Dubbele energiebelasting thuisbatterij: ‘Is een oplossing in zicht?

Schiet het op met dit dossier? Wanneer is dit probleem uit de wereld? Zoals de kaarten nu zijn geschud, zal dit nog wel even duren stelt Jasper Ensing, branchespecialist bij Holland Solar. ‘Er leeft geen gevoel van urgentie in Den Haag, dit issue oplossen vergt te veel capaciteit.’

Verschillende belangen
Wat is de dubbele energiebelasting voor energieopslag? Wanneer elektriciteit van het stroomnet wordt gehaald en opgeslagen in een thuisbatterij, betaalt een kleinverbruiker energiebelasting over de elektriciteit die wordt afgenomen. Bij teruglevering aan het net wordt daar geen belasting over geheven. Maar als dan de spreekwoordelijke buurman deze elektriciteit afneemt dan moet ook hij nog eens belasting afdragen. Zo ontstaat een stapeling waarbij hetzelfde product meermaals belast wordt.

Herman Vollebergh is als professor van Empirische Belastingeconomie bij Tilburg University en Senior Research Fellow bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gespecialiseerd in energie- en milieubelastingen. In zijn werk onderzoekt hij onder meer hoe die belastingen kunnen bijdragen aan een beter milieu en klimaat. In dit complexe werkveld spelen verschillende belangen: de belastinginkomsten van de overheid, de verdiensten van de markt en het maatschappelijk belang van een betaalbare, duurzame toekomst. Hoe kijkt hij vanuit die gedachte naar het fenomeen van de dubbele energiebelasting? Hij vraagt zich af in hoeverre hier eigenlijk sprake is van een probleem.

Transactie
Vollebergh: ‘Er wordt bij de afname van stroom uit het net een contract gesloten, óók als je die in een thuisbatterij opslaat. Daar moet natuurlijk belasting over worden betaald. Is het dan principieel onjuist als diezelfde persoon die stroom opslaat in een thuisbatterij en deze stroom “doorverkoopt” via teruglevering daar weer belasting over moet betalen? Je kunt daar vraagtekens bij zetten. Daarbij is immers opnieuw sprake van een transactie. Je kunt zelfs stellen dat sprake is van een ander product. Zonder opslag was die stroom verloren gegaan. In beide gevallen wordt ook gebruikgemaakt van het net en daar moet ook terecht 2 keer voor worden betaald. Vrijstelling voor de afnemer van de opgeslagen energie is in feite een subsidie.’

In de weg
Meer zelfverbruik van zonnestroom is cruciaal voor het mitigeren van lokale netcongestie. Dit kan bijvoorbeeld met een thuisbatterij, maar de salderingsregeling belemmert de uitrol. En ook de dubbele energiebelasting zit daarbij in de weg. Het stapelen van deze belasting werkt marktverstorend en moet verdwijnen – net zoals al is gebeurd voor grotere batterijen, vinden NVDE, Holland Solar en Energy Storage NL. Voormalig staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst erkende dit en liet een onderzoek doen naar 2 mogelijke uitwegen: belastingvrijstelling en -teruggave.

Vertroebeld
In juni 2023 concludeerde het onderzoek van Van Rij dat beide routes op korte termijn onhaalbaar waren. Die vereisen immers een gedetailleerde meting van energiestromen binnen een huishouden. Bij eigenaren van zonnepanelen wordt het saldo van netafname en injectie vertroebeld door zelf opgewekte zonnestroom, bijvoorbeeld bij bidirectioneel laden door het verbruik van het voertuig. Er moest worden gewacht op nieuwe technologie. Vollebergh kan zich voorstellen dat deze oplossingen niet goed werkbaar zouden zijn.

Fiscale mogelijkheden
Vollebergh: ‘Het is lastig om een exact beeld te krijgen van het eigen verbruik indien huishoudens zelf stroom opwekken met bijvoorbeeld zonnepanelen. En ook is niet precies duidelijk wanneer teruglevering van de zonnepanelen komt dan wel van een batterij. Aan de andere kant zijn er heel veel slimme meters in Nederland en worden er bijvoorbeeld ook veel data gegenereerd door energiebedrijven en serviceproviders die handel op de energiemarkten faciliteren voor huishoudens. Daarnaast zijn er nu ook al fiscale mogelijkheden voor collectieve opwekking, opslag en verbruik door lokale energiegemeenschappen. Daarvoor kan bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van de postcoderoosregeling.’

Prioriteiten
NVDE, Holland Solar en Energy Storage NL zetten vraagtekens bij de conclusie van Van Rij, pleitten begin dit jaar voor doorpakken met een tussenoplossing en deden in dat kader recentelijk meerdere voorstellen. Heeft het ministerie daar serieus naar gekeken en zit er schot in de zaak? Ensing: ‘Om tot oplossingen te komen, ben je afhankelijk van de prioriteiten bij de Belastingdienst om mee te werken. Met de komst van een nieuw kabinet werd ook daar gewacht op duidelijkheid ten aanzien van het toekomstige beleid op het gebied van de energiebelasting. Nu die nieuwe regering er is, ligt de bal in de hoek van het ministerie van Financiën, en het aanpakken van de dubbele energiebelasting vergt flink wat aanpassingen.’

Lees het volledige artikel hieronder in de december 2024-editie van Storage Magazine.