‘Nederland aan vooravond 20 jaar techniekarmoede, ook zonne-energiesector’

Snoeijs zet zich met zijn bedrijf Techniekmaker in om de diversiteit in de techniek te bevorderen en de instroom te vergroten. Daarmee houdt zijn inzet op dit vlak echter niet op. Snoeijs is ambassadeur bij Stichting Guruz die werkt aan het versterken van het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en doceert 1 dag per week engineering bij Avans. Hij is bestuurslid van STEAMup die de grootste industriële robotcompetitie van de Benelux organiseert. Daarnaast zet hij zich bij het Platform Talent voor Technologie onder andere in voor Jet-Net, een landelijk netwerk van bedrijven en scholen die jongeren willen interesseren voor techniek.

Balkenende
Waar komt Snoeijs’ passie vandaan? ‘We roepen in Nederland met zijn allen al meer dan 10 jaar dat het belangrijk is om jongeren te interesseren in technologie. Is er te weinig nieuwe instroom, dan hebben we een groot maatschappelijk probleem. Dat besef vertaalt zich echter niet in wezenlijk ingrijpen. De laatste keer dat er daadwerkelijk grootschalig actie op werd ondernomen, was in de tijd van Balkenende, met zijn Deltaplan Techniek. Anno 2023 is de situatie echter ernstig. We staan aan de vooravond van 20 jaar techniekarmoede.’

Gewoonweg slecht
‘Praktijkopleidingen zorg en techniek populairder’, zo kopte de NOS afgelopen februari nog in het nieuws. Wie daar de boodschap uithaalt dat er sprake is van een ommekeer in de interesse van jongeren in techniek heeft het echter mis, aldus Snoeijs. ‘Het gaat gewoonweg slecht. Kijk naar het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). Afgelopen jaar steeg de keuze voor techniek met 10 procent. Dat lijkt mooi, maar er wordt vooral gekozen voor het profiel Bouwen, Wonen en Interieur. Daar heeft de zonne-energiebranche bijvoorbeeld minder aan. En wat stelt het voor als het percentage techniekstudenten het afgelopen decennium met 50 procent is gedaald?’

Geen quick wins
Het aandeel havo-scholieren dat voor natuurprofiel koos, daalde in de periode 2011-2021 van 43 naar 36 procent, het vwo noteerde een afname van 62 naar 57 procent. In de doorstroom van havo-scholieren naar het hoger beroepsonderwijs (hbo) laat de helft die koos voor bèta dat los, en dat percentage wordt helaas elk jaar hoger. Wat betekenen al die cijfers volgens Snoeijs? We staan voor grote opgaven – klimaat, stikstof, de zorg, biodiversiteit. Om die op te lossen, moet je beschikken over technische mensen op allerhande niveaus. UWV telde begin dit jaar alleen al wat betreft de energietransitie 48.000 openstaande vacatures. In totaal staan er in de techniek en ICT op dit moment 115.000 vacatures open. Dan kun je als kabinet wel zeggen dat dat je volle aandacht heeft, maar ga er maar aan staan om de tekorten te keren. Er zijn geen quick wins meer te behalen.’

Instroombarrière
Waar zit het perspectief in het verhaal van Snoeijs? Hij geeft aan dat er maar 1 oplossing is: een grote structurele impuls om jongeren de techniek in te krijgen en – om een meer directe impact te maken – de zijinstroom bevorderen. Daarbij wijst hij allereerst op het ‘aanboren’ van vrouwelijk talent. ‘Trekken we 10.000 vrouwen per jaar naar de techniek, dan zet dat enorm veel zoden aan de dijk; dan stijgt het aantal techniekstudenten met 15 procent. Ook onder arbeidsmigranten is het potentieel enorm, misschien nog groter. Daarnaast kun je bijvoorbeeld denken aan het weghalen van de instroombarrière in het vervolgonderwijs, dat je zonder wiskunde B ook een technische studie kunt doen. En denk ook aan het creëren van onverwachte combinaties, zoals een economisch profiel met data sciences of zonne-energietechnologie. Daarnaast denken vele ouders nog steeds dat hun kind beter niet de techniek in kan gaan omdat daar weinig wordt verdiend, terwijl de startsalarissen juist veel hoger liggen dan in andere sectoren. Ook daar moet dus iets aan worden gedaan. En bij dat alles ligt de bal toch allereerst in de hoek van de overheid; geen lapmiddelen, slimmigheidje en een projectje hier en daar meer. Het roer moet fundamenteel om.’