Netbeheerders vinden 880 megawatt ruimte op stroomnet voor zonnepanelen

De 880 megawatt staat gelijk aan de energieopbrengst van maar liefst 2.500 voetbalvelden vol zonnepanelen.

Verplicht tegen betaling
Door nieuwe regels van de ACM is het voor netbeheerders sinds afgelopen april toegestaan om bij teruglevering van energie tot 150 procent van de huidige netcapaciteit klanten aan te sluiten. Het besluit van de toezichthouder zorgde ervoor dat de netbeheerders hun congestierapporten voor teruglevering moesten vernieuwen en uiterlijk half oktober moesten opleveren. In lijn met de nieuwe regels moeten netbeheerders voortaan nagaan hoeveel flexibiliteit kan worden ontsloten wanneer klanten in een congestiegebied zouden worden verplicht om hun flexibiliteit tegen vergoeding aan te bieden.

Hoogspanningsnetbeheerder TenneT en de regionale netbeheerders Enexis, Liander en Stedin kunnen in de congestiegebieden alle klanten met een transportvermogen van meer dan 1 megawatt verplichten hun flexibele vermogen tegen betaling te laten aanbieden. Zo ontstaat er ruimte voor andere klanten in de wachtrij. Ondanks het flexibele vermogen dat de
netbeheerders nu hebben gevonden, is er echter niet voor alle bedrijven in de wachtrij plaats.

Herzieningen
In de Noordoostpolder, Groningen, Drenthe en Overijssel heeft TenneT nieuwe onderzoeken uitgevoerd. De overige studies in Noord-Brabant, Limburg, Friesland en de Flevopolder, Gelderland en Utrecht zijn herzieningen van eerder uitgevoerde onderzoeken.

De 880 megawatt extra capaciteit op het stroomnet komt alleen beschikbaar indien alle klanten in die regio’s flexibel vermogen beschikbaar stellen. Een deel van de extra capaciteit hebben de netbeheerders nodig om de autonome groei van de teruglevering aan het stroomnet te kunnen garanderen.

Regionale netbeheerders aan zet
Hoewel TenneT ruimte heeft gevonden, zijn de regionale netbeheerders teleurgesteld omdat op hun stroomnet juist niet of nauwelijks ruimte is gevonden. ‘De uitkomsten van de congestieonderzoeken bij de regionale netbeheerders leveren vrijwel geen extra ruimte op voor teruglevering van elektriciteit’, duidt Netbeheer Nederland. ‘Dat wordt vooral veroorzaakt door de toename van de autonome groei. Dat wil zeggen dat de huidige gebruikers steeds meer elektriciteit terugleveren en daardoor steeds meer capaciteit van het stroomnet vragen.’

De regionale netbeheerders zijn nu aan zet, want zij gaan nu met de uitkomsten van de TenneT-onderzoeken berekenen hoeveel capaciteit zij binnen hun stations kunnen vrijmaken. Zij moeten namelijk ook rekening houden met hun eigen congestiegebieden en berekenen hoeveel transportcapaciteit zij waar op hun eigen netten kunnen vrijgeven. Dit kan enige tijd in beslag nemen. Zodra bekend is dat er ruimte beschikbaar komt op een station, worden partijen in die regio benaderd met de vraag om een standaardcontract af te sluiten.

Groningen, Drenthe en Overijssel
Op het 110-kilovolt-hoogspanningsnet van TenneT in Groningen, Drenthe en Overijssel is geen extra transportcapaciteit gevonden voor producenten van elektriciteit die op de wachtlijst staan. ‘De congestie wordt met name veroorzaakt door de grote hoeveelheid reeds geïnstalleerde wind- en zonne-energieprojecten, projecten in aanleg en de toename van zonnepanelen op woningen’, aldus de netbeheerders.

Alleen op het 110-kilovolt-hoogspanningsstation Eemshaven Midden in de Eemshaven is ruimte gevonden om producenten van elektriciteit die bij TenneT of Enexis op de wachtlijst staan te faciliteren met transportcapaciteit. Nieuwe aanvragen komen op de wachtlijst. 

De benodigde transportcapaciteit voor teruglevering bedraagt circa 3.634 megawatt voor het netdeel Groningen-Drenthe – het noordelijk deel van Drenthe – en circa 3.201 megawatt voor teruglevering voor het netdeel Overijssel-Drenthe – het zuidelijk deel van Drenthe. Het onderzoek wijst uit dat er momenteel 2.644 megawatt transportcapaciteit voor teruglevering op het netdeel voor Groningen-Drenthe aanwezig is. Voor het netdeel Drenthe-Overijssel is 1.634 megawatt transportcapaciteit voor teruglevering aanwezig. Naar verwachting zal deze congestie aanhouden tot en met de periode 2029-2032, wat samenhangt met de netuitbreidingen. 

Hulp voor wachtlijst Friesland
Het elektriciteitsnet in Friesland is sinds 3 jaar vol voor de invoeding van stroom door grote producenten van wind- en zonnestroom. Door de 513 megawatt transportcapaciteit die nu gevonden is voor teruglevering kan de volledige wachtlijst van 436 megawatt de komende jaren geholpen worden.

De groei van de wachtlijst is wel groter dan de groei van de transportcapaciteit. Daarom wordt de congestieperiode verlengd tot en met 2027. In deze periode kijken de netbeheerders bij nieuwe aanvragen naar hoeveel flexibiliteit er mee wordt gebracht.

Noord-Brabant
Het Noord-Brabantse hoogspanningsnet heeft de maximale capaciteit bereikt door de toegenomen vraag naar transportcapaciteit.  Dat blijkt uit de herijking van het congestieonderzoek uit 2022. De totale benodigde transportcapaciteit voor teruglevering in Brabant is gestegen van 2.057 megawatt in 2022 naar 3.376 megawatt in 2024. Deze stijging wordt veroorzaakt door autonome groei; dat is de groei van de elektriciteitsproductie door zonnepanelen op woningen. Deze groei is groter dan eerder werd verwacht. 

Enexis en TenneT bereiden zich nu voor om de verplichte deelname nu ook voor Noord-Brabant in te stellen als vervolgstap in congestiemanagement. De wachtlijst voor teruglevering bedraagt in Brabant op dit moment 1.150 megawatt, exclusief grootschalige batterijen. Enexis en TenneT maken de komende weken een zorgvuldige impactanalyse, waarover ze hun klanten zullen informeren. Verwacht wordt vanaf 2027 een deel van de wachtlijst, zowel voor de afname als de productie van elektriciteit, te kunnen aansluiten. 

Limburg
In Limburg is 40 megawatt potentiële ruimte gevonden om te kunnen faciliteren van de wachtlijst. De toename van het aantal zonnepanelen op woningen valt ook hier hoger uit dan eerder verwacht. Partijen op de wachtrij kunnen hierdoor niet aangesloten worden.

De totale benodigde transportcapaciteit voor productie in Limburg is gestegen van 1.262 megawatt in 2022 naar 2.288 megawatt in 2024, waardoor het net van TenneT de maximale capaciteit heeft bereikt. De stijging wordt met name veroorzaakt door de groei van zon op de daken. Ondanks dat het goed nieuws is dat er ruimte wordt gecreëerd voor zonnepanelen op dak, heeft dat wel impact op zakelijke klanten op de wachtlijst. Vanwege de stijging van de benodigde transportcapaciteit kunnen ook bedrijven in de provincie Limburg met een elektriciteitsverbruik groter dan 1 megawatt verplicht worden om regelbaar vermogen aan te bieden aan de netbeheerder.