Holland Solar: ‘Geen enkel zonnepaneel is het waard om voor te sterven’

De constatering van de Arbeidsinspectie dat een groot deel van de zonnepaneelinstallateurs de regels voor veilig werken op hoogte aan zijn laars lapt, is de brancheorganisatie een doorn in het oog. In de laatste editie van Solar Magazine meldde de Arbeidsinspectie samen te willen werken met de zonne-energiesector om veilig werken bij installateurs van zonnestroomsystemen gemeengoed te maken. Holland Solar, de branchevereniging van de Nederlandse zonne-energiesector, werkt inmiddels nauw samen met de toezichthouder. ‘We willen de schending van de veiligheidsregels op geen enkele manier vergoeilijken’, is Van Hooff stellig. ‘Het is van het grootst mogelijke belang dat iedere installateur ’s avonds weer veilig naar huis kan. Dat betekent dat wij verwachten dat ieder zonne-energiebedrijf veiligheid op één zet.’

4 doden
De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft zonnepaneelinstallateurs inmiddels onder een vergrootglas liggen. Iets dat de zonne-energie-installatiesector zelf heeft veroorzaakt, want vanaf zomer 2021 tot eind 2022 vonden 40 ongelukken plaats bij de installatie van zonnestroomsystemen, met 4 doden als gevolg.

De Arbeidsinspectie constateerde daarbij dat 70 procent van de installateurs de Arbowet overtreedt. De toezichthouder spreekt over installateurs die zonnepanelen via ladders omhoogbrengen, en ook over het ontbreken van steigers, leuningen of dakrandbeveiliging die valgevaar kunnen voorkomen.

4 hoog
Inmiddels zijn er ook dit jaar al 2 doden gevallen bij het aanbrengen van een zonnestroomsysteem. Begin maart viel in Rotterdam een zonnepaneelinstallateur van 4 hoog. Eind april viel een dode bij het installeren van zonnepanelen in Lexmond. Niet toevallig vond in maart op 200 bouwplaatsen, verspreid over Nederland, een grootscheepse controle plaats door de Arbeidsinspectie. Bij circa 140 bouwplaatsen werden overtredingen geconstateerd en bij meerdere installateurs werd het werk stilgelegd. De Arbeidsinspectie zag met name in Noord-Brabant en Limburg een groot aantal onveilige werksituaties. Ook in en rondom steden als Utrecht en Rotterdam werd op meerdere plaatsen het werk door de arbeidsinspectie stilgelegd. In bijna de helft van de gevallen kunnen bedrijven een boete tegemoetzien vanwege het overtreden van de Arbowet (red. zie kader).

Need for speed
Naast de ‘need for speed’ van individuele bedrijven, en als gevolg van de inrichting van de markt, is de beleving van de mensen op het dak aan te wijzen als een oorzaak van onveilig werken. Het bewustzijn over gevaren is vaak simpelweg niet aanwezig. De lage pakkans bij het overtreden van regels en een algemeen gebrek aan kennis doen de rest.

‘Half april hebben we samen met onze leden een rondetafelgesprek bijgewoond bij de Nederlandse Arbeidsinspectie’, vertelt Van Hooff. ‘We hebben niet alleen gesproken over de risico’s bij het installeren van zonnepanelen, maar ook over het toezicht houden op het werk.’

Update arbocatalogus
Een belangrijke reactie op recente ontwikkelingen is het updaten van de arbocatalogus ‘veilig werken op hoogte’ zoals uitgebracht door Arbotechniek. De huidige arbocatalogus dateert namelijk van 2019 en is toe aan een grondige update. De Arbeidsinspectie schat in dat de kans op een ongeluk 100 keer kleiner wordt als gewerkt wordt volgens een arbocatalogus. Zodra een nieuwe versie van de arbocatalogus beschikbaar is, zal deze onder de aandacht gebracht moeten worden van het grote aantal nieuwe bedrijven dat de afgelopen paar jaar deze sector heeft betreden.

‘Jaar na jaar is het aantal zonnestroomsystemen dat in Nederland geïnstalleerd wordt, gegroeid en daarmee de aanwas van nieuwe zonnestroominstallateurs’, signaleert Van Hooff. ‘Het is een ongekende uitdaging om al die nieuwe installateurs goed en op tijd opgeleid te krijgen.’

Gewonemensentaal
‘In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) staat tot in detail en in juridische taal omschreven hoe je veilig moet werken’, vervolgt Van Hooff. ‘Onze sector heeft echter behoefte aan een document waarin deze wetteksten zijn omgezet in gewonemensentaal. De arbocatalogus moet daarnaast zo veel mogelijk discussie wegnemen, zodat installateurs weten waar zij zich aan moeten houden en inspecteurs weten waar zij op moeten inspecteren.’

Een concreet voorbeeld is de veilige afstand die een installateur moet houden tot de rand van een plat dak waarop hij aan het werk is. Van Hooff: ‘Is dat 0,5, 1, 2, of 3 meter? En is die veilige afstand anders als je 1,5 meter of 2 meter groot bent? Kortom: er is zowel aan de uitvoerende als aan de controlerende kant behoefte aan meer concreetheid.’

Lees het volledige artikel hieronder in de mei 2023-editie van Solar Magazine.