‘Indien een consument vóór 2023 zonnepanelen had gekocht, kon hij bij het opstarten van een bedrijf in principe geen btw terugvragen, terwijl iemand die in 2023 zonnepanelen heeft gekocht dat wel kan. Dit is ongelijke behandeling van zonnepaneeleigenaren’, aldus fiscaal jurist Romano Hagen.
Wat is er aan de hand?
‘Consumenten met zonnepanelen zijn ondernemer voor de omzetbelasting, omdat ze energie opwekken en verkopen. Ze moeten btw afdragen over de opgewekte energie. Dat wordt ook wel forfait genoemd. Vóór 2023 kon je de 21 procent btw op de aanschaf van zonnepanelen terugvragen van de Belastingdienst, en daarna een beroep doen op de kleineondernemersregeling (KOR). Na toekenning van de KOR hoefde je in de toekomst geen btw meer af te dragen over de opgewekte en (deels) verkochte energie. Deze populatie, zoals de Belastingdienst dat noemt, staat geregistreerd met een KOR-status. Deze zonnepaneeleigenaren zitten verplicht 3 jaar in de KOR en mogen gedurende die tijd in principe geen btw terugvragen, indien de jaaromzet onder de 20.000 euro blijft. Dat is echter veranderd.’
Hoe dan?
‘Vanaf 1 januari 2023 is het btw-tarief op zonnepanelen 0 procent. Daarom is de btw-teruggave niet meer nodig. De consument die in 2023 zonnepanelen kocht, is echter nog steeds ondernemer voor de omzetbelasting en dient over de opgewekte energie btw af te dragen. Die moet zich daarom melden bij de belastingdienst als ondernemer voor de btw, net zoals de mensen die zonnepanelen voor 2023 kochten, en kan vervolgens een beroep doen op de KOR om in de toekomst geen btw meer af te hoeven dragen over de opgewekte energie.’
Wat is het probleem?
‘Het ministerie van Financiën publiceerde dit jaar het Besluit heffing omzetbelasting en toepassing KOR bij zonnepanelen. Dit nieuwe beleid bepaalt dat wie in 2023 zonnepanelen kocht zich niet als belastingplichtige bij de Belastingdienst hoeft te melden als de jaaromzet met de zonnepanelen onder de 1.800 euro blijft, en dat is het geval voor vrijwel ieder huishouden met zonnepanelen op het dak. De Belastingdienst houdt in het verlengde daarvan 15.000 wattpiek als registratiegrens aan. De belastingplichtige die in 2023 zonnepanelen kocht, kan volgens dit besluit tevens gebruik- maken van de KOR zonder zich aan te melden bij de belastingdienst. Sterker nog, volgens het beleidsbesluit is de KOR onverkort van toepassing op de belastingplichtige die in 2023 zonnepanelen heeft gekocht.’
Wat is het gevolg?
‘Er is dus een verschil in registratie van zonnepaneeleigenaren bij de Belastingdienst voor de KOR. Deze ongelijkheid in registratie is op zichzelf al onrechtmatig. Indien de KOR van toepassing is, zijn de btw-gevolgen voor de belastingplichtige bovendien heel anders dan wanneer die niet van toepassing is. Als iemand vóór 2023 zonnepanelen kocht en zich aanmeldde voor de KOR, dan kan hij die gedurende 3 jaar alleen opzeggen wanneer de omzet hoger is dan 20.000 euro. Wanneer deze belastingplichtige andere btw-activiteiten opstart, kan die zo btw-teruggave mislopen. En na het afmelden voor de KOR mag je bovendien gedurende 3 jaar geen nieuw beroep op deze regeling meer doen. Al deze beperkingen zijn niet van toepassing op degenen die in 2023 zonnepanelen hebben gekocht.’
Kun je dit concreet maken?
‘Stel Piet en Jan zeggen hun baan op om verder te gaan als zzp’er. Beiden beginnen een online- shop en maken kosten – bijvoorbeeld voor de inkoop van voorraad, een auto, een webdesigner, computer, printer, et cetera. Op deze investeringen wordt aan beiden 15.000 euro btw berekend. Piet heeft zijn zonnepanelen vóór 2023 gekocht en krijgt die btw niet terug. Indien hij al langer dan 3 jaar in de KOR zit kan hij zich afmelden, maar daar gedurende 3 jaar geen beroep meer op doen. Jan heeft zijn zonnepanelen in 2023 gekocht en krijgt de volle 15.000 euro btw terug. Indien hij dat wil dan kan hij een beroep doen op de KOR.’
Hoe erg is dit?
‘We hebben het niet over een toeslagaffaire waarbij het leven van heel veel mensen verwoest werd door ongelijke behandeling door de Belastingdienst. Maar het principe van gelijkheid voor belastingplichtigen is fundamenteel. Dat wordt dus weer geschonden door de overheid, het fenomeen is gelijkaardig en dat is schandalig. En los daarvan betreffen de gevolgen ook hier een grote groep mensen.’
Is dit een weeffoutje in het overheidsbeleid aangaande zonnepaneeleigenaren of een bewuste keuze?
‘In noot 3 van het beleidsbesluit wordt het verschil in behandeling en registratie van belastingplichtigen die vóór 2023 en met ingang van 2023 zonnepanelen hebben gekocht expliciet helder gemaakt. Op het ministerie werken ongelofelijk intelligente mensen die exact weten wat ze doen, zo is mijn ervaring. Het lijkt mij dan ook evident dat er bewust is gekozen voor een ongelijke behandeling van belastingplichtigen in dezelfde situatie, uit praktische overwegingen – voor het verminderen van administratieve druk bij de Belastingdienst. Er zijn inmiddels meer dan 1,5 miljoen belastingplichtige zonnepaneeleigenaren die voor de KOR geregistreerd staan.’
Wat moet er gebeuren?
‘Deze ongelijkheid tussen de consumenten die zonnepanelen hebben gekocht, dient per direct opgeheven te worden. De huidige praktijk is onrechtvaardig en onrechtmatig. Het lijkt me ook niet goed voor de zonnepaneelbranche, en dus ook niet voor de energietransitie. De enige oplossing is de KOR-status van alle zonnepaneeleigenaren op te heffen. Dat is natuurlijk een enorme operatie waarop de Belastingdienst niet zit te wachten. Maar het direct de-registreren van deze populatie is noodzaak om de rechtsongelijkheid op te heffen. Ik ga daar dan ook actie op ondernemen.’