Het Dilemma | Passen batterijen wél in flextenders netbeheerders?

Hoe beoordeel jij het netcongestieprobleem in Nederland?
‘Het probleem is enorm. Bij Skoon Energy – het bedrijf dat ik in 2017 oprichtte – lossen we dat op, bijvoorbeeld voor netbeheerders, bouwbedrijven, fabrieken en gemeenten. Dat doen we met behulp van slimme software en hardware, zoals batterijen en waterstof-, gas- en dieselgeneratoren.’

Netbeheerder Stedin deed recentelijk een uitvraag naar extra regelbaar elektriciteitsvermogen voor de provincie Utrecht. Jij was daarbij betrokken?
‘Ik leid de werkgroep mobiele opslag bij Energy Storage NL (ESNL). Stedin consulteerde onze branchevereniging bij deze tender gericht op vraagcongestie. De uitvraag betrof onder meer stroomgeneratoren die tot 50 uur durende periodes elektriciteit kunnen leveren, in totaal 57 megawatt, gelijk verdeeld over 10 locaties. We voerden onder meer diverse gesprekken over de invulling en uitvoering. Er werd goed gecommuniceerd. De samenwerking was dus prima. Deze flextender was de eerste in zijn soort in ons land. Al met al: Stedin heeft het knap gedaan.’

Er werden echter geen oplossingen met batterijen aangeboden…
‘We weten vanuit de markt dat meerdere partijen graag batterijen wilden aanbieden. De technische randvoorwaarden stonden dat echter niet toe. De aansluitingen bleken uiteindelijk alleen bedoeld voor teruglevering, er werd geen ruimte gegeven voor afname, bijvoorbeeld gedurende rustige nachtelijke uren. Om die reden waren hybride oplossingen niet haalbaar. De keuze viel op gasgeneratoren.’

Anders hadden batterijen wel een plek gekregen?
‘Was stroomafname toegestaan, dan waren er absoluut hybride aanbiedingen gedaan – batterijen voor het benodigde vermogen in combinatie met generatoren om die 50 uur te kunnen overbruggen. We hebben deze oplossingen ook doorgerekend. Ze zijn goedkoper dan die waarvoor nu is gekozen. Het resultaat was dus anders geweest.’

Is hier sprake van een gemiste kans?
‘Deze uitvraag was een Nederlandse primeur. De tijdsdruk was groot. Het is complexe materie. Je wilt dat alles goed gaat. Ik kan me dus goed voorstellen dat dit een uitdagende exercitie voor Stedin was. Wat vooral belangrijk is, zijn de lessen die we met zijn allen hebben geleerd.’

De conclusie is?
‘Het kan tegen lagere kosten en met minder uitstoot van CO2 en stikstof. Daar is natuurlijk niemand op tegen. Maar dat kan alleen als de randvoorwaarden de inzet van batterijen niet beperken. Laat de technologische keuzes dus aan de markt. Bovendien, we hebben het over langdurige contracten – in dit geval 10 jaar.’

Je doelt op?
‘Je kunt je toch niet voorstellen dat we in 2035 nog voor flexibiliteit op onze netten zorgen met alleen fossiele technologie. Batterijen en waterstofgeneratoren hebben de toekomst. Daarnaast: dit was de eerste van vele flextenders in Nederland, waarmee ook een volgende complexe opgave opdoemt.’

Wat is die opgave?
‘Er draaien straks honderden assets die voor de benodigde flexibiliteit op het stroomnet zorgen. Al die losse platforms moeten op de juiste momenten voldoende kunnen bijspringen, maar er is altijd het risico dat de benodigde flex niet beschikbaar is terwijl daar wel op wordt gerekend. Willen we dus niet dat het licht uitgaat vanwege een gebrek aan stroom, dan zal er sprake moeten zijn van centrale sturing zodat er kan worden bijgestuurd. Ook dat is een uitdaging van formaat.’