Nederland heeft meeste zonnepanelen per inwoner en loopt uit op Duitsland, Europese groei zwakt af in 2024

Nederland heeft de voorsprong op Duitsland, de nummer 2, met bijna 30 procent zien groeien. De oosterburen naderen weliswaar de grens van 1 kilowattpiek zonnepanelen per hoofd van de bevolking, maar dat is bijna 0,3 kilowattpiek minder dan Nederland. Waar hoogleraar Martien Visser eerder al concludeerde dat Nederland ook wereldwijd de meeste zonnepanelen per hoofd van de bevolking heeft, durft SolarPower Europe zich in haar nieuwste onderzoeksrapport nog niet aan die voorspelling te wagen.

Recordjaar van 55,9 gigawattpiek
De onderzoekers verwachten dat Europa dit jaar 55,9 gigawattpiek zonnepanelen heeft geïnstalleerd, wat een nieuw recordjaar betekent en een groei van 40 procent ten opzichte van 2022. Dagelijks zijn er in Europa dit jaar ruim 300.000 zonnepanelen geïnstalleerd. Het is het derde jaar op rij dat de EU-markt zijn vorige record verbreekt, en ook het derde jaar op rij met een jaarlijkse groei van minstens 40 procent.

‘Deze aanhoudende groei kan worden gezien als een voortzetting van de marktdynamiek die plaatsvond in 2022, toen lidstaten zonne-energie erkenden als een milieuvriendelijke, kosteneffectieve en ongeëvenaard snelle oplossing om hun afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen te verminderen’, schrijven de onderzoekers. ‘De eerste maanden van 2023 waren nog onderhevig aan de volle effecten van de energiecrisis, waarbij de verhoogde elektriciteitsprijs als een schok werkte voor burgers, bedrijven en beleidsmakers.’

Forse groei Duitsland
Duitsland staat weer op de eerste plaats qua nieuw geïnstalleerd vermogen, met een forse groei naar 14,1 gigawattpiek. Duitsland wordt gevolgd door Spanje met 8,2 gigawattpiek, Italië met 4,8 gigawattpiek, Polen met 4,6 gigawattpiek en ook Nederland staat in 2023 in de top 5. SolarPower Europe verwacht dat Nederland 4,1 gigawattpiek aan zonnepanelen heeft geïnstalleerd in het huidige kalenderjaar.

In Centraal- en Oost-Europa bereikten 3 nieuwkomers de drempel van minstens 1 gigawattpiek aan nieuwe zonnepaneelinstallaties: Tsjechië, Bulgarije en Roemenië.

Groei zwakt af
Vooruitkijkend naar de komende 4 jaar laten de vooruitzichten van SolarPower Europe nog steeds elk jaar een groei met dubbele cijfers zien, maar op een iets lager niveau dan eerder werd verwacht en aanzienlijk lager dan de jaarlijkse stijging van 40 procent die de afgelopen jaren werd ervaren.

Dit is volgens de Europese koepelorganisatie het directe gevolg van veranderende marktomstandigheden. ‘In de loop van 2023 zijn de prijzen aanzienlijk gedaald tot recordlaagtes, als gevolg van een toename van de wereldwijde productie. Hoewel dit positief nieuws is voor installaties, maken de huidige omstandigheden de businesscase voor lokale fabrikanten extreem moeilijk en hebben ze handelsbesprekingen uitgelokt die de ontwikkeling van zonne-energie mogelijk kunnen belemmeren’, aldus de onderzoekers.

62 gigawattpiek in 2024
Volgens het medium-scenario van SolarPower Europe installeert Europa komend kalenderjaar 62 gigawattpiek zonnepanelen, wat een groei van 11 procent betekent. De afname van de groei wordt volgens de onderzoekers veroorzaakt door een afname van de vraag vanuit de woningbouw, die in de voorgaande 2 jaar sterk was gestegen als gevolg van de energiecrisis. Tegelijkertijd zullen verbeteringen in Europese en nationale wetgeving van de EU-lidstaten naar verwachting 1 tot 2 jaar of langer duren voordat de gevolgen voor de ontwikkeling van grootschalige stroomopwekking zichtbaar worden.

Vooruitkijkend naar 2025 voorspellen de onderzoekers een groeipercentage van 19 procent, resulterend in 73,8 gigawattpiek aan nieuwe zonnepaneelinstallaties voor dat jaar, gevolgd door 84,2 gigawattpiek in 2026 en 93,1 gigawattpiek in 2027. Volgens het hoge scenario heeft de Europese pv-markt het potentieel om al in 2026 de grens van 100 gigawattpiek jaarlijks geïnstalleerd vermogen te overschrijden. ‘Maar veel relevanter lijkt dit keer ons lage scenario, dat wordt gekenmerkt door de recent opgedoken dreiging van handelsbeschermingsmaatregelen en extra uitdagingen, en nauwelijks groei vergeleken met de huidige niveaus met 58,7 gigawattpiek in 2027’, aldus de onderzoekers.

Uit top 5
Het totaal geïnstalleerd vermogen in de Europese Unie (EU) is dit jaar gegroeid naar 263 gigawattpiek. Ten opzichte van de vorige European Market Outlook hebben de onderzoekers van SolarPower Europe de groeiverwachting voor Nederland en België weliswaar naar boven bijgesteld, maar zijn de groeiscenario’s voor veel andere EU-lidstaten verder verhoogd dan voor de lage landen. Waar Nederland qua groeiverwachtingen vorig jaar al uit de top 3 viel, is Nederland nu gedaald van de vijfde naar de zesde plek. België is juist 2 plaatsen gestegen, zoals te zien is in onderstaande tabel.

‘Niet accepteren’
Dries Acke, beleidsdirecteur bij SolarPower Europe, heeft een belangrijke oproep voor beleidsmakers: ‘Gelukkig zijn het niet langer extreme energieprijzen die de groei van zonne-energie stimuleren. Dat betekent echter wel dat het weer de taak is van beleidsmakers om te zorgen voor goede investeringsvoorwaarden voor zonne-energie. We kunnen niet accepteren dat de aansluiting op het elektriciteitsnet meer dan 4 jaar in beslag neemt, we kunnen niet toestaan dat er lokaal langzaam vooruitgang wordt geboekt met het verlenen van vergunningen, we kunnen niet riskeren dat handelsbelemmeringen de ontwikkeling vertragen, en we kunnen ook niet de kans laten liggen om de Europese productie van zonne-energie te re-shoren.’

Meer statistieken over de zonne-energiemarkt lezen? Lees dan het speciale Solar Magazine-dossier ‘De harde cijfers’.