Wim Persoons: ‘Vlaanderen laat zonnewarmte aan zijn lot over’

De Vlaamse zonneboilermarkt kromp in 2021 met zo’n 25 procent. Dat was in lijn met de negatieve trend van de voorgaande jaren. Wim Persoons, de voorzitter van Belsolar, de branchevereniging van Belgische fabrikanten en importeurs van zonthermische systemen, luidde de noodklok. ‘De potentiële bijdrage van zonneboilers aan de verduurzaming van het Vlaamse energiesysteem is enorm, de overheid moet in actie komen.’ In 2022 volgde echter een kanteling van de markt, een stijging van 30 procent, en die zette zich begin 2023 voort.

Besparen
Hoe structureel is die omslag gebleken? ‘Vanaf maart dit jaar ging het weer de andere kant op’, aldus Persoons. ‘We zijn die 30 procent inmiddels alweer kwijt. Toen de prijzen voor elektriciteit, gas en olie explodeerden, ging iedereen op zoek naar allerhande manieren om op de energierekening te besparen. De zonneboiler liftte daarop mee, mede vanwege een verlaagd btw-tarief van 6 procent vanaf 1 april 2022, net zoals dat voor zonnepanelen en warmtepompen was vastgesteld. Van een echte doorbraak bleek geen sprake.’

Heilige graal
De zonneboiler is nog te vaak een onbeminde technologie, elektrificatie staat centraal in de warmtetransitie. Dat zijn volgens Persoons de hoofdredenen voor de beperkte populariteit van zonnewarmte. ‘De warmtepomp en zonnepanelen worden gezien als de heilige graal bij de verduurzaming van woningen.’

Tegelijkertijd wijst hij op een vreemd fenomeen in de nieuwbouw; steeds meer installateurs twijfelen over de economische rendabiliteit van warmtepompen en kiezen voor een gasketel.

Onrealistisch laag
Persoons: ‘Desalniettemin werkt het overheidsbeleid in het voordeel van de warmtepomp. Zo is het in Vlaanderen vanaf 2024 verplicht om te verwarmen op lage temperatuur in nieuwbouw. Daarnaast scoort zonnewarmte onrealistisch laag in de EnergiePrestatie en Binnenklimaat (EPB) van gebouwen. En dat lage btw-tarief voor warmtepompen blijft, terwijl dat voor zonnepanelen en zonneboilers terug naar 21 procent gaat. Voor pv is dat logisch, gezien 95 procent van de nieuwbouwwoningen voorzien is van een pv-installatie. Voor zonthermie wordt maar in 1 procent van de gevallen geopteerd. Het is dus onbegrijpelijk dat deze zeer energetisch verantwoorde duurzame warmteoplossing over dezelfde kam wordt geschoren als zonnepanelen.  Dat is ongelofelijk.’

Hybridiseren
Met een zonneboiler kan een gemiddeld huishouden zichzelf gemakkelijk 6 maanden per jaar volledig voorzien van duurzame warmte voor tapwater en verwarming, vertelt Persoons. Hij onderstreept bovendien dat een zonneboiler bij uitstek geschikt is voor het hybridiseren van de duurzame warmtevoorziening, bijvoorbeeld door deze te combineren met een gasketel of kleine warmtepomp. Een zonneboiler kan eenvoudig in elk bestaand systeem ingebouwd worden en bij een eventuele aanpassing van verwarmingssysteem gewoon behouden blijven. ‘Dat maakt de zonneboiler 100 procent futureproof.’

Actuele kansen
Gaat zonnewarmte nog uit het verdomhoekje komen in België? Persoons noemt nog een factor die in het nadeel van deze technologie werkt. Waar zonnepanelen goedkoper zijn dan ooit en die van warmtepompen gestaag dalen, geldt dat niet voor zonthermische systemen. Componenten zoals aluminium, pompen en zelfs glycol, worden alsmaar duurder. Maar hij wijst ook op actuele kansen in de zakelijke markt. ‘Vlaanderen kent sinds dit jaar een ecologiepremie. Hiermee wil de overheid ondernemingen stimuleren om hun productieproces milieuvriendelijk en energiezuinig te organiseren. Die kan aangevraagd worden bij het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO) Het betreft een investeringssubsidie van plusminus 40 procent, en die geldt ook voor zonnewarmte. Deze regeling is vrij onbekend, is te weinig gepromoot. Maar ik moedig installateurs en bedrijven aan deze mogelijkheid te verkennen.’