Hoe krijgen we de gewone man en vrouw aan de elektrische auto?

Maarten van Biezen is directeur van RouteZERO en bestuurslid van Vereniging Elektrische Rijders (VER). Die laatste houdt samen met RVO jaarlijks de vinger aan de pols bij elektrische rijders, onder andere aangaande ervaringen en rijgedrag, middels het Nationaal EV en Berijders- onderzoek. De volgende publicatie is 7 maart aanstaande.

Tweedehandsmarkt
In 2023 was het aandeel volledig elektrische auto’s op de Nederlandse wegen een kleine 5 procent. 38 procent daarvan wordt particulier gereden. Het merendeel is zakelijk. Is de elektrische auto nog niet weggelegd voor de gewone consument, veruit de grootste groep automobilisten in Nederland? Hoe kunnen ze worden geholpen bij het zetten van die stap?

‘Allereerst vergt het succes in de nieuwverkoop’, aldus Van Biezen. ‘Zo kan er snel een florerende tweedehandsmarkt ontstaan voor elektrische auto’s, en dat maakt ze betaalbaar voor veel meer mensen. De recente 2 jaar zien we wat dit betreft een behoorlijke groei. Je kunt de eerste gebruikte modellen Nissan Leaf en Renault Zoe nu kopen voor ruim onder de 10.000 euro. En er is een aanschafsubsidie voor een elektrisch tweedehandsje van 2.000 euro. Maar het doorzetten van die trend is geen gegeven, want de verkoop van nieuwe elektrische auto’s staat onder druk in Nederland omdat de stimulering wordt stopgezet.’

Ongekend
De aanschafsubsidie op een nieuwe elektrische auto stopt in 2025. De korting op de bijtelling voor leaserijders wordt in 2026 afgeschaft. De vrijstelling van de motorrijtuigenbelasting vervalt vanaf datzelfde jaar en wordt dan zelfs hoger dan die voor een vergelijkbare brandstofauto. Een saillant detail: dat is volgens Van Biezen wereldwijd ongekend. Daarmee zal de populariteit onder potentiële kopers van elektrische auto's afnemen. De eerste tekenen daarvan zijn nu al zichtbaar. Momenteel komen veel goedkopere tweedehands elektrische auto’s uit de import. Met de toekomstige autobelastingen kan ook die stroom gaan inzakken.

Verplichten
‘De groei van een gezonde tweedehandsmarkt voor elektrische auto’s staat dus onder druk’, zo stelt Van Biezen vast. ‘Ook dat is een reden om het zakelijk rijden van een elektrische leaseauto aantrekkelijk te blijven maken, en je kunt het bedrijven uiteraard ook gewoon verplichten. Met het beleid van nu gaan we ons doel van 100 procent nieuwkoop in 2030 niet halen. En er zijn ook manieren om de elektrische auto bereikbaar te maken voor gewone consumenten. Een van de routes loopt via private lease, dat steeds populairder wordt en waarbij de kosten worden uitgespreid over jaren. Je kunt al een elektrische auto rijden voor minder dan 400 euro per maand, all-in.’

Waardevolle weg
Van Biezen wijst op een recente maatregel in Frankrijk. Daar werd voor de laagste inkomensgroepen een maximum private leaseprijs van een elektrische auto vastgesteld, 100 euro voor een kleine tot 150 euro voor een gezinsauto. De overheid past de rest bij. De belangstelling was zo groot dat de regeling meermaals overtekend is. Het goedkoper maken van private-lease van elektrische auto’s is een waardevolle weg die volgens Van Biezen kan worden bewandeld om meer mensen aan de elektrische auto te krijgen. Maar liefst 73 procent van de private-leaserijders geeft aan dat de mogelijkheid tot private-lease hen over de streep trok om elektrisch te gaan rijden. Daarnaast wijst hij op het fenomeen deelauto’s.

Blindstaren
‘Die nemen toe in populariteit’, zegt Van Biezen. ‘Ongeveer 1 op de 2 deelauto’s is elektrisch. Een van de redenen voor consumenten om gebruik te maken van deelauto’s is dat ze zo betaalbaar elektrisch kunnen gaan rijden. 52 procent van hen geeft dat aan. Overheden kunnen dit meenemen in hun beleid ten aanzien van deelauto’s. Daarnaast moeten we het mensen gewoonweg gemakkelijker maken om de kosten voor elektrisch en fossiel rijden te vergelijken. Dit hebben we afgesproken in het Klimaatakkoord, maar het is nog steeds geen praktijk. Het moet afgelopen zijn met blindstaren op de aanschafkosten van auto’s.’

Brug slaan
De markt moet gaan communiceren op total cost of ownership, stelt Van Biezen. Elektrische auto’s zijn veel goedkoper in gebruik dan die met een verbrandingsmotor. Vele consumenten kunnen de brug niet kunnen slaan tussen de prijzen van brandstof en elektriciteit, het aantal kilometers dat ze jaarlijks rijden, en wat dat dan betekent voor wat ze onder de streep uitgeven aan een auto. Door verplicht de totale maandelijkse kosten van auto’s in beeld te brengen, daarvan de standaard te maken, ontstaat echt vergelijkingsmateriaal.

Beter uitleggen
Van Biezen: ‘Heel wat grote elektrische auto’s kunnen wat dat betreft de concurrentie met hun fossiele evenknieën al aan, de kleine nog niet. In dat kader is het tevens van belang de waarde van zonnepanelen – 78 procent van de elektrische rijders heeft zonnepanelen – te benadrukken. Door slim te laden op je eigen zonnestroom wordt elektrisch rijden een stuk goedkoper. En met dynamische energiecontracten valt voor de elektrische rijder tevens veel geld te besparen. Ook dat moeten we beter gaan uitleggen.’