pMIEK: ‘Het doel is een energiesysteem dat volledig in balans en afgestemd is’

Het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK) is een nieuw wapen in de strijd om met het oog op de middellange termijn de situatie te verlichten en de maatschappelijk gewenste keuzen te maken.

Harm Luisman is programmamanager van het interbestuurlijk team integraal programmeren. Dat team opereert in opdracht van 3 ministeries, gemeenten, waterschappen, provincies en netbeheerders. ‘De verduurzaming van Nederland bij burgers en bedrijven wordt door de komst van elektrische auto’s, warmtepompen en zonnepanelen steeds beter voelbaar in de vorm van netcongestie op het stroomnet’, opent Luisman het gesprek. ‘Alle belanghebbenden proberen in goede harmonie razendsnel nieuwe netinfrastructuur aan te leggen en slimme oplossingen te implementeren om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Dat is helaas niet genoeg. Het stroomnet kan de groei niet bijbenen en hierdoor moeten we als maatschappij keuzen maken voor nieuwe activiteiten zoals woningbouw, bedrijventerreinen en de opwek van duurzame energie. Voor dat vraagstuk hebben we het concept van integraal programmeren bedacht.’

Lakmoesproef
Integraal programmeren betekent het prioriteren en faseren van de benodigde energie-infrastructuur in samenhang met de ruimtelijke opgaven. ‘Het doel is het creëren van een energiesysteem dat volledig in balans en afgestemd is met de ontwikkelingen in de industrie, mobiliteit, woningbouw, landbouw en opwek’, duidt Luisman. ‘Dit betekent bijvoorbeeld dat een belangrijk nieuwbouwproject in de regio doorgang kan vinden, omdat de energie-infrastructuur op tijd klaar is en gezamenlijk bekeken is hoe dit ruimtelijk inpasbaar is.’

Volgens hem is het opstellen van de pMIEK’s de eerste lakmoesproef met integraal programmeren. ‘In alle provincies zijn deze zomer de eerste versies van pMIEK opgeleverd nadat deze samen met gemeenten en netbeheerders een intensief proces hebben doorlopen. Ze bevatten veelal energie-infraprojecten voor de periode na 2030 en verder. De projecten tot 2030 zijn grotendeels al opgenomen in de investeringsplannen van netbeheerders en worden niet beïnvloed door de pMIEK.’

100 projecten
In sommige van de pMIEK’s – bijvoorbeeld in Overijssel – krijgen netuitbreidingen die knelpunten oplossen aan zowel de afname- als invoedingskant de hoogste prioriteit. Daarna volgen elektriciteitsstations waar alleen afname het knelpunt vormt en tot slot stroomstations waar alleen invoeding een probleem is. In totaal zijn in de 12 pMIEK’s ruim 100 energie-infrastructuurprojecten opgenomen. Dit zijn vooral projecten voor het stroomnet en in sommige gevallen ook waterstof- en warmteprojecten. In veel provincies vindt de verbreding naar waterstof en warmte echter pas plaats in de volgende versie van het pMIEK. 

Het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) constateerde deze zomer op basis van de eerste pMIEK’s dat de nadruk vooral ligt op het aansluiten van de vraag en er daardoor minder aandacht is voor het aansluiten van aanbod in de vorm van opwek. Dit kan volgens het NP RES een negatieve impact hebben op de realisatie van wind- en zonne-energieprojecten en daarmee het behalen van de in de RES’en uitgesproken ambities. Het bewaken van die balans is volgens Luisman integraal onderdeel van de volgende pMIEK-ronde. ‘In de pMIEK’s wordt een keuze gemaakt voor de projecten die het grootste maatschappelijk belang dienen op regionaal niveau. Dat is dus een keuze binnen alle energie-infrastructuurprojecten die in een regio nodig zijn. Het gaat dus niet alleen om projecten voor wonen, werken en vervoer, maar ook om duurzame opwek.’

Lees het volledige artikel hieronder in de september 2023-editie van Solar Magazine.