De harde cijfers | Bijna alle nieuwbouwwoningen Vlaanderen hebben zonnepanelen, helft een warmtepomp

De Energieprestatie en Binnenklimaat (EPB)-cijfers van het agentschap laten zien dat zonnepanelen voor bouwers van een woning de standaard zijn geworden. Voor nieuwbouwwoningen hanteert Vlaanderen onder meer EPB-eisen voor energieprestatie, uitgedrukt in een maximaal E-peil. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger het gebouw is.

1 op 2
Niet alleen het E-peil laat in Vlaanderen een blijvende daling zien, ook de VEKA-cijfers laten een snelle opmars van de warmtepomp zien. Bij 1 op de 2 nieuwbouwwoningen – om precies te zijn 48,2 procent waarvoor de omgevingsvergunning in 2021 werd aangevraagd, is een warmtepomp geïnstalleerd. Voor omgevingsvergunningsaanvraagjaar 2020 was dat bij 1 op 3 het geval.

VEKA wijst erop dat verkoopcijfers in dezelfde richting wijzen. Volgens cijfers van ATTB zijn vorig jaar in België zo’n 50.500 warmtepompen verkocht voor nieuwbouw- en bestaande woningen. Dat is een stijging met 68 procent ten opzichte van de 30.000 warmtepompen van een jaar eerder. De opmars van de warmtepomp gaat ten koste van de verkoop van gascondensatieketels. Die is met 32 procent teruggevallen van 223.000 naar 152.000stuks.

Wie een warmtepomp plaatst bij nieuwbouw, kiest daarbij in twee derde van de gevallen voor een lucht-water-warmtepomp en bijna een derde plaatst een warmtepomp waarvoor een grondboring nodig is. Het VEKA verwacht de komende jaren een nog meer uitgesproken groei van de warmtepomp bij nieuwbouw. Voor vergunningsaanvragen sinds 2021 mag een aardgasaansluiting immers niet meer voorzien worden bij verkavelings- en vergunningsaanvragen vanaf 25 (woon)eenheden, en sinds 2023 vanaf 5 (woon)eenheden. Voor vergunningsaanvragen vanaf 1 januari 2025 zal een aardgasaansluiting niet langer toegestaan zijn voor álle nieuwe woningen en appartementen.

Strenger E-peil
VEKA maakt nog wel een belangrijke kanttekening: voor het omgevingsvergunningsaanvraagjaar 2020 is een groot deel van de EPB-aangiften ingediend. Voor aanvraagjaar 2021 zijn de cijfers nog ‘voorzichtig’ te interpreteren, omdat een flink aantal aangiften voor dat aanvraagjaar nog moet worden ingediend, vooral van appartementen. De opmars van de warmtepomp en zonnepanelen zorgt er in ieder geval voor dat het gemiddelde E-peil jaar na jaar verder daalt, tot beter dan Bijna Energie Neutraal (BEN)-bouwen met een E-peil van maximaal E30.

Uit de cijfers van het VEKA blijkt dat op zowat alle nieuwbouwwoningen – eengezinswoningen én appartementen – waar het kan, inmiddels zonnepanelen liggen. Toch koos in 2020 nog zo’n 2 procent niet voor hernieuwbare energie, maar voor een 10 procent strenger E-peil.

Zonneboiler onderuit
In de nieuwbouwmarkt is de verkoop van zonneboilers inmiddels hard onderuitgegaan. Waar voor omgevingsvergunningsjaar 2013 nog 13 procent voor een zonneboiler koos, was dat voor omgevingsvergunningsjaar 0,3 procent.

Ingrijpende renovaties
Ook bij ingrijpende energetische renovaties (IER) doen Vlamingen het volgens VEKA beter dan wat de regelgeving oplegt: 1 op 3 van de renovaties is een IER en ze behalen voor aanvraagjaar 2021 gemiddeld E-peil 42 en dus energielabel A, terwijl de eis E70 is.

In totaal zijn sinds de start van IER in 2015 al 14.000 IER’s uitgevoerd. Bij een IER wordt minstens 75 procent van de schildelen gerenoveerd en worden de opwekkers voor verwarming en koeling vervangen. Sinds 2017 is bij IER een minimumaandeel aan hernieuwbare energie verplicht, of moet men voldoen aan een 10 procent strengere E-peileis. 80 procent van de verbouwers koos in aanvraagjaar 2021 voor hernieuwbare energie en niet voor het alternatief met de strengere E-peileis, terwijl de strengere E-peileis gemakkelijk haalbaar is.