‘Overweeg subsidie voor thuisbatterij, overheidsbeleid moet aangepast’

Thuisbatterijen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie, maar voor een doorbraak moet het overheidsbeleid aangepast en een subsidie overwogen worden. Dat stelt CE Delft.

Het kennisinstituut heeft in opdracht van Huawei onderzoek uitgevoerd naar de potentie van thuisbatterijen. Daarbij is niet alleen de businesscase, maar zijn ook de belemmeringen in kaart gebracht (red. zie kader).

Energiebalancering
De onderzoekers concluderen dat thuisbatterijen vooral een rol hebben voor energiebalancering – waarbij ze bijdragen aan leveringszekerheid en het voorkomen van curtailment – en minder een rol hebben in het voorkomen van netcongestie.

Tegelijkertijd concludeert CE Delft dat er momenteel geen rendabele businesscase is voor energiebalancering en daarom heeft het kennisinstituut verschillende maatregelen in kaart gebracht om de rentabiliteit van thuisbatterijen te verbeteren.

4 rollen van een thuisbatterij

CE Delft heeft 4 mogelijke rollen van een thuisbatterij geïdentificeerd:

Opslag van ‘eigen’ zonne-energie: de thuisbatterij slaat zonne-energie op die niet direct door zonnepaneeleigenaren gebruikt kan worden en deze elektriciteit wordt later gebruikt als er meer energievraag is.
Energiebalancering: handelen op de energiemarkten door te laden en te ontladen, zowel op de day-aheadmarkt via een dynamisch energiecontract als mogelijk op balanceringsmarkten.
Congestiemanagement: de netbeheerder geeft een vergoeding, zodat de thuisbatterij ingezet wordt om de piekbelasting op het elektriciteitsnet actief te verlagen.
Verlagen eigen piekbelasting: de thuisbatterij wordt ingezet om de piekbelasting van het huishouden te verlagen. Dit kan zowel voor de afname van als de invoeding op het elektriciteitsnetwerk van elektriciteit.

Businesscase
‘De businesscase voor thuisbatterijen via de huidige energiecontracten is het beste als de thuisbatterij oplaadt op momenten dat er overschotten zijn van zon-pv-productie, extra oplaadt als er zeer lage prijzen zijn op de day-aheadmarkt en ontlaadt als er energievraag van het huishouden is of hoge prijzen op de day-aheadmarkt’, schrijven de CE Delft-onderzoekers in hun studie. ‘Door ook te handelen op andere energiemarkten – zoals de onbalansmarkt, via een commerciële partij die de batterij aanstuurt – is een verbetering van de businesscase mogelijk.

De businesscase is door de onderzoekers voor het jaar 2030 gemodelleerd voor een kleine thuisbatterij met een vermogen van 2,5 kilowatt en een opslagcapaciteit van 5 kilowattuur, en voor een grote thuisbatterij met een vermogen van 5 kilowatt en opslagcapaciteit van 10 kilowattuur. Als de overheid geen maatregelen zou nemen, is de berekende terugverdientijd minimaal 15 jaar, met een sterke afhankelijkheid van de ontwikkeling van de energieprijzen.

Subsidie
Een subsidie voor thuisbatterijen is een van de mogelijke beleidsmaatregelen die volgens CE Delft overwogen kan worden. ‘Een subsidie is een politieke keuze, die gemaakt kan worden om bijvoorbeeld de markt op gang te brengen. Een ander argument is een behoefte aan extra flexibiliteit in het systeem, wat gerealiseerd kan worden met allerlei flexibiliteitsbronnen, waaronder thuisbatterijen. Een subsidie is, naast markthervormingen en normeren, een manier om deze extra flexibiliteit te realiseren. Deze flexibiliteit is nodig voor leveringszekerheid, maar ook om CO2 te reduceren door curtailment te voorkomen.’

Randvoorwaarden
Afhankelijk van de randvoorwaarden die de overheid creëert, zou een subsidie van ongeveer 20 tot 40 procent van de aanschafkosten van een thuisbatterij vereist zijn voor een redelijke terugverdientijd van 7 jaar. Zouden de randvoorwaarden niet gewijzigd worden, zou 60 tot 80 procent subsidie vereist zijn.

De onderzoekers van CE Delft doen in hun studie namelijk 3 aanbevelingen voor het overheidsbeleid. Ten eerste is het voor een verdere uitrol van thuisbatterijen belangrijk dat de randvoorwaarden beter vormgegeven worden. Het gaat daarbij om een richtlijn over brandveiligheid voor thuisbatterijen, het opzetten van inzameling- en recyclinginfrastructuur en wettelijke eisen voor cybersecurity, zodat naleving mogelijk is.

Salderingsregeling
Ten tweede vormt de salderingsregeling voor zonnepanelen nu nog een belemmering om huishoudens hun zelfopgewekte zonne-energie te laten gebruiken en thuisbatterijen daarvoor in te zetten.

Het afschaffen van de salderingsregeling is volgens de onderzoekers een logische maatregel om het eigen gebruik van de zonne-energie te faciliteren. Ook het afschaffen van de dubbele energiebelasting en mogelijk de btw valt hier wat de onderzoekers betreft onder, zodat er niet 2 keer belasting betaald wordt per kilowatt en de businesscase van de thuisbatterij verbetert.

Nettarieven
Ten derde concludeert CE Delft dat thuisbatterijen met het huidige overheidsbeleid de piekbelasting van het stroomnet verhogen. De netbeheerders kunnen met de markt verder onderzoek doen naar het beperken van de netimpact door een wijziging van de nettarieven of directe sturing door de netbeheerder voor een beperkt aantal uren per jaar.

Gebaseerd op de eigen analyses bevelen de onderzoekers aan om het beleid voor thuisbatterijen niét te richten op het oplossen van netcongestie, maar om het te richten op het voorkomen van extra piekbelasting door thuisbatterijen.

2 rapporten

CE Delft heeft 2 rapporten opgeleverd. Ten eerste een kennisdocument dat een overzicht geeft over de rol van de thuisbatterij en kennis bevat over grondstoffen, recycling, brandveiligheid en cybersecurity van thuisbatterijen. Daarnaast is een verdiepende studie opgesteld over de businesscase van thuisbatterijen, de relatie met netcongestie, de rol in het energiesysteem en beleidsaanbevelingen voor de overheid en netbeheerders.