Fasulator helpt uitvallende omvormers zonnepanelen te voorkomen door terugleveren via verschillende fasen

Die keuze moet het aantal spanningsklachten terugdringen en daarmee helpen het uitvallen van omvormers van zonnepanelen die aangesloten zijn op het laagspanningsnet te voorkomen. Als wapen in de strijd blazen de netbeheerders de Fasulator nieuw leven in. ‘Deze onlinetool helpt installateurs te bepalen bij welk huisnummer via welke fase – L1, L2 of L3 – zonne-energie teruggeleverd moet worden’, aldus technisch specialist Roelf Veldhuizen van netbeheerder Liander.

1 op de 20
Het aantal klachten over spanningsproblemen op het Nederlandse stroomnet neemt de afgelopen jaren hand over hand toe. Zo heeft naar schatting van Netbeheer Nederland 1 op de 20 zonnepaneelbezitters een beperkt aantal uren per jaar last van te hoge netspanning, waardoor de omvormer van hun zonnepaneelinstallatie zichzelf uitschakelt. Als onderdeel van de Actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten worden tal van maatregelen ontplooid om deze problemen aan te pakken. ‘Op een groot aantal plekken moet de schop in de grond om het stroomnet uit te breiden of te versterken’, aldus Veldhuizen. ‘Maar we zien ook spanningsproblemen die simpelweg voorkomen hadden kunnen worden.’

Uit het stof gehaald
In de afgelopen periode hebben de Nederlandse netbeheerders met de Fasulator een oud hulpmiddel uit de kast gehaald: de Fasulator. De softwaretool vindt zijn oorsprong bij netbeheerder DELTA Netwerkbedrijf die inmiddels is opgegaan in Stedin.

In 2014 zag de Zeeuwse netbeheerder in de snelgroeiende opwek van zonne-energie aanleiding om een campagne te starten waarbij Zeeuwse particulieren en installateurs geholpen werden om zonnepanelen op de juiste fase aan te sluiten. In die tijd ontving DELTA Netwerkbedrijf zo’n 50 klachten over spanningsproblemen per jaar. In straten waar meerdere huizen met zonnepanelen stonden die bijvoorbeeld allemaal op fase 1 waren aangesloten, zorgde dat verderop in de straat voor spanningsproblemen. ‘Huizen met een 3-fase-aansluiting waarbij de zonnepanelen op slechts 1 fase aangesloten zijn, kunnen namelijk tot onbalans op het stroomnet leiden’, duidt Veldhuizen. ‘Een zonnepaneelinstallatie kan in dat geval namelijk de spanning op het laagspanningsnet opdrijven, wat leidt tot het overschrijden van het maximum en daarmee het automatisch uitschakelen van de omvormer.’

Huisnummer
Met de Fasulator die DELTA Netwerkbedrijf ontwikkelde, werd het mogelijk om op basis van het huisnummer uit te rekenen op welke van de 3 fasen een installateur de zonnepanelen moest aansluiten. ‘Bij huisnummer 11 moeten de omvormers bijvoorbeeld op fase 2 aangesloten worden, bij huisnummer 13 op fase 1 en bij huisnummer 15 op fase 3’, legt Veldhuizen uit. ‘Als alle installateurs deze vuistregel hanteren, neemt de kans op ernstige asymmetrie – oftewel ongelijke belasting van het elektriciteitsnet – sterk af.’

Waar de Fasulator in de beginjaren een succes was, werd het gebruik ervan zo’n 5 jaar geleden in de ijskast gezet. En dat is, zo erkent Veldhuizen, met terugwerkende kracht niet zo handig geweest. Het aantal huishoudens met zonnepanelen is in de afgelopen 3 jaar namelijk verdubbeld van circa 1,5 miljoen naar 3 miljoen stuks. ‘We zien het in woonwijken de laatste jaren op grotere schaal misgaan, niet alleen door de snelle opmars van zonnepanelen maar ook door de enorme toename van het aantal warmtepompen en laadpalen voor elektrische auto’s. Wij hebben als landelijke werkgroep aansluitingen elektra de handschoen opgepakt en de Fasulator weer uit de kast gehaald. Dat alles met het doel om installateurs te wijzen op hun verantwoordelijkheid om de faseverdeling te verbeteren. Het laagspanningsnet heeft 3 fasen en die wil je eigenlijk zo goed als gelijk belasten, maar de laatste jaren is de scheefgroei een toenemend probleem. En dat is jammer, omdat het klachten veroorzaakt en er netcapaciteit onbenut blijft.’

Lees het volledige artikel hieronder in de mei 2024-editie van Solar Magazine.