7 gemeenten in provincie Antwerpen presenteren warmteplan

De 7 Antwerpse gemeenten willen dat doel in 2050 bereikt hebben. Het warmteplan gaat daarom op zoek naar lokale warmtebronnen en manieren om deze slim in te zetten. Het gaat onder meer om warmte uit het kanaalwater en koude-warmteopslag (kwo) in de ondergrond.

Energielandschap
Uit cijfers van ODE Vlaanderen blijkt dat 80 procent van het energieverbruik van gebouwen gaat naar de verwarming van ruimtes en van sanitair water. Met een warmteplan kunnen Vlaamse steden en gemeenten hun energieverbruik significant verlagen. Doelstellingen van een warmteplan zijn onder andere minder energieverlies bij verwarmen en koelen, en verwarming zoveel mogelijk aansturen via lokale en hernieuwbare warmtebronnen.

Het regionaal warmteplan dat nu is gepresenteerd, is de eerste realisatie van Energielandschap Noordertuin. Dat is een samenwerking tussen de gemeenten Brasschaat, Brecht, Kapellen, Schilde, Schoten, Stabroek en Wijnegem en de provincie Antwerpen. Binnen het energielandschap vergroot elk van de 7 gemeenten de eigen slagkracht om haar klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen. 

Ruimtelijk energiebeleid
De gemeenten kiezen ervoor om een gezamenlijk ‘ruimtelijk energiebeleid’ te voeren binnen Energielandschap Noordertuin. Hét uitgangspunt daarbij is ‘de juiste energie op de juiste plaats’: waar liggen lokaal de beste kansen voor productie, opslag én besparing van energie.

‘De energietransitie is onlosmakelijk verbonden met onze ruimtelijke ordening’, zegt gedeputeerde Luk Lemmens. ‘We hebben er letterlijk ruimte voor nodig. Bovendien verschillen de mogelijkheden van plaats tot plaats. Die ruimtelijke aanpak is het uitgangspunt van de energielandschappen. Willen we minder afhankelijk worden van geïmporteerde en fossiele brandstoffen, dan moeten we kijken waar onze eigen, lokale energiebronnen zitten. Dat kunnen natuurlijke bronnen zijn, zoals zonne-energie, aardwarmte of windenergie, maar net zo goed kan het gaan om heel specifieke kansen die de omgeving biedt. Staan gebouwen dicht bij elkaar? Dan kunnen ze mogelijk op een gezamenlijke energiebron aansluiten. Zijn er wijken met oudere woningen? Dan is een collectieve isolatieaanpak interessant. Lokale, hernieuwbare warmte kan komen uit bijvoorbeeld de ondergrond of een lokale waterloop. Willen we de energietransitie in onze gemeenten doordacht aanpakken, dan staat de zoektocht naar die lokale kansen voor eigen productie, opslag en besparing van energie centraal. De energietransitie bepaalt zo mee de ruimtelijke ordening van morgen, en omgekeerd.’

Warmtepomp op warmtenet
Bij de opmaak van het regionaal warmteplan keken de provincie en de 7 gemeenten daarom zowel naar de best toepasbare lokale verwarmingstechnieken als naar de ruimtelijke ordening.

‘Zeker bij warmtetransport speelt afstand een grote rol. Met elke extra meter transport gaat warmte verloren’, aldus de 7 gemeenten. ‘Gebouwen die dicht bij elkaar staan, kan je via een warmtenet aansluiten op een gezamenlijke warmtebron. Vrijstaande gebouwen die ver van elkaar af staan, zijn gebaat met een eigen verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een warmtepomp.’  

Potentieel
Met het Albertkanaal en kanaal Dessel-Turnhout-Schoten op het grondgebied heeft Energielandschap Noordertuin 2 potentieel interessante warmtebronnen voor aquathermie.

Niet alleen het kanaalwater is een lokale warmtebron. In Noordertuin zijn er enkele bedrijven die veel restwarmte produceren en die deze warmte aan hun naaste buren zouden kunnen leveren. Bovendien is de ondergrond van Noordertuin op vele plaatsen geschikt voor koude-warmteopslag (kwo). Alle mogelijke duurzame warmtebronnen die in de streek voorhanden zijn, zijn inmiddels in kaart gebracht.