Vlaamse pv-verplichting: ‘Believers krijgen voordeel van de twijfel, maar markt nog niet overrompeld’

Hoe verandert de zonnepaneelverplichting voor zakelijke grootverbruikers en publieke gebouwen het speelveld in Vlaanderen?
‘De solar capture rate – een maat voor hoeveel van de marktprijs zonne-energieproducenten daadwerkelijk ontvangen voor hun stroom, vergeleken met de gemiddelde elektriciteitsprijs op de markt – daalt. Dat laat zien hoe groot het succes van zonnepanelen is, maar vooral dat het aanbod van zonne-energie sneller groeit dan de flexibiliteit of vraagverschuiving in het systeem. Toch moet er nog heel veel pv bij. De verplichting voor grootverbruikers helpt daar absoluut bij.’

Waarom is de pv-verplichting belangrijk?
‘Bedrijven die nu nog moeten voldoen aan de verplichting, zijn voornamelijk degene met complexe projecten. De oorzaak kan liggen in technische uitdagingen zoals benodigde dakrenovatie of gevoelige processen onder het dak, maar ook in organisatorische issues, bijvoorbeeld wanneer goedkeuring nodig is van een buitenlands hoofdkantoor of administratieve belemmeringen zoals goedkeuring door de verzekering of aanvragen van een vergunning. Door deze uitdagingen en de kosten die daarmee gepaard gaan, zouden deze bedrijven wellicht niet op eigen initiatief pv-installaties realiseren. Met name die projecten krijgen een duwtje in de rug door deze regelgeving.’

Welke reacties zie je bij bedrijven: kansen zien, zorgen of weerstand?
‘Allemaal. Ieder bedrijf verschilt; ze hebben allemaal hun eigen verhaal. Dat geldt ook voor de mensen die daar werken, er zijn altijd voor- en tegenstanders. Maar deze verplichting heeft wel veel discussies – wel of geen zonnepanelen – beslecht. De believers krijgen het voordeel van de twijfel.’

Wat betekent deze verplichting voor de vraag naar grote zonnepaneelinstallaties?
‘Die neemt toe. Er worden meer projecten opgestart. Maar de markt wordt niet overrompeld; dat heeft ook te maken met het uitstel van de pv-verplichting en onzekerheid over de modaliteiten, door het lange goedkeuringsproces. Er waren zorgen over de snelheid waarmee het moest. Er werd ook gevraagd om alternatieven, zoals ov op de grond, een directe lijn, geen pv maar een warmtepomp. Allemaal heel terecht, denk ik. Dat uitstel kan echter ook zorgen voor een zekere besluiteloosheid en onzekerheid. Het mes snijdt dus aan 2 kanten.’

Heeft de zonnepaneelverplichting ook een positief effect op de markt voor batterijen?
‘Vlaanderen is Nederland niet; we hebben niet dezelfde grootschalige congestieproblematiek. Door vertraging van hoogspanningslijnen, loopt ook bij ons goedkeuring voor industrie en extra batterijen vertraging op, maar injectie van zonnestroom door bedrijven op middenspanning is meestal nog geen groot probleem. Dat wil dus niet zeggen dat er geen behoefte is aan flexibel batterijvermogen, in het bijzonder bij het balanceren van het hoogspanningsnet, of voor extra verbruik achter de meter. Maar die ontwikkeling staat eerder los van de pv-verplichting.’

Die stimuleert wel innovatie?
‘Zeker. Waar zonnepanelen bijvoorbeeld niet op het dak kunnen, wordt soms gekozen voor een solar carport. Dan is het logisch om ook laadinfra aan te leggen voor elektrische voertuigen, en gebruik te maken van slimme sturing om zoveel mogelijk eigen zonnestroom te gebruiken en hoge nettarieven te voorkomen.’

Welke uitdagingen of knelpunten ziet de sector bij de uitvoering van deze verplichting?
‘Het grote knelpunt ligt bij vergunningsplichtige projecten. Aanvankelijk zou de regering deze projecten 2 jaar extra tijd geven om te voldoen aan de pv-verplichting. Er kwam echter een negatief advies van de Raad van State op deze uitstelregeling. Een definitieve beslissing is nog niet genomen, maar er zal wellicht geen uitstel komen voor bedrijven die een vergunning moeten aanvragen. Dat betekent dat de pv-verplichting voor alle bedrijven in voege zal gaan op 1 april 2026. Dat is uiteraard zeer uitdagend voor vergunningsplichtige projecten, want dit zijn vaak complexe projecten die om extra inspanningen vragen. Denk maar aan zonnecarports, waar ook structuren en laadpalen geplaatst moeten worden. Als er beroep wordt aangetekend tegen de vergunningsbeslissing is er wel een uitstel mogelijk.’

In hoeverre heeft deze regulering impact op de Vlaamse energietransitie en klimaatdoelstellingen?
‘Die is absoluut positief. Ook in de komende jaren wordt de verplichting verder uitgebreid, onder andere voor overheidsgebouwen. En ook vanuit Europa is er regelgeving die pv op daken van gebouwen stimuleert, vooral via de Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). Dat is mooi, maar het betreft allemaal de aanbodkant. Ook elektrificatie zal moeten worden gestimuleerd, en barrières weggenomen voor vraagsturing en batterijen, zodat de vraag het aanbod bijhoudt. Dat is de volgende opgave, maar ook een geheel ander verhaal.’