Robothonden en drones – efficiënter werken aan betrouwbaar hoogspanningsnet en meer capaciteit

Wat doe jij bij Tennet?
‘Ik ben program lead innovatie en digitalisatie. Daarmee heb je het over een belangrijk thema binnen onze organisatie. Naarmate de energietransitie vordert, wordt ons werk complexer, bijvoorbeeld wat betreft het garanderen van een betrouwbaar en veilig hoogspanningsnet met voldoende transportcapaciteit. Dat vergt een nieuwe manier van doen, slimmer en efficiënter.’

Wat zijn de uitdagingen?
‘Het hoogspanningsnet is vol, en dan bedoel ik ook echt vol. De oorzaak is de groeiende vraag naar elektriciteit. Hoewel wij hard aan verzwaringen en uitbreiding werken, groeit de wachtlijst voor nieuwe en zwaardere aansluitingen. Daarnaast ligt er bijvoorbeeld een grote opgave op het gebied van inspectie, onderhoud en vervanging – veel stations en componenten zijn verouderd en niet voorzien van moderne technologie.’

Julie zijn een organisatie in transitie?
‘Collega’s die hier al 15 jaar werken, herinneren zich de tijd dat we nog met 800 mensen waren. Nu zijn dat er 8.000. Naast de kennis van hoogspanning worden vandaag de dag ook heel andere competenties en skillsets verwacht. Denk bijvoorbeeld aan data scientists en analisten. Daarnaast staan er vele vacatures open. Technologische innovatie kan helpen bij het vrijspelen van mensen voor belangrijke taken, en tevens bij het creëren van meer ruimte op het net.’

Jullie nodigden de pers deze week uit om een kijkje te komen nemen en innovaties te aanschouwen.
‘Velen zien netbeheerders, dus ook TenneT, nog als stoffige, oubollige organisaties. Een transitie buiten is echter ook een transitie binnen. Ons takenpakket is historisch groot. Wij willen aan de wereld laten zien dat wij alle beschikbare technologie inzetten om onze taak optimaal uit te voeren, tevens met het oog op werving. Het is bovendien iets waar we trots op zijn en gewoonweg leuk.’

Hoe past jullie robothond in dit verhaal?
‘Die zetten we momenteel in op hoogspanningsstation Wateringen dat we volledig 3D modelleerden in een Point Cloud-model. Die informatie is geüpload naar Sparky die er autonoom 37 inspectiemissies uitvoert – van visuele controles van meters en scheidingen tot en met het hekwerk. TenneT heeft 350 van deze locaties in Nederland. Zetten we daar overal robothonden in, we kijken momenteel naar die mogelijkheid, dan besparen we 55.000 mensuren per jaar uit. Daarnaast zien we grote kansen in het gebruik van drones bij inspectiewerkzaamheden.’

Ook dat gebeurt al?
‘Er staan 13.298 hoogspanningsmasten in ons land. Die moeten eens in de 10 jaar worden nagekeken door een team van ten minste 2 mensen. Die vinden dat doorgaans niet het leukste onderdeel van hun werk. In slecht weer naar boven klimmen is niet aangenaam en ze houden zich liever bezig met nuttigere zaken zoals onderhoud en vervanging. Drones kunnen met behulp van camera’s ook inspecties uitvoeren, op roestvorming, scheuren, of de verf nog afdoende is, er zaken kapot zijn… Dit jaar controleren we 270 masten, iets waar mensen normaal 1.200 tot 1.400 uur mee kwijt zijn.’

TenneT zet ook zwaar in op Internet of Things-sensoriek.
‘Die sensoren stellen ons in staat allerhande assets vrijwel realtime te monitoren, onder andere op temperatuur, vochtvorming, vermogen en (lucht)druk. Op deze wijze kunnen we bijvoorbeeld heel snel zien of iets niet naar behoren presteert, kapot is of dat er sprake is van lekkage. Dat betekent ook dat we problemen kunnen voorkomen, zodat geen transportcapaciteit verloren gaat of er onveilige situaties en verdere schade ontstaat. De data die we hiermee genereren, kunnen bovendien ingezet worden voor het opzetten van voorspellend onderhoud.’

Waarmee onwenselijke zaken worden voorkomen en kosten uitgespaard.
‘Exact. En er is tevens sprake van heel mooie bijvangst. Wij bepalen de maximale belasting van netten met behulp van modellen. Je hebt echter modellen en de werkelijkheid. Als uit onze sensormetingen blijkt dat er bijvoorbeeld 15 tot 20 procent meer vermogen door een lijn kan dan we dachten, dan is dat zeer goed nieuws. Dit inzicht noemen we ook wel dynamic line rating.’

Nog zo’n innovatie betreft jullie smart glasses…
‘De HoloLens zetten we al even in, met name op offshore-locaties. Hij stelt onze vakmensen ter plekke in staat om experts die zich elders bevinden live mee te laten kijken bij hun werk. Die kunnen dan aanwijzingen geven bij onderhoud en reparaties, ook door instructies te projecteren op die slimme bril. Zo kunnen onder andere problemen snel worden opgelost en kunnen er, naast het veiliger werken, heel veel kosten worden bespaard.’

Wat jullie doen gebeurt ook bij andere netbeheerders?
‘Die oorlog in Oekraïne heeft heel wat losgemaakt in onze wereld. Die zorgde voor een wezenlijke versnelling in elektrificatie, wat de druk op netbeheerders alom vergrootte. Overal wordt dus geëxperimenteerd met nieuwe technologie. Het mooie is dat daarbij de handen ineen worden geslagen, zodat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Zo werken we steeds hechter samen met de Nederlandse regionale netbeheerders maar ook met vele Europese hoogspanningsnetbeheerders in allerhande projecten. Het is dus niet meer ieder voor zich, maar er ontstaat een gezamenlijk ecosysteem waarin we van elkaar leren en dat is heel mooi om mee te maken.’