‘Nederland nog ver verwijderd van volwassen markt voor stroomafnameovereenkomsten’

Terwijl Europa worstelt met negatieve stroomprijzen en prijskannibalisatie, raakt Nederland volgens haar achterop in de volwassenwording van de markt voor power purchase agreements (ppa’s). Marktpartijen zijn nog te veel gewend aan subsidies en schrikken terug voor langlopende contracten. ‘Veel spelers beseffen niet goed waar ze zich aan verbinden’, aldus Cocquyt. De redactie van Solar Magazine bespreekt met Cocquyt de veranderende marktdynamiek voor ppa’s, de opmars van batterijen én waarom zonne-energie – ondanks alle turbulentie – de ruggengraat blijft van de energietransitie.

Zonne-energie aan kop
In de nieuwste editie van de ‘Renewables Market Outlook’ constateren de analisten van Pexapark dat de Europese ppa-markt in het afgelopen jaar een ‘big adjustment’ heeft ondergaan. Het snelgroeiende aantal uren met negatieve stroomprijzen en de impact daarvan leidde tot een heroverweging van de risicoallocatie in ppa’s. Marktpartijen, zowel kopers als verkopers, hebben hun strategieën moeten aanpassen aan de veranderende prijsniveaus en marktrisico’s.

Ondanks een jaar van uitdagende marktomstandigheden blijft zonne-energie de dominante speler op het Europese continent. Zonne-energieprojecten vertegenwoordigden het afgelopen jaar meer dan 8 gigawatt aan gecontracteerde ppa-volumes, waarbij er wel sprake was van een jaar-op-jaar-daling van ongeveer 28 procent. Spanje, Duitsland en Italië blijven de toonaangevende markten. Een opvallende ontwikkeling is de groei van ppa’s met gemengde technologieën, waarbij om de risico’s beter te spreiden zonne-energie gecombineerd wordt met andere hernieuwbare-energiebronnen. Dit marktsegment groeide met 219 procent tot een contractvolume van 2,7 gigawatt.

Naast de focus op zonne-energie is er in 2024 ook een toegenomen aandacht voor batterijen. Zo zijn nieuwe structuren ontwikkeld, waaronder de power storage agreements (psa’s). Energieopslag speelt dan ook een steeds belangrijkere rol bij het opvangen van de negatieve stroomprijzen en stroomoverschotten. Ze bieden een manier om de fluctuerende vraag en het aanbod beter op elkaar af te stemmen. De Pexapark-onderzoekers voorspellen dan ook een snelle groei van de energieopslagmarkt. Zonne-energie is daarbij de stabiele ruggengraat van de Europese ppa-markt en batterijopslag wordt als veelbelovende innovatie gezien om risico’s te managen en de transitie naar een duurzaam energiesysteem verder te versnellen.

Koudwatervrees
Ruim een jaar geleden vertelde Cocquyt in gesprek met Solar Magazine dat de ppa-markt haar gouden tijdperk is binnengetreden en dat ppa’s ook in België en Nederland een snelle opmars maken.

Nu, een jaar later, kan ze niet anders dan constateren dat in Nederland de vooruitgang vertraagd is. ‘De ppa-markt groeit weliswaar omdat de subsidies voor zonnepanelen worden afgebouwd, maar we zijn nog steeds ver verwijderd van een volwassen markt zoals in Duitsland. Er heerst nog steeds een zekere koudwatervrees voor contracten met langlopende en vaste looptijden, omdat de meeste marktspelers gewend zijn aan subsidieschema’s waarbij alleen een marktindex gevolgd hoeft te worden. We zien dat partijen zich niet altijd realiseren waaraan ze zich hebben gecommitteerd, zowel aan de kopers- als verkoperszijde.’

Weinig ontwikkelingen
Aan de andere kant van de grens – in België – is de markt volgens Cocquyt eveneens uitdagend. ‘Voornamelijk omdat er weinig nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden; de kosten zijn hoog en de ppa-mogelijkheden zijn beperkt op de niveaus die projecten nastreven. De meeste ppa-mogelijkheden zullen voortkomen uit de wind-op-zee-tender voor de Prinses Elisabeth Zone (PEZ). De Belgische overheid heeft recent aangekondigd dat ze opnieuw subsidies voor wind op land zal invoeren om ervoor te zorgen dat de ontwikkelingen weer op gang komen. Voor zonnepanelen zien we dat er weliswaar iets meer ppa’s afgesloten worden, maar ook in België is het negatieve prijsrisico een thema.’

Lees het volledige artikel hieronder in de mei 2025-editie van Solar Magazine.