Wim Sinke: zonne-energie moet van laagste opwekkosten naar hoogste maatschappelijk waarde

Rondetafelgesprekken
De Tweede Kamer laat zich sinds deze week tot half april via een groot aantal rondetafelgesprekken door (markt)partijen die betrokken zijn geweest bij de onderhandelingen over het Klimaatakkoord bijpraten over hun visie op het geheel. Er staat in totaal 7 gesprekken gepland.

Voorafgaand aan de gesprekken dienen alle stakeholders position papers in. Zo stelde de vereniging Vastgoed Belang eerder deze week dat de ‘voortzetting van de salderingsregeling voor zonnepanelen onontbeerlijk’ is om zo particuliere verhuurders hun gebouwen te kunnen laten verduurzamen. Bovendien pleitte Netbeheerder Nederland in een position paper voor een verplichte netcapaciteitstoets bij het aanvragen van SDE+-subsidie en de mogelijkheid voor netbeheerders om de productie van zonneparken af te toppen.

Meervoudig ruimtegebruik
Sinke heeft zijn position paper geschreven als bijdrage aan het rondetafelgesprek van de Klimaattafel Elektriciteit. Hij stelt in zijn position paper onder meer dat zonne-energie bij uitstek geschikt is voor integratie en meervoudig ruimtegebruik. ‘Denk aan toepassing in gebouwen en andere objecten, maar ook langs en in wegen, langs spoorlijnen, op dijken en op water. Opwekking van zonne-energie kan zelfs worden gecombineerd met agrarische en natuurfuncties. Daarvoor moeten dan energieopbrengst, vormgeving en plaatsing van het systeem, invloed op de kwaliteit van het landschap, gewasopbrengst, biodiversiteit en andere aspecten in hun samenhang worden geoptimaliseerd.’

Maatschappelijk enthousiasme
En dat is volgens Sinke ook belangrijk om het draagvlak bij burgers te behouden. ‘Groei van hernieuwbare-elektriciteitsopwekking in de komende decennia zal mede, of zelfs sterk afhankelijk zijn van het maatschappelijk draagvlak. Draagvlak staat of valt met de plaats waar en de wijze waarop systemen worden toegepast. Verduurzaming van de energievoorziening is belangrijk, maar niet de enige waarde die moet worden meegewogen in het keuzeproces. Gemeenten en provincies weten dat uit de praktijk en het is een belangrijk aspect bij het opstellen van de Regionale Energie Strategieën (RES). Door bij de toepassing van zonne-energie optimaal gebruik te maken van alle nieuwe mogelijkheden voor integratie en functiecombinatie kan volumegroei worden gecombineerd met maatschappelijk enthousiasme. Aanvankelijk zal dat hogere kosten met zich meebrengen, maar door onderzoek en innovatie, ervaring en schaaleffecten kunnen de meerkosten snel lager worden (hoewel ze vaak niet helemaal zullen verdwijnen). Daarnaast is de waarde van zulke nieuwe toepassingen (esthetisch, ecologisch, functioneel, etc.) hoger dan van standaardtoepassingen. Met andere woorden: zonne-energie van laagste opwekkosten naar hoogste maatschappelijk waarde.’

SDE+ omvormen
Wat er volgens Sinke nodig is? Het huidige instrumentarium (red. ‘in het bijzonder de SDE+’) is volgens het boegbeeld primair gericht op minimalisering van kosten. ‘In veel gevallen is dat uitstekend en zijn standaardsystemen een goede oplossing, maar nieuwe toepassingen van zonne-energie komen daardoor moeilijk of niet voorbij het stadium van testen en demonstratie, terwijl ze cruciaal zijn voor ambitieuze verdere groei. Het is daarom belangrijk om een oplossing te creëren voor het financieren van die meerkosten, zodat er een businesscase ontstaat en volume gemaakt kan worden.’

Volgens Sinke is er met onderzoek namelijk nog een wereld te winnen voor zonne-energie. ‘Soms wordt gezegd dat zonne-energie “uitontwikkeld” is. Het klopt dat zonne-energie gereed is om op toenemende schaal te worden toegepast, maar tegelijkertijd staan we nog maar aan het begin van de ontwikkelingen. Nederland speelt een vooraanstaande rol op dit gebied en die positie moeten we vasthouden en uitbreiden. Er valt veel te winnen. Daarvoor is ambitie nodig bij onderzoek en innovatie op álle technology readiness level (trl-)niveaus, zoals beschreven in de Integrale Kennis- en Innovatieagenda bij het Klimaatakkoord. Een te eenzijdige nadruk op implementatie en alleen hoge trl-niveaus kan zowel onze internationale kennispositie als de groei naar impact met zonne-energie in gevaar brengen.’