Hoe veilig is de thuisbatterij? ‘Meer bewustzijn nodig’

Wat doet Mlab Testing?
‘Mlab Testing voert testen uit op elektronische producten en lithiumbatterijsystemen. We bestaan nu zo’n 2 jaar. Daarvoor werkte ik als hoofd Productcertificering bij een ontwikkelaar en fabrikant van lithiumbatterijen. Ik zag een lacune in de markt; een grijs gebied tussen de fabrikanten van lithiumbatterijen en de grote test- en certificeringslaboratoria zoals TÜV en DEKRA die vaak beperkt zijn tot het certificeren van een product en minder ingaan op het ondersteunen bij een gedegen risicoanalyse. Dat gat vullen we met Mlab Testing, waar we zowel fysieke testen kunnen uitvoeren als ondersteunen bij risico-analyses en het juist opstellen van conformiteitsverklaringen.’

Producenten en importeurs geven met een CE-markering aan dat hun producten voldoen aan de Europese wet- en regelgeving.
‘Ze moeten daarvoor testen en risicoanalyses uitvoeren waarmee ze aantonen dat ze aan de essentiële eisen uit een van toepassing zijnde richtlijn voldoen. De resultaten komen terecht in het zogenaamde technische constructiedossier. De conformiteitsverklaring is een document dat je vaak bij de handleiding van de batterij of online kunt vinden. Sommige partijen testen zelf, andere huren daarvoor die grote laboratoria in. Maar met alleen het uitvoeren van de testen ben je er niet, dan kun je nog geen veilig product garanderen.’

Waarom niet?
‘Je kunt allerhande gecertificeerde componenten inkopen, bijvoorbeeld omvormers of elektronica. Maar daarmee bouw je niet per definitie een intrinsiek veilig product. Veiligheid schuilt voor een belangrijk deel in de integrale samenstelling. Je moet het hele systeem beoordelen, en dat gebeurt doorgaans niet voldoende. De risico’s variëren bovendien per toepassing. Ook die risico’s vaststellen vraagt om specifieke en up-to-date productkennis en expertise. Die heeft niet iedereen.’

Wat is jullie propositie en hoe gaat het met Mlab Testing?
‘We testen en beoordelen efficiënter en met meer expertise dan de rest, tegen een gunstiger tarief. Door met ons in zee te gaan, wordt de zoektocht naar voldoen aan de normen geen tijd- en geldrovende operatie en gebeurt dat grondig. Mlab telt inmiddels 6 mensen, onder andere met specialismes in functional safety – bijvoorbeeld aangaande batterijmanagementsystemen – en elektromagnetische compatibiliteit (EMC). We zoeken onder andere uit of lithiumbatterijen voldoen aan de technische en functionele veiligheidseisen, zodat het risico op een thermal runaway wordt geminimaliseerd. In ons EMC-lab testen we tevens op elektromagnetische storingen, veroorzaakt door de batterij, maar ook hoe immuun die daar zelf voor is. Daarnaast beoordelen we bijvoorbeeld ook of producten toegelaten kunnen worden op de Amerikaanse markt.’

Krijgen jullie al veel thuisbatterijen over de vloer?
‘Wij onderzoeken vooral lithiumbatterijen, van kleine producten voor huishoudelijke apparaten en e-bikes bijvoorbeeld tot en met grote modules voor energieopslag van zo’n 150 kilo. Tot nu toe hebben we enkele thuisbatterijen geëvalueerd. Chinese fabrikanten laten de meeste evaluaties doen in China; ze bezitten dan vooral veel testrapporten, of het technisch constructiedossier compleet is, is dan echter vaak een raadsel. Daarnaast is mijn indruk dat veel partijen de noodzaak van een gedegen risicoanalyse niet voldoende inzien en ook niet doorhebben dat je echt heel veel werk moet verzetten om een product als veilig te kunnen bestempelen.’

Hoe problematisch is dat?
‘Het bewustzijn over het belang van het testen van thuisbatterijen moet groeien. Dat vinden wij een heel belangrijke boodschap. Ze worden reeds in grote aantallen uitgerold, onder andere in Duitsland, Italië en België. In Nederland gaat dat ook gebeuren. Een batterij is geen zonnepaneel. Ze wordt in de woning geplaatst. Gaat ze in brand, door een thermal runaway of andere fout, dan is de schade groot en kunnen er slachtoffers vallen.’

Dan zit de fabrikant ook met een groot probleem.
‘Zeker. De imagoschade en financiële consequenties kunnen groot zijn, wat niet altijd wordt beseft. En nog erger, het kan ook een klap zijn voor de energietransitie. Opslag, ook lokaal, is een cruciale schakel in het groene-energiesysteem van de toekomst. We willen er allemaal haast mee maken. Eén heftig incident kan echter genoeg zijn om de klok jaren terug te zetten, dat de verkoop een lange tijd instort.’

Hoe beoordeel jij de veiligheid van de thuisbatterij van dit moment?
‘Allereerst: ons werk is onze passie. De thuisbatterijen die wij hebben onderzocht, doen wat ze moeten doen, maar wij vinden altijd wel iets omdat we dieper de materie induiken. Vaak zijn dat details, zaken die gemakkelijk te verhelpen zijn, bijvoorbeeld het overschrijden van EMC-limieten, een onderdeeltje op een printplaat dat niet oke is, of het toevoegen van blusmiddel dat niet nodig is en waarmee je schijnveiligheid creëert.’

Je constateert ook ernstigere zaken?
‘Grove nalatigheden zelfs. Denk aan een batterij waarbij 1 beschadigde batterijcel direct leidt tot een thermal runaway en brand, het ontbreken van een dubbele beveiliging aangaande het afschakelen bij bijvoorbeeld oververhitting of een systeem dat niet voldoet aan de wettelijke transporteisen of de netcode. Die zijn niet zomaar op te lossen, terwijl zo’n systeem al wel in productie kan zijn en bij mensen thuis staat. Dat zijn leken. Ze kunnen onvoldoende beoordelen of een product veilig is, maar vertrouwen er wel op dat een product aan alle wettelijk gestelde eisen voldoet.’

Het kan allemaal beter?
‘Dat is niet aan mij om te zeggen. Er zijn ook prima producten. Duidelijk is in ieder geval dat een CE-markering op een thuisbatterij niets zegt zolang bedrijven dat er na onderzoek zelf op mogen plakken. Dat dekt de garantie op een zo veilig mogelijk product onvoldoende af. Striktere regelgeving is wat mij betreft wenselijk, en ik raad installateurs en kopers aan om de relevante documentatie – zo goed als dat lukt – aandachtig door te nemen.’