Dries Donders (Encon): ‘Van zonnepanelen naar geïntegreerde oplossingen, de markt bruist’

Wat doet Encon?
‘We ondersteunen bedrijven bij hun verduurzaming als onafhankelijk adviesbureau. Dat doen we al 23 jaar. We richtten ons aanvankelijk op energiebesparende projecten, vanaf 2006 op zonnepanelen. Vandaag helpen we bedrijven met de volledige duurzaamheidstransitie, van strategie tot het opstellen van roadmaps en een plan van aanpak tot de implementatie van de projecten zoals zonne-energie, windenergie of CO2-reductie om de doelstellingen ook effectief te bereiken. We werken volgens de SMART Sustainability-aanpak, waarin duurzaamheid wordt vertaald naar specifieke, meetbare en realistische doelstellingen.’

En jouw verantwoordelijkheden zijn?
‘Ik startte 7 jaar geleden als pas afgestudeerd ingenieur bij Encon, focuste me in het begin op het begeleiden van pv- en windturbinebouwprojecten. Ik werd al snel teamleader van de afdeling Zonne-energie en ben nu manager van de afdeling Energietransitie waar integrale verduurzamingsoplossingen centraal staan zoals geïntegreerde projecten rond zonne-energie, laadoplossingen en batterijsystemen. We werken met name voor klanten in de energie-intensieve industrie en vastgoed, maar ook voor projectontwikkelaars. Ons werkgebied beslaat onder andere België, Nederland, Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.’

Hoe zie jij de Vlaamse zakelijke zonnepanelenmarkt van dit moment?
‘Het potentieel is enorm. Vele bedrijven willen of moeten verduurzamen, maar zonnepanelen en het opwekken van zoveel mogelijk groene stroom, is op zichzelf niet meer de enige oplossing. Met het vorderen van de energietransitie, meer zon en wind, is het steeds lastiger om vraag en aanbod met elkaar te verzoenen. Je kunt niet even bijschakelen op systeemniveau als dat nodig is.’

Er is behoefte aan meer flexibiliteit.
‘Flexibiliteit neemt in de brede zin een sleutelrol in het mogelijk maken van de energietransitie bij bedrijven. Ook in Vlaanderen zien we steeds vaker dat we tegen de grenzen van vraag en aanbod aanlopen, met negatieve of net zeer hoge energieprijzen tot gevolg. Het creëren van flexibiliteit in energiesystemen wordt dan ook steeds belangrijker, bijvoorbeeld door het stuurbaar maken van het energieverbruik middels stuurbare technologie zoals een warmtepomp, laadpalen en batterijopslagsystemen. Bovendien, hoe meer flexibiliteit er beschikbaar is in de markt, hoe meer ruimte er is voor de verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie. Deze integrale oplossingen dragen dus ook nog eens bij aan onze verdere energietransitie.’

Jouw werk is er daarmee leuker op geworden?
‘Breder, interessanter en uitdagender, en dus leuker inderdaad. De uitdaging zit tegenwoordig veel meer in de optimale integratie van alle aspecten in de hernieuwbare-energietransitie. Het vinden van de juiste oplossingen en die implementeren, is complex. Zo zie je dat uit dit soort projecten niet het maximale wordt gehaald, omdat de noodzakelijke expertise ontbreekt. Daarin kunnen wij meer impact maken dan ooit tevoren.’

De markt is er ook klaar voor?
‘Er is een groep bedrijven die de voordelen van een integraal, flexibel, duurzaam energiesysteem ook als opportuniteit ziet, om naast hun corebusiness een extra verdienmodel te creëren. De vraag naar dit soort oplossingen groeit snel sinds een jaar. Een tweede groep is er nog niet mee bezig en beseft nog niet wat de toegevoegde waarde is. Maar dat zal snel veranderen, gezien de ontwikkelingen op de energiemarkten en naarmate de prijsprikkels toenemen.’

Waarom ben jij lid van de stuurgroep van PV Vlaanderen?
‘Encon ligt mee aan de basis van PV Vlaanderen. We zijn altijd lid geweest, en ook al lang betrokken bij de stuurgroep. Ik nam het stokje 2 jaar geleden over van een collega. PV Vlaanderen is een gesprekspartner van de politiek, kaart zaken aan die belangrijk zijn voor de sector. Voor ons is het ook een manier om issues die bij klanten spelen in breder verband te bespreken, met branchegenoten en uiteindelijk ook met de overheid.’

Wat zijn voor jou de belangrijke topics die binnen de branchevereniging spelen?
‘De pv-verplichting voor Vlaamse grootverbruikers. Niet ieder bedrijf kan zomaar zonnepanelen op het dak leggen, bijvoorbeeld vanwege de dakconstructie of activiteiten, of heeft de ruimte om dat op land te doen, en kon dus niet zomaar aan die overheidsmaatregel voldoen. Inmiddels mag dat onder andere ook met zonnepanelen op restgronden en industriële grond en het plaatsen van solar carports, mede dankzij de inspanningen van PV Vlaanderen, en het gesprek over hoe de overheid nog beter kan faciliteren is nog steeds gaande. Daarnaast zie ik bijvoorbeeld agri-pv, de thematische investeringsaftrek en de investeringsplannen van Fluvius als belangrijke thema’s.’

Agri-pv: de mogelijkheden voor zon op land zijn beperkt in Vlaanderen…
‘Dat is logisch, we zijn sterk verstedelijkt, agrarische grond is relatief schaars. Maar als agri-pv ingezet wordt met minimale impact op de oorspronkelijke bestemming van de grond, bijvoorbeeld in de vorm van overkappingen met zonnepanelen of verticale zonnepanelen, biedt dit de mogelijkheid om voedselproductie en het opwekken van groene stroom te combineren. In een recente nota van het ministerie van Landbouw en Visserij werd die optie echter sterk beperkt.’

PV Vlaanderen komt in verweer?
‘We gaan momenteel het gesprek aan om de mogelijkheden open te trekken. Natuurlijk ga je, om maar eens een voorbeeld te geven, geen akkerland overkappen met zonnepanelen om daar vervolgens grasland van te maken en er schapen onder laten grazen. Dat is niet de initiële bestemming van het gebied. Maar met de juiste toepassing kan de toegevoegde waarde groot zijn, zo ook voor boeren doordat de oogst kan verbeteren en ze een bijkomend verdienmodel hebben. PV Vlaanderen vindt dat het potentieel optimaal moet worden benut en dat de focus beter op andere uitdagingen ligt in de veranderende energiemarkten.’

Je doelt op steeds vaker voorkomende negatieve energieprijzen?
‘Daar wordt veel over gepraat en de media plaatsen er allerhande verhalen over, alsmede over netcongestie. De conclusie die hieruit vaak volgt, dat het verdienmodel voor zakelijke pv-systemen beperkt is, is echter heel kort door de bocht. We moeten grootschalig zonnepanelen blijven uitrollen om onze klimaatdoelen te realiseren. Dat levert ook een verdienmodel op, zeker als er tegelijkertijd – en ik weet dat ik daarmee voor eigen parochie preek – in flexibiliteit wordt geïnvesteerd. Dat is een belangrijke boodschap aan de sector en de markt, en het is van evident belang dat PV Vlaanderen die luid en duidelijk brengt.’