Flexibele exportlimieten voor zonnepanelen bij consumenten? ‘Australië demonstreert de voordelen’

Wat kan de kersverse wereldkampioen Nederland van de Australische situatie leren nu ook in Nederland het laagspanningsnet steeds vaker overbelast raakt? De redactie van Solar Magazine ging op onderzoek uit.

1,5 kilowatt
Vrijwel elk huis in Australië met zonnepanelen op het dak mag niet meer dan 5 kilowatt vermogen aan zonne-energie terugleveren aan het stroomnet. Willen ze een omvormer installeren die groter is dan 5 kilowatt, dan moeten ze de export begrenzen op maximaal 5 kilowatt. Als een zonnepaneeleigenaar geen afnameovereenkomst heeft met zijn energieleverancier, mag hij zelfs slechts 1,5 kilowatt exporteren. Deze vaste exportlimieten moesten de afgelopen jaren voorkomen dat zonnepanelen op daken een overbelasting van het stroomnet veroorzaakten.

Proef
Netbeheerder SA Power Networks – die verantwoordelijk is voor het stroomnet van zo’n 900.000 huishoudens en bedrijven in de staat Zuid-Australië – voerde 3 jaar geleden een pilot uit waarbij het verhogen van de vaste exportlimiet werd getest. Uit de proef werd duidelijk dat de meeste klanten 98 procent van de tijd tot 10 kilowatt elektriciteit zouden kunnen exporteren.

In de zomer van 2023 ging, voortvloeiend uit deze proef, de energietransitie in Australië de volgende fase in. Zuid-Australië voerde toen, voor zover bekend als eerste staat ter wereld, flexibele exportlimieten in voor huizen met zonnepanelen.

Hoogste penetratiegraad
Omdat er in Zuid-Australië geen kolencentrales actief zijn en de staat op het Australische continent de hoogste penetratiegraad van hernieuwbare energie heeft, laat het elektriciteitsnet van Zuid-Australië de wereld in alle opzichten zien wat de energietransitie betekent voor hernieuwbare-energiesystemen op gigawattschaal.

Meer dan 40 procent van de huizen in de staat beschikt namelijk over zonnepanelen. Door de invoering van dynamische exportcontrole wordt de Australian Energy Market Operator (AEMO) – die de nationale elektriciteitsmarkt beheert – geholpen om het vereiste evenwicht tussen vraag en aanbod ook bij een nog groter zonnepaneelareaal te handhaven en een mogelijke black-out te voorkomen.

Big Solar Button
Maar flexibele exportlimieten zijn niet de eerste maatregel die Zuid-Australië invoert. Sinds september 2020 moeten alle nieuwe zonnestroomsystemen die er geïnstalleerd worden al technisch in staat zijn om op afstand te worden ‘losgekoppeld’ door middel van een noodstopmechanisme. Deze Big Solar Button werkte zoals gepland, maar was altijd bedoeld als noodstop. Hij werd geïntroduceerd om het urgente probleem bij het beheer van de enorme hoeveelheden lokaal opgewekte zonne-energie het hoofd te bieden.

Omdat de Big Solar Button steeds vaker gebruikt moest worden, ging de staat op zoek naar een alternatief. Dat werd met dynamische vermogensregeling gevonden. Flexibele exportlimieten bieden – zoals de naam al suggereert – veel meer flexibiliteit dan de Big Solar Button. In plaats van te dienen als een aan-uitknop kunnen de exportlimieten gedurende de dag variëren, omdat de netbeheerder met de zonne-energiesystemen kan communiceren met als belangrijk voordeel een veel eerlijkere verdeling van de transportcapaciteit van het stroomnet.

Lees het volledige artikel hieronder in de mei 2024-editie van Solar Magazine.