‘Verduurzaming woningcorporaties moet sneller en kostenefficiënter’

Het werkzame leven van Anders staat al decennia in het teken van zonnepanelen. Ze noemt het liefde op het eerste gezicht. De bliksem sloeg zo’n 30 jaar geleden in toen ze Mexico City bezocht voor de Wereldbank. Er vond een black-out plaats doordat iedereen op een snikhete dag de airco aandeed, er hing een wolk van dieselgeneratorgassen boven de stad en ze zag zonnepanelen op een bushok liggen.

Nooit rust
‘Ik werd wakker’, vertelt Anders. ‘Hoe kan dat nou? De oplossing is gewoon voorhanden – zonnestroom opwekken op de juiste plek en wanneer het ertoe doet. Vanaf dat moment was mijn missie helder. Zonne-energie moet overal, ik zal nooit rust hebben voordat het zover is. Dat was dan ook mijn drive in mijn latere banen, bijvoorbeeld bij het International Energy Agency, BP Solar en Sungevity.’

Reflectie
Anders is onder meer medeoprichter van Stichting ZonNext en Bureau Burgerberaad, en Stichting Schooldakrevolutie. Het sociale aspect van de uitrol van pv vormt daarmee ook een rode draad in haar werk. Tijdens de coronacrisis, toen er tijd was voor reflectie, gaf ze daar verder invulling aan met het oprichten van haar eigen bedrijf: KnopOm.

Schuldenproblematiek
‘Zonnepanelen zijn nu mainstream, een enorm succes’, aldus Anders. ‘Het loopt prima, ook zonder mij. In het sociale domein is echter nog heel veel te doen. De energiearmoede en ongelijkheid in Nederland is groot. Zo’n 400.000 huishoudens kunnen hun energierekening niet betalen, kampen met schuldenproblematiek, en dan heb je het al snel over sociale huurders. Dat zouden er 900.000 zijn als de overheid ze niet zou ondersteunen. Dat gebeurt echter niet op slimme wijze, er wordt simpelweg geld overgemaakt.’

Urgentie
Met KnopOm focust Anders op 3 zaken, allereerst lobbyen in het kader van energiearmoede. ‘Ik snap de urgentie van financieel bijspringen bij energiearmoede, maar wat als we die 8 miljard euro die dat tot op heden heeft gekost nou eens in zonnepanelen, warmtepompen en isolatie hadden gestoken?’ Daarnaast ontwikkelt ze projecten voor woningcorporaties. De derde activiteit is kennis delen.

Niet toereikend
Anders: ‘Het gaat niet snel genoeg met de verduurzaming van sociale huurwoningen. Woningcorporaties willen wel, maar de budgetten zijn niet toereikend. Er wordt ook niet structureel op gestuurd, geen omvattende plannen gemaakt, noch samengewerkt om bijvoorbeeld tot specifieke oplossingen te komen, van elkaar te leren en inkoopvoordeel te boeken. Het moet dus anders.’

Innovatieve route
Juli jongstleden werd een consortium onder leiding van KnopOm subsidie toegekend om 1.001 Noord-Hollandse sociale en koopwoningen in 1 keer vergaand te verduurzamen. Dat gebeurt middels een innovatieve route waarbij het systeem wordt omgedraaid, vertelt Anders. Er wordt daarbij gebruikgemaakt van een kunstmatige intelligentie (AI)-tool van TNO. Die maakt gebruik van data aangaande succesvolle verduurzamingsoplossingen en vindt daarbij het DNA van passende gebouwen.

Contingentenaanpak
‘We richten ons binnen dit project op grondgebonden woningen gebouwd tussen 1950-1975 en hoogbouw vanaf 4 etages’, aldus Anders. ‘Daarbij passen we bewezen en gestandaardiseerde renovatieoplossingen toe, onder meer bij 400 woningen in de sociale huursector. Deze contingentenaanpak heeft diverse voordelen; werken op grote schaal en meer efficiency, en dus kostenbesparing en snelheid maken. Over 4 jaar moet ons programma zijn voltooid.’

Haast geboden
Het project van KnopOm en consortiumgenoten Winst uit je Woning, Inside Out, Parteon, Woonwaard, en de gemeenten Zaanstad, Heemstede en Wormerland moet iets gaan doorbreken, benadrukt Anders. Het moet een belangrijke stap zijn naar grootschalige woningverduurzaming en de aanpak van energiearmoede, in de regio en erbuiten. En daarbij is haast geboden, benadrukt Anders. ‘Er moet worden doorgepakt’. In dat kader is de intentie om nog eens 3.000 sociale huurwoningen vergaand te verduurzamen met de Warmeflat van InsideOut – een decentraal warmtenet waarbij een container met een warmtepomp en zonneboiler op het platte dak van een flat wordt geplaatst, met individuele afgiftesystemen binnen de flats.

Flink omlaag
Anders: ‘Daarnaast willen we stroom opwekken met zonnepanelen en biobased isoleren. Door dit systeem op grote schaal uit te rollen, kunnen de kosten flink omlaag, wat het zeer interessant maakt voor woningcorporaties. Bij een collectieve inkoopactie of verbouwstroom voor 3.000 woningen kunnen we door schaalvoordelen een oplossing leveren voor slechts 10.000 euro per woning. Met een nieuwe ronde MEER-subsidie kan dit zelfs gehalveerd worden tot 5.000 euro per woning. Ik roep geïnteresseerde woningcorporaties met meergezinswoningen met een plat dak dan ook op zich te melden.’