Hebben consumenten nog wel zonnepanelen nodig?

Ze vragen zich af of hun bedrijf nog wel toekomst heeft en of consumenten in Nederland en Vlaanderen nog wel zonnepanelen nodig hebben. Het antwoord is volmondig ja. Waarom? Er zijn nog heel veel momenten waarop er een tekort aan duurzame energie is. Niet voor niets stelt het PBL dat voor een klimaatneutraal Nederland in 2050 nog 6 tot 8 keer zoveel duurzame energie nodig is. Met de wetenschap dat in Nederland pas zo’n 40 procent van de huizen zonnepanelen heeft, en in Vlaanderen zelfs pas 25 procent, is er volop werk aan de winkel.

60 tot 100 procent
60, 70, 80, 90 of zelfs 100 procent. Experts kunnen het niet eens worden over het antwoord op de vraag hoeveel procent van de daken van woningen uiteindelijk zonnepanelen zal krijgen. Nederland telt zo’n 8,1 miljoen woningen en Vlaanderen circa 3,4 miljoen. Waar ruim 900.000 Vlaamse gezinnen inmiddels de beschikking hebben over zonnepanelen – oftewel ruim 1 op de 4 huishoudens – is ergens in Nederland dit jaar het 3 miljoenste huis van zonnepanelen voorzien. Daarmee hebben in Nederland nog zo’n 5 miljoen huizen géén zonnepanelen en in Vlaanderen gaat het om 2,5 miljoen huizen zónder zonnepanelen. Gecombineerd heeft daarmee 2 op de 3 woningen nog géén zonnepanelen.

Potentieel
Generation.Energy rekende enkele jaren geleden in opdracht van de Topsector Energie het ruimtelijk potentieel van zonne-energie in Nederland uit. Het onderzoeksbureau becijferde dat de daken van woningen opgeteld een potentieel van 543 vierkante kilometer kennen.

Bij een benutting van 30 procent van dat potentieel zouden zonnepanelen op huizendaken jaarlijks 24 terawattuur zonne-energie kunnen opwekken, bij een benutting van 80 procent is dat maar liefst 65 terawattuur. In dat laatste geval – waarbij op maximale opwek van zonne-energie gestuurd wordt in plaats van het precies opwekken van het eigen verbruik van consumenten – zou 366 van de 457 vierkante kilometer dakoppervlak dat op grondgebonden woningen beschikbaar is, benut worden. Voor gestapelde bouw, zoals flats, zou dat 70 van de 87 vierkante kilometer dakoppervlak betreffen. Het daarmee gemoeide zonnepaneelvermogen zou in totaal 78 gigawattpiek zijn, te weten 69 en 9 gigawattpiek.

Gevels
Zouden ook de gevels van grondgebonden woningen en gestapelde bouw benut worden voor de installatie van zonnepanelen, dan komt daar nog eens 22 gigawattpiek bij – respectievelijk 12 en 10 gigawattpiek. De onderzoekers becijferden dat het potentieel voor gevels bij grondgebonden woningen 1.100 vierkante kilometer is, en bij gestapelde bouw 300 vierkante kilometer. Voor gestapelde bouw gaat Generation.Energy uit van 40 procent benutting voor zonnepanelen en bij grondgebonden woningen 20 procent.
Onderaan de streep zou de residentiële bouw in dit scenario 100 gigawattpiek aan zonnepanelen herbergen, goed voor een jaarlijkse stroomproductie van 72 terawattuur. Ter illustratie: het stroomverbruik van huishoudens bedraagt volgens het CBS zo’n 23 terawattuur per jaar, maar zal in 2050 naar schatting van onderzoeksbureau Kalavasta en Berenschot in 2050 gegroeid zijn tot 35 à 40 terawattuur. In het meer voor de hand liggende scenario dat huishoudens alleen genoeg stroom gaan opwekken voor het eigen verbruik, zou de residentiële markt in 2050 nog altijd goed zijn voor een geïnstalleerd volume van 50 tot 55 gigawattpiek. Met eind 2023 een geïnstalleerd vermogen van ruim 10 gigawattpiek bij woningen, zou het aantal zonnepanelen bij Nederlandse consumenten in de komende 25 jaar nog moeten vervijfvoudigen met een jaarlijks installatievolume van 1,6 tot 1,8 gigawattpiek.

Nieuwbouw
Een marktsegment dat tot in lengte van jaren een gegarandeerde afzetmarkt zal zijn, is dat van nieuwbouwwoningen. Nederland moet tot en met het kalenderjaar 2030 nog bijna 800.000 nieuwe woningen realiseren. Een deel daarvan betreft transformatie en splitsing van bestaande woningen en gebouwen. Onderaan de streep gaat het de komende periode jaarlijks om de bouw van zo’n 70.000 nieuwe woningen. Met de wetenschap dat het in Nederland sinds 2021 via de bijna-energieneutraal gebouw (BENG)-norm verplicht is om bij nieuwbouwwoningen voor een deel hernieuwbare energie toe te passen – zoals zonnepanelen, die in de praktijk de meest gekozen oplossing zijn – is het sluimerend potentieel groot. Belangrijk om te beseffen is dat deze woningen nog steeds voor vele tientallen procenten – (in)direct – fossiele energie gebruiken die in de toekomst ook duurzaam opgewekt zal moeten worden. De vrije ruimte op de daken van deze woningen is in de nabije toekomst dus volop nodig. In dat perspectief kan het als positief gezien worden dat de daken lang niet altijd volledig van zonnepanelen worden voorzien om aan de BENG-eisen te voldoen.

Lees het volledige artikel hieronder in de juni 2024-editie van Solar Magazine.