Stroomnet Utrecht écht vol, kabinet grijpt in: alle feiten en cijfers op een rij

Maatregel

Toelichting

Snelheid laadpalen aanpassen

Om de druk op het laagspanningsnet te verminderen, wordt de laadsnelheid van een deel van de publieke laadpalen aangepast om de beschikbare ruimte op het stroomnet beter te benutten. Het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat onderzoekt samen met de netbeheerders en marktpartijen de optie om meer publieke laadpalen, als dat nodig is tijdens piekmomenten, te laten terugschakelen. Er komt een uitzonderingsoptie voor eigenaren van elektrische auto’s om altijd te kunnen laden als dat direct nodig is. In de maand mei wordt een besluit verwacht.

Tijdelijke schakelstand stroomnet

Met een ‘tijdelijke schakelstand’ wordt bij hoge pieken het 150-kilovolt-stroomnet tijdelijk anders geschakeld waardoor het vermogen weggestuurd wordt van de meest kritische netschakels. Deze maatregel maakt het opvangen van langere pieken in het stroomnet beter mogelijk. Deze ingreep is in eerste instantie specifiek voor Utrecht vastgesteld.

Regelbaar vermogen op knelpunten       

Pieken in het hoogspanningsnet zijn van lange duur, waardoor ze niet volledig met batterijen opgevangen kunnen worden. Met de tijdelijke inzet van regelbaar vermogen op lagere spanningsniveaus kan congestie worden verminderd. Het gaat om flextenders met 4 onderdelen:

1. Bestaand flexibel vermogen van marktpartijen, zoals installaties met warmtekrachtkoppeling (WKK’s).
2. Functionele, technologieneutrale aanbestedingen voor nieuwe investeringen van marktpartijen in regelbaar vermogen.
3. Nieuw regelbaar vermogen tegen vergoeding waarbij netbeheerders klanten benaderen om te onderzoeken of ze bereid zijn om bijvoorbeeld gasgeneratoren – al dan niet aangevuld met batterijen – te plaatsen.
4. Als back-up plan onderzoekt Stedin de mogelijkheid om zelf 1 of 2 gasgeneratoren te realiseren.

Netbelasting tijdelijk vergroten

TenneT onderzoekt met Stedin en Liander de mogelijkheden om alles uit het net te halen wat erin zit. Dit betekent dat ook wordt gekeken of onderdelen van het net tijdelijk zwaarder belast kunnen worden.

Netondersteunende opslag

In de Flevopolder, Gelderland en Utrecht is een groot aantal batterijaanvragen gedaan voordat TenneT in november 2022 netcongestie meldde. TenneT en Liander onderzoeken de mogelijkheden om de inpassing netondersteunend te laten werken. Uitsluitsel wordt voor de zomer verwacht.

Begrenzen transportcapaciteit op landsgrenzen

TenneT heeft aangegeven te willen bezien in hoeverre begrenzing van de transporten over de grenzen met België en Duitsland verlichting van binnenlandse congestie kan bieden.

Congestiemanagement bij bedrijven

TenneT en Stedin hebben voor het congestieonderzoek van afgelopen oktober 1.896 grote grootverbruikers – met een gecontracteerd vermogen van meer dan 1 megawatt – gevraagd om flexibiliteit. Daarnaast heeft Liander 1.096 klanten aangeschreven, ook zonder noemenswaardig resultaat. Na de zomer zal daarom congestiemanagement verplicht worden. Voor de deelnameverplichting zijn meer handvatten nodig, die worden uitgewerkt in het ontwerpbesluit ‘verplichting aanbieden congestiemanagementdiensten’.

Net-efficiënte installaties bestaande bouw

Om de druk op het laagspanningsnet te verminderen, wordt een aantal maatregelen uitgewerkt in het kader van de acties voor laagspanningsnetten die in het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN) zijn opgenomen, zoals registratie van net-intensieve apparaten, het onderzoek naar de bijdrage van slim aanstuurbare apparaten aan het verminderen van de elektriciteitsvraag en toewerken naar slim aanstuurbare warmtepompen. Daar staat de keuze voor een hybride warmtepomp – in plaats van een volledig elektrische warmtepomp – voorop om de druk op het stroomnet te verminderen, omdat deze minder stroom gebruikt. Daarnaast komt er een protocol om warmtepompen bij grootschalige renovaties en nieuwbouwprojecten efficiënt in te stellen zodat deze niet allemaal op hetzelfde moment veel elektriciteit gebruiken.

Netbewuste nieuwbouw

Samen met partners gaat het Rijk werk maken van netbewuste nieuwbouw. Daarbij kan congestie worden verminderd door het piekvermogen van opwek in de zomer en afname in de winter te reduceren zodat de energievraag en -opwek ook op dagbasis meer in balans zijn. Onder meer collectieve warmteoplossingen dragen hieraan bij. Waar dit nog kan worden aangepast binnen het ontwerp, wordt de inzet van collectieve warmteoplossingen en collectieve batterijen-oplossingen gestimuleerd. Bovendien wordt onderzocht hoe netbewuste nieuwbouw de norm kan worden, inclusief breed- gedragen definities en afspraken.

Wachtrijen kleinverbruik aansluitingen

Als de voorgestelde maatregelen onvoldoende effectief en tijdig kunnen worden ingezet of de beoogde verlaging van de belasting van het net niet wordt gehaald, zullen helaas ook aanvragen voor een kleinverbruikersaansluiting in bepaalde gevallen moeten wachten op een netverzwaring. Dat kan ook nu soms al tijdelijk en lokaal aan de orde zijn, bijvoorbeeld bij het niet op tijd gereed hebben van een lokale verzwaring op het laagspanningsnet.