Hoofd telecomwaakhond: ‘Regels zijn regels, fabrikanten omvormers voor zonnepanelen moeten aan EMC-eisen voldoen’

‘De regels zijn bovendien de regels en je móét eraan voldoen. Het is dan ook hoog tijd dat de zonne-energiebranche in actie komt.’ Aan het woord is Erik Lucas, hoofd Marktoezicht bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI).

Omvormers van zonnepanelen veroorzaken radiostoring en zijn eenvoudig te hacken. Met die boodschap kwam de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) eind mei naar aanleiding van nieuw onderzoek. Met name het gebrek aan digitale bescherming zorgde voor politieke ophef en leidde tot Kamervragen. De zorgen over omvormers die niet aan wettelijke eisen en de eisen van deze tijd voldoen, spelen echter al langer.

Etherafval
‘Het voorkomen van etherafval is een zaak van iedereen. We willen bewustzijn creëren over verstoring door zonnepanelen, gezamenlijk problemen voorkomen en Nederland bereikbaar houden.’ Dat zei inspecteur Markttoezicht Eddie Hut van het Agentschap Telecom – nu RDI – in 2019 in Solar Magazine. De klachten van bedrijven, organisaties en particulieren over storing door pv-installaties namen toe, onderzoek naar de zonne-energiesector werd als speerpunt benoemd. Dat leidde onder andere tot het presenteren van 5 tips voor storingsarme zonnestroomsystemen. Daarnaast werd het testen van componenten van installaties versterkt.

Elektromagnetische compatibiliteit
Lucas: ‘We zijn inmiddels een aantal jaar verder. De uitrol van zonne-energie is versneld, dat gaat hand in hand met decentralisering van de energieopwekking en de digitale transitie. Daarmee is het storingspotentieel verder toegenomen. Dat merken we ook aan het aantal meldingen; in de periode 2020-2022 liep dat op tot 113 stuks. Het werkelijke aantal incidenten zal veel groter zijn, velen zullen niet aan de bel trekken. Elektrische apparaten moeten voldoen aan de geldende Europese elektromagnetische compatibiliteit (EMC)-eisen. De lidstaten moeten die regelgeving met betrekking tot elektromagnetische compatibiliteit implementeren. Wij houden toezicht op de kwaliteit van apparatuur, ook die van maximum power point trackers, string- en micro-omvormers en power optimizers bijvoorbeeld, om de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van telecommunicatie- en IT-netwerken te garanderen.’

Vrij spel
Worden de wettelijke EMC-limieten van de elektrische componenten van zonne-energiesystemen overschreden, dan kunnen ongewenste bijwerkingen ontstaan. Dat kan worden verergerd bij de installatie, bijvoorbeeld wanneer de bekabeling van die systemen niet volgens de regels wordt gelegd en lussen worden gevormd. Zo kunnen radiosignalen immers worden versterkt. Bovendien liggen zonnepanelen op het dak per definitie op hoogte, waardoor die verstoring van de ether ‘vrij spel’ kan hebben. De gevolgen kunnen vervelend zijn, en ook ernstig als die kritische systemen betreffen.

Ondeugdelijke omvormers
Zonnepaneelinstallaties die wezenlijke storingen veroorzaken op het C2000-netwerk van politie, brandweer en ambulance zijn al langer een issue in Nederland. Het heeft geleid tot het verbod op specifieke omvormers in Nederland. Mei jongstleden sloegen de politiebonden nog eens alarm over ‘ondeugdelijke zonnepaneelomvormers van Chinese makelij’ die de werking van het communicatiesysteem – dat overigens zelf ook vele problemen kent – aantasten. Radiozendamateurs, een belangrijke voelspriet van RDI ten aanzien van ethervervuiling, luiden tevens al jaren met regelmaat de noodklok over verstoring door pv.

Radiobanden
‘Ik zou graag zien dat in de NEN-normen wordt opgenomen dat zonnepaneelinstallateurs verplicht worden om de installatie op te leveren met een meetrapport waarin op basis van metingen, onder andere met een spectrum analyzer, wordt verzekerd dat de boel niet staat te storen op de radiobanden. Pas dan zou de installatie in bedrijf mogen worden gesteld’, schreef een radioamateur onlangs in een brief aan Solar Magazine.

Lucas reageert: ‘In Nederland is de controle van pv-installaties voordat die worden ingeschakeld niet verplicht. In Vlaanderen wel, maar daarin wordt elektromagnetische compatibiliteit niet meegenomen. Maar het begint allemaal met het naleven van de EMC-eisen.’

Lees het volledige artikel hieronder in de juni 2023-editie van Solar Magazine.