Opvolger SDE++: banken pleiten voor cppa-garantiefonds en contracts for difference

De Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) voor zon en wind loopt tot 2025. Waar deze regeling cruciaal was voor de uitrol van grote pv-installaties in Nederland en subsidie voorlopig nodig blijft om deze projecten van de grond te krijgen, is de vraag hoe de opvolger eruit gaat zien prangend. De exacte invulling is cruciaal voor succes.

Heter hangijzer
ASN Bank neemt een bijzondere positie in als financier van hernieuwbare-energieprojecten, vertelt Audrey de Werker, senior accountmanager met de focus op zon, wind en circulaire economie in Nederland. Vanaf dag 1 focust de bank zich ook hierbij op werken aan een duurzamere wereld, en het bedrijf vat die missie breed op. Zo worden bij de financiering van zonneparken eisen gesteld ten aanzien van biodiversiteit, milieu-impact en landschappelijke inpassing. ‘En we gaan altijd de dialoog aan over mensenrechten, bijvoorbeeld over dwangarbeid door Oeigoeren. In dat alles onderscheiden we ons van de grootbanken en het lukt ons goed om de rol van duurzame koploper te pakken’, aldus De Werker.

‘Desalniettemin gaat het momenteel de verkeerde kant op.’ Dat zegt Stephen Hotsma, hoofd van het team Renewable Energy Project Finance en senior accountmanager Renewable energy met een focus op internationale business bij ASN Bank. ‘De financierbaarheid van zonne-energieprojecten wordt een steeds heter hangijzer, ondanks de gestegen energieprijzen. De enorme inflatie en forse rentestijging van de afgelopen jaren, gecombineerd met het verlagen van de basisbedragen in de SDE++, zijn de belangrijkste boosdoeners. Ontwikkelaars moeten veel meer eigen geld inbrengen om projecten financierbaar te maken. Dat heeft gevolgen. Zo zie je bijvoorbeeld, in de hoop op meer realistische vergoedingen in de toekomst, ontwikkelaars projecten vaak terugtrekken om opnieuw SDE++ aan te vragen. Hier zijn de Nederlandse energietransitie en de zonnepaneelsector niet mee geholpen. Vanuit dat perspectief is het ook niet vreemd dat iedereen zich afvraagt hoe het post-SDE-tijdperk eruit gaat zien.’

Milieu-impact en mensenrechten
Met het einde van de SDE++ in zicht onderzocht Rebel in opdracht van InvestNL de meerwaarde en mogelijke invulling van een garantiefonds voor stroomafnameovereenkomsten, ofwel power purchase agreements (ppa’s), van wind- en zonne-energie. Het presenteerde de bevindingen oktober dit jaar. ‘Als de SDE++ wegvalt, verdwijnt de zekerheid van kasstromen. Dat verslechtert de financierbaarheid van projecten.’ De onderzoekers wezen daarbij in het bijzonder op de vele kleine ontwikkelaars in Nederland. Corporate power purchase agreements (cppa) met een vaste prijs voor een flinke periode creëren meer zekerheid over de opbrengsten. Maar wat als de afnemer van die stroom kopje-onder gaat? Financiers willen hun risico’s minimaliseren. Een cppa-garantiefonds dat een onvoorziene terugval in inkomsten door wegvallende vraag afdekt, kan daarbij helpen.

Beperken van overwinsten
Een cppa-garantiefonds vergoedt de onrendabele top van pv-projecten niet voor de lange termijn. De SDE++ doet dat wel, en de opvolger moet dat ook doen. Rebel noemt in dit verband het systeem van tweezijdige contracts for difference – dat niet in de weg mag zitten van de ontwikkeling van een cppa-markt. Daarmee wordt in principe het SDE++-systeem van nu aangevuld met het beperken van overwinsten wanneer er veel geld wordt verdiend. Adviesbureau Trinomics – dat op verzoek van klimaatminister Jetten onderzoek deed naar een mogelijke opvolger van de SDE++ – noemt dit systeem de meest interessante optie voor de toekomst. Hoe worden deze onderzoeken door ASN Bank gevolgd?

Zorgvuldig
De Werker: ‘Waar wij naar kijken is een voorspelbare inkomstenstroom. Het gaat ons om zekerheid over de rentabiliteit van projecten op de lange termijn. Een cppa-garantiefonds kan daaraan bijdragen. ‘En contracts for difference zijn niet nieuw’, vult Hotsma aan. ‘In Engeland wordt er bijvoorbeeld al heel lang mee gewerkt. Daar wordt ook bewezen hoe zorgvuldig je met zo’n regeling om moet gaan. De ‘cap’ in de tarieven die in 2012 zijn vastgelegd vanwege de gestegen kosten is inmiddels volstrekt onvoldoende om projecten rond te rekenen. De Britse regering trekt lessen uit de mislukte windveiling en verhoogt de maximumprijs voor offshorewindprojecten. Er zijn ook bij dit systeem talloze ontwerpkeuzes, en die moeten weloverwogen worden gemaakt.’

Lees het volledige artikel hieronder in de december 2023-editie van Solar Magazine.