Nieuw actieplan voor versnellen uitrol warmteopslag

Warmteopslag is naast elektriciteits- en moleculeopslag een van de 3 vormen van energieopslag. Warmteopslag, of in bredere zin thermische opslag, is het opslaan van warmte (of koude) voor later verbruik.

Moeilijk
Het doel is om geproduceerde warmte, zoals duurzame warmte, industriële restwarmte of conversie van groene elektriciteit, op te slaan in warmte of koude wanneer deze beschikbaar is en deze te gebruiken voor tijden waarin het nodig is. Voor de korte termijn en voor de lange termijn is warmteopslag namelijk nodig om de piekvraag zonder gasketels of elektrische bijstook te kunnen verzorgen.

In het plan van aanpak zijn de sterktes en zwaktes van de sector opgenomen die in samenspraak met zo’n 50 stakeholders uit de sector in kaart zijn gebracht. De warmteopslagsector stelt dat opschaling van warmteopslagprojecten in Nederland moeilijk verloopt door het gebrek aan snelheid in de warmtetransitie, de onwetendheid rondom de potentie van warmteopslag en het gebrek aan financiering bij opschaling van warmteopslagsystemen.

Integraal meenemen
Recent heeft het demissionaire kabinet daarom besloten om zelf te investeren in de realisatie van warmtenetten om de warmtetransitie te versnellen. Het is daarbij volgens Energy Storage NL cruciaal bij de aanleg van warmtenetten ook opslag integraal mee te nemen. Dit om de warmteproductie te ontkoppelen van de warmtevraag, waardoor flexibiliteit wordt gecreëerd.

Daarbij ziet de sector ook een belangrijke rol weggelegd voor warmteopslag rondom het oplossen van netcongestie. Door overtollige elektriciteit om te zetten in warmte wordt het stroomnet ontlast. Daarnaast kan warmteopslag voor een verminderde piekvraag zorgen bij all-electric woningen. In het Landelijk Actieprogramma Netcongestie is echter geen actie opgenomen rondom warmteopslag en dat moet daarom volgens Energy Storage NL veranderen.

Uitdagingen en kansen
In het plan van aanpak is een reeks uitdagingen geïdentificeerd die de groei en implementatie van warmteopslag belemmeren. Zo is er ruimtelijke concurrentie met elektrische alternatieven en belemmeren hoge kosten van warmtenetten de groei van warmteopslag. Bovendien is de warmteopslagmarkt versnipperd, waardoor er behoefte is aan een gezamenlijke propositie en verbeterde samenwerking met netbeheerders. Verder loopt bestaande wet- en regelgeving achter en is er een gebrek aan incentives, duidelijke doelen en een flexibele wetgeving.

Toch zijn er ook volop kansen. Zo wordt warmteopslag gezien als essentieel om de industriële warmtebehoefte te flexibiliseren en ook als een oplossing voor groeiende uitdagingen in laagspanningsnetten, vooral met de opkomst van warmtepompen, elektrische auto's en zonnepanelen.

28 actiepunten
De actieagenda bevat 28 actiepunten die de uitdagingen en kansen voor warmteopslag moeten adresseren. Deze actiepunten zijn ingedeeld aan de hand van 5 hoofdthema’s.

Het eerste hoofdthema is een overkoepelende positionering voor de warmteopslagsector, waarmee het nut en de noodzaak van warmteopslag in de context van de energietransitie voor iedereen duidelijk wordt. Ten tweede vereist het ontwikkelen van een beleidskader voor warmteopslag een strategische benadering om een gunstig klimaat te creëren voor de ontwikkeling en de implementatie van warmteopslagtechnologieën.

Het derde hoofdthema draait om technische ontwikkelingsmogelijkheden van de warmteopslagsector. De actiepunten van dit hoofdthema moeten de sector helpen deze ontwikkelingen te versnellen en de stap naar marktintroductie te vereenvoudigen. De acties van het vierde hoofdthema moeten leiden tot verbeteringen in de productie en de installatie van warmteopslagsystemen. Tot slot draait het laatste hoofdthema om ketensamenwerking voor warmteopslagsystemen.