Postcoderoossubsidie trekt zonnepaneelprojecten gestapelde bouw woningcorporaties niet los

Jullie zijn een grote speler in projecten via de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) voor woningcorporaties.
‘De nieuwe postcoderoossubsidie – de SCE – ging 2,5 jaar geleden van start. Sindsdien hebben we 32 projecten uitgevoerd. Deze betroffen vooral zonnepanelen op sociale hoogbouw. Dat is mooi, maar ik noem het geen groot succes gezien vanuit de energietransitie.’

Wat is de bottleneck?
‘De netbeheerder, die is verschrikkelijk traag. De SCE vereist een zuivere terugleveraansluiting waarmee alle opgewekte elektriciteit teruggeleverd kan worden aan het elektriciteitsnet. Er mag geen elektriciteitsverbruik op deze aansluiting plaatsvinden.’

Hoelang duurt het doorgaans voordat deze is aangelegd?
‘Ellenlang. Wij financieren onze projecten voor woningcorporaties zelf. Zonnepanelen liggen vaak tijden op gebouwen zonder dat ze iets doen, wachtend op de netaansluiting. Deadlines worden niet gehaald, werk wordt uitgesteld, vergunningaanvragen voor het opleggen van stoepen niet tijdig verleend... Netbeheerders kunnen daar wellicht weinig aan doen vanwege overbelasting van de organisaties. Ondertussen zijn er echter geen inkomsten terwijl we wel financieringslasten hebben.’

Waarom richten jullie je eigenlijk op deze projecten?
‘We willen dat ieder dak een zonnedak wordt, en dat iedereen mee kan doen. Daar zet ik me al heel lang voor in. Zo vond ik al meer dan een decennium geleden Herman de zonnestroomverdeler uit, die er onder andere voor zorgt dat ieder huishouden in een gebouw aan het eind van het jaar evenveel zonnestroom heeft ontvangen.’

De tijden zijn veranderd
‘Wij realiseerden al meer dan 12.000 zonne-energiesystemen. Maar zonnedaken op appartementsgebouwen zijn nog steeds de odd one out, onder andere vanwege uitdagende businesscases en technische belemmeringen. Simpel gezegd, het is gewoon wat duurder en complexer. De SCE is een mooie regeling om versnelling te brengen en biedt een financieel vangnet net zoals de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++). Dat maakt het financierbaar en is daarom ook een belangrijke tool in de toolbox.’

Maar hij zorgt dus niet voor de gewenste verandering.
‘Tegen het licht van de hele energietransitie blijft het marginaal, is mijn inschatting. Maar wat ik goed vond aan de Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO) is dat ze hier op bezoek zijn geweest om te vragen hoe ze het ons makkelijk kunnen maken en welke verbeteringen we zagen. Daar is ook naar geluisterd. De regeling zit op zichzelf wel goed in elkaar. Dat neemt echter niet weg dat er nog heel wat te winnen valt op het gebied van de administratieve lasten. Daarnaast blijft het lastig om bewoners mee te krijgen.’

Kunnen zij de financiële vruchten wel voldoende plukken in deze constructie?
‘Er moet een energiecoöperatie worden opgericht, opstallen gevestigd, leden geworven, enzovoorts. Daarbij moeten de opbrengsten voor bewoners op een faire wijze worden verzekerd, dat is ons uitgangspunt. Succes bereik je over 4 lijnen. Het moet technisch, juridisch, economisch en sociaal mogelijk zijn. In de gestapelde bouw zit de uitdaging, los van die netbeheerders, met name in het laatste.’

Voor installateurs is het geen interessante markt?
‘Er zijn gemakkelijkere marktsegmenten. Het is ook een kip-ei-verhaal; zolang je niet kunt opschalen, blijft het een hobby. Er zit ook risico in – wat gaan de elektriciteitsprijzen in de toekomst doen en is de kilowattuurbijdrage dan voldoende voor rendement.’

Wat is de oplossing?
‘Je moet vooral zorgen dat je geen one trick pony wordt, creatief en vernieuwend blijven in een bewegende omgeving. Zo schakelen we, omdat we de zonnestroom direct verkopen op de energiemarkt, deze zonne-energiesystemen af als de energieprijzen negatief zijn. Ze worden tevens op- en afgeschakeld om in te spelen op onbalans in het stroomnet. Daarmee vermijden we onbalanskosten. Er valt ook rendement mee te halen. Dat is een technische mijlpaal. Dit jaar voegen we dynamische energiecontracten in combinatie met batterijen toe aan onze gereedschapskist.’

Wat is de toekomst van de SCE-regeling voor zonnepanelen op gestapelde sociale woningen?
‘Is die zaligmakend voor alle situaties? Nee, maar het is een waardevolle mogelijkheid in sommige. Wij kennen nu de risico’s, voordelen en nadelen. Is de SCE nodig om een project voor elkaar te krijgen, dan zullen we er zo weer gebruik van maken.’