Nationale standaard realtime interface voor aanpak vol stroomnet gereed, toeleveranciers ook?

Zo’n device is sinds kort verplicht voor nieuwe installaties vanaf 1 tot en met 50 megawatt. Hoe kijken leveranciers van deze producten naar deze ontwikkeling? Wat zijn hun verwachtingen ten aanzien van de uitrol en zijn zij daar klaar voor?

Functionele specificaties
Met het groeiende congestieprobleem in Nederland wordt het risico op overbelasting van elektriciteitsnetten groter. Netbeheerders willen dat uiteraard voorkomen. Directe vermogenssturing van wind- en zonne-energiesystemen geeft hen de mogelijkheid in te grijpen op het moment dat grote storingen dreigen. Dat kan met behulp van de realtime interface. Naast curtailment in noodgevallen, kan die tevens worden ingezet voor het verlagen van de enkelvoudige storingsreserve – zo kan de beschikbare transportcapaciteit voor opwekkers worden verhoogd – en voor congestiemanagement.

De komst van de realtime interface kondigde zich al even geleden aan. Zo deden netbeheerders Enexis, Liander en Stedin al diverse pilotprojecten met een aantal klanten waarin geëxperimenteerd werd met deze technologie. Ondertussen werd gewerkt aan de ontwikkeling van de functionele specificaties van de realtime interface, zowel ten aanzien van de netbeheerder- als opwekzijde. Die werden begin maart gepubliceerd, waarmee toeleveranciers nu naar believen aan de slag kunnen met het naar de markt brengen van dit product.

Veldtesten
Paul Mignot is oprichter van Withthegrid dat oplossingen voor netcongestie biedt, waaronder een monitoringplatform voor netbeheerders en de Teleport Gateway voor het op afstand schakelen van energieassets zoals zon- en windparken of batterijen. Beide oplossingen zijn gericht op het verbeteren van de efficiëntie en flexibiliteit van de energie-infrastructuur. ‘Vanuit die gecombineerde expertise werkten we nauw samen met Netbeheer Nederland en de 3 regionale netbeheerders bij de ontwikkeling van de realtime interface. In feite hebben we het daarbij over een doorontwikkeling van onze Teleport Gateway, die aan de opwekzijde wordt gebruikt om assets aan te sturen na ontvangst van het stuursignaal. Die werd al gebruikt in energiemanagementsystemen, bijvoorbeeld om energiehandel op onbalansmarkten mogelijk te maken en zo het maximale uit groene energie-assets te halen. Nu, sinds de succesvolle veldtesten, voldoet de Teleport ook aan de vereiste specificaties van de realtime interface.’

Druk op de knop
Netbeheerders moeten wind- en zonneparken bij acute congestie direct kunnen afschakelen van het stroomnet. Die verplichting ligt vast in wetgeving van de Europese Unie – de Europese netcode Requirements for Generators. Met de realtime interface is daar een Nederlandse standaard voor ontwikkeld door netbeheerders en producenten van groene stroom. Deze faciliteert data-uitwisseling aangaande de actuele opwek van installaties en de mogelijkheid om met een ‘druk op de knop’ in te grijpen als dat nodig is. De netbeheerder bepaalt daarbij welke assets dit betreft, en de mate waarin actie moet worden ondernomen. Er wordt gevraagd om de netinjectie terug te schakelen, naar minimaal 60 en maximaal 0 procent. Deze realtime interface moet sinds 1 januari 2024 deel uitmaken van nieuwe wind- en zonne-energiesystemen met een transportvermogen tussen de 1 en 50 megawatt.

Meer ruimte
‘In de toekomst gaat deze verplichting ook gelden voor reeds operationele installaties’, vertelt Mignot. ‘Maar exploitanten van die systemen kunnen natuurlijk ook nu al een realtime interface plaatsen, op vrijwillige basis dus. Waarom die dat zouden doen? Allereerst vanwege het maatschappelijk nut. Netcongestie is een groot probleem. Door het mogelijk maken van vermogenssturing met behulp van een realtime interface help je mee aan leverzekerheid van stroom voor iedereen. Meer ruimte op het net betekent bovendien meer ruimte voor aansluitingen; van bedrijven, maar ook van wind en zon. Bovendien leg je er geen geld op toe. De voorgestelde vergoedingenstructuur voor terugschakelen verzekert kostenneutraliteit.’

Voorsprong
De Teleport van Withthegrid doorliep de labtesten van DNV ten aanzien van een realtime interface met succes. Daarmee was het product het eerste in zijn soort die door de netbeheerders mag worden ingezet als noodrem voor het injecteren van groene stroom in het elektriciteitsnet. Inmiddels is ook de A-8000 Series van Siemens getest en goedgekeurd als realtime interface aan de kant van de netbeheerders. Daarmee hebben deze bedrijven een voorsprong op de rest opgebouwd. Jochem van Raak, product- en salesmanager bij Dijkman Elektrotechniek, plaatst hier kanttekeningen bij. 

Niet fair
‘De definitieve specificaties van de realtime interface zijn maart dit jaar openbaar gemaakt’, aldus Van Raak. ‘Daarmee kunnen wij nu pas echt aan de slag met het creëren van zo’n product. Ondertussen is dat al wel verplicht voor nieuwe wind- en zonne-energie-installaties vanaf 1 megawattpiek. Daarmee is een monopoliepositie ontstaan voor testpartners van Netbeheer Nederland. Zij kunnen deze technologie nu al implementeren. Dat gaat ten koste van onze handel. Het ontwikkelen en certificeren van een realtime interface kost tijd; je bent zo een jaar verder. De markt wacht daar niet op. Wij hebben kortom een achterstand opgelopen, en niet op een faire manier.’

Lees het volledige artikel hier in de mei 2024-editie van Storage Magazine.