Rechter verplicht installateur van zonnepanelen tot oplossen problemen

Resonantiestromen in de elektrische installatie in het bedrijfsgebouw veroorzaken al geruime tijd problemen aan de zonnepaneelinstallatie. Resonantie is een fenomeen waarbij de spanning onstabiel wordt en ongecontroleerd stijgt met als gevolg schade aan apparatuur. 

Niet langer veilig
De zonnepaneelinstallatie telt 8.911 zonnepanelen en 39 omvormers en is aangesloten op de elektrische installatie in het bedrijfsgebouw van NMPC. Het autobedrijf – dat voor de komst van de zonnepanelen de aparte BV Niszon heeft opgericht – nam de zonnepanelen in mei 2018 in gebruik waarbij na verloop van tijd storingen optraden.

Met enige regelmaat heeft het installatiebedrijf daarom defecte omvormers vervangen. Eind juni 2020 zijn zelfs alle omvormers vervangen. Ook daarna zijn echter nog 5 keer storingen opgetreden door defecte omvormers. Ook die exemplaren werden steeds vervangen door nieuwe omvormers. Na een incident waarbij kortsluiting optrad in een omvormer heeft NMPC op 7 juli 2021 meegedeeld aan het installatiebedrijf dat zij de zonnepaneleninstallatie op het dak van het bedrijfsgebouw niet langer veilig vond. NMPC heeft de zonnepaneleninstallatie toen op eigen initiatief gedeeltelijk uitgeschakeld.

Onderzoeken
Pulsar Power heeft in opdracht van de omvormerfabrikant onderzoek gedaan naar de oorzaak van de problemen. Daarnaast heeft Brandenburg in opdracht van NMPC aanvullend onderzoek uitgevoerd. Tot slot heeft Straightforward – dat ook betrokken was bij de oplevering van de zonnepaneelinstallatie – op verzoek van Niszon beoordeeld of de installatie weer veilig zou kunnen worden ingeschakeld als de door de installateur voorgestelde aanpassingen zouden zijn verricht.

De zonnepaneelinstallatie is zodanig aangepast dat NMPC het op 30 mei 2022 verantwoord vond om deze weer aan te zetten, maar ook daarna functioneerden de zonnepanelen niet zonder problemen.

Verschil van inzicht
Vanwege het verschil van inzicht dat naar voren gekomen is bij de diverse onderzoeken, heeft Niszon de rechtbank gevraagd een deskundige te benoemen. Die heeft vervolgens op 23 juni 2022 Bart Wams van Elektrodaad Expertise als deskundige benoemd. Hij heeft op 26 mei 2023 zijn onderzoeksrapport opgeleverd.

Volgens Wams zijn er tal van storingen geweest, waarbij vooral sprake is van het “ontploffen” van omvormers als gevolg van een extreme temperatuurverhoging in het materiaal. Die temperatuurverhoging kan veroorzaakt worden door 2 zaken. Ten eerste beschadiging, slijtage of falen van de omvormer. Ten tweede door blootstelling van de omvormer aan spanning en/of stroom die buiten het normale werkingsbereik van de betreffende omvormer liggen. In het eerste geval is er sprake van een gebrekkige omvormer. In het tweede geval is er geen gebrek aan de omvormer, maar kan deze wel kapotgaan door fouten in de installatie.

Resonantiestromen
In zijn onderzoeksrapport schrijft Wams dat in de zonnepaneelinstallatie resonantiestromen optreden die de achterliggende oorzaak zijn van de storingen. Er is geen meting beschikbaar van de resonantiestromen ten tijde van het “ontploffen” van de omvormers. Daardoor kan niet worden vastgesteld of de optredende stroom binnen het normale werkingsgebied bleef van de omvormers.

De zogenoemde ‘root cause’ van de storingen – namelijk resonantiestromen – ligt volgens Wams in alle componenten van de zonnepaneelinstallatie alsook het AC-net, de werking ervan en de wijze waarop het systeem is geïnstalleerd.

Boete
Vanwege de conclusies van Wams eiste Niszon in de rechtszaal een forse schadevergoeding van de installateur. Niszon vindt dat het installatiebedrijf – op grond van wanprestatie – aansprakelijk is voor het niet dan wel gebrekkig functioneren van de zonnepaneelinstallatie. Het bedrijf eist daarom onder meer de herstelkosten van 19.503,57 euro terug en wil dat de installateur bovendien 309.000 euro als boete betaalt.

Volgens het rapport van Wams is echter niet vast te stellen of de omvormers zelf niet bestand waren tegen spanning en/of stroom die binnen het normale werkingsbereik van de omvormers is gebleven; of dat de omvormers zelf wel in orde waren, maar zijn blootgesteld aan abnormaal hoge spanning en/of stroom die buiten het normale werkingsbereik van de omvormers lagen waardoor deze steeds kapot zijn gegaan. De rechtbank vindt desondanks dat zowel in het ene als in het andere geval sprake is van een toerekenbare tekortkoming van de installateur.

Abnormaal hoge spanning
In het eerste geval heeft de installateur omvormers aan Niszon geleverd die defect raakten omdat deze niet bestand waren tegen spanning en/of stroom die binnen het normale werkingsbereik van de omvormers bleven. De omvormers waren dan dus zelf gebrekkig. In die situatie is de installateur, als leverancier van de omvormers, toerekenbaar tekortgeschoten in zijn verplichtingen tegenover Niszon uit de installatieovereenkomst.

Ook in het tweede geval is sprake van een toerekenbare tekortkoming. In die situatie zijn de omvormers defect geraakt doordat deze werden blootgesteld aan abnormaal hoge spanning en/of stroom, buiten het normale werkingsbereik van de omvormers. Die abnormaal hoge spanning en/of stroom zijn het gevolg van resonantiestromen in de zonnepaneleninstallatie en het AC-net in het gebouw van NMPC waarop de zonnepaneleninstallatie is aangesloten.

Risico installateur
De aanwezigheid van resonantiestromen in het elektrisch circuit van de zonnepaneelinstallatie en het AC-net – waarbij resonantiefrequenties zodanig op elkaar inwerken dat een abnormaal hoge spanning en/of stroom in het circuit ontstaat waartegen de omvormers niet bestand zijn – is een omstandigheid die naar mening van de rechter voor risico van de installateur komt.

De installateur is volgens de rechtbank namelijk verplicht tot het ontwerpen, leveren en installeren van een zonnepaneleninstallatie die goed functioneert en waarin dus niet veelvuldig storingen optreden als gevolg van de aanwezige resonantiestromen. Het standpunt van de installateur dat de zonnepaneleninstallatie wel deugdelijk is, omdat deze op een andere locatie – waar niet dezelfde resonantiestromen aanwezig zijn – zonder storingen zou functioneren, snijdt volgens de rechter geen hout. De slotsom van de rechter is dat er sprake is van een tekortkoming die aan de installateur toerekenbaar is.

Verhelpen
Het installatiebedrijf moet van de rechtbank zijn verplichtingen uit de installatieovereenkomst alsnog behoorlijk nakomen en de door resonantiestromen verstoorde werking van de zonnepaneelinstallatie verhelpen.

Bij de behandeling van de rechtszaak in de rechtbank kwam naar voren dat tussen de 2 partijen geen duidelijkheid bestaat op welke manier dat moet gebeuren. Niszon heeft ook geen vordering ingesteld die voor de behoorlijke nakoming door de installateur moet zorgen.

Onvoldoende onderbouwd
De installateur is nu door de rechtbank als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij veroordeeld tot het betalen van de proceskosten en het griffierecht voor een bedrag van 8.199,02 euro.

De rechter vindt dat het installatiebedrijf tekort is geschoten in het nakomen van zijn verplichtingen uit de installatieovereenkomst. Daarom moet het bedrijf 36.824,17 euro betalen aan Niszon. De boete die Niszon opeiste, wordt echter niet opgelegd. De rechter vindt dat Niszon zijn stelling dat de installateur is tekortgeschoten in zijn verplichtingen uit het service- en onderhoudscontract onvoldoende onderbouwt. De rechter vindt tot slot dat de installateur zich voldoende heeft ingespannen om de opgetreden storingen – tijdig – te verhelpen.