‘Bouw heeft tienduizenden nieuwe arbeidskrachten nodig voor Vlaamse renovatiedoelen’

De Vlaamse langetermijnrenovatiestrategie heeft als doel om woningen energie-efficiënter te maken via een energetische renovatie tot energieprestatiecertificaat (epc-label) A en niet-residentiële gebouwen CO2-neutraal te maken tegen 2050.

15 à 20 procent
Uit een nieuw onderzoeksrapport van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) blijkt dat het personeelsbestand van de bouwsector daartoe met 9 à 11 procent moet groeien tegen 2030 en 15 à 20 procent tegen 2045.

De toekomstige vervangingsvraag wordt geraamd op 15.000 tot 23.000 banen per jaar, waardoor de totale behoefte aan extra arbeidskrachten in de bouw tegen 2030 30.000 en tegen 2045 meer dan 40.000 werknemers bedraagt.

Alarmsignalen
Vanuit de bouwsector en de Vlaamse energiehuizen klinken al langer alarmsignalen over tekorten aan aannemers en andere bouwprofessionals, waardoor renovaties vaak lang duren en zelfs het verkrijgen van offertes lastig is geworden. Het nieuwe rapport benadrukt dat voldoende vakmensen in de bouw een cruciale voorwaarde is om de renovatiegolf te laten slagen. In het rapport wordt benadrukt dat als de vraag naar renovatiewerken fors toeneemt, maar het aanbod niet volgt dit tot hogere investeringskosten en minder kwaliteitsvolle uitvoeringen leidt. Bovendien komt het bereiken van de Vlaamse energie- en klimaatdoelstellingen in het gedrang.

BE-REEL!
In kader van het EU LIFE-project BE-REEL! heeft het VEKA de huidige en toekomstige capaciteitsbehoeften in kaart gebracht. Het onderliggende rapport schetst de ernst en urgentie van deze problematiek en geeft een raming van het huidige en het verwachte capaciteitstekort.

Naast een tekort aan arbeidskrachten, wijst het rapport ook op de belangrijke uitdaging om in te spelen op nieuwe generieke en specifieke competenties en vaardigheden die noodzakelijk zijn voor de energietransitie. Een specifiek aandachtspunt dat benoemd wordt, is de behoefte aan meer opgeleide warmtepompinstallateurs, om de ambities op het vlak van duurzame verwarming te kunnen realiseren.

Acties op 4 vlakken
In het rapport geeft VEKA ook een aanzet voor acties die op 4 vlakken ingezet moeten worden om het personeelstekort te bestrijden.

Ten eerste moet er op het vlak van beroepsopleiding en training meer samenwerking komen tussen onderwijs en de bouwsector. Dat betekent meer werkplekleren, training van trainers en beroepsopleidingen gericht op weinig bereikte groepen. Ten tweede is er voor bijscholing en omscholing behoefte aan up-to-date programma’s, flexibele en innovatieve vormen van training, erkenning van nieuwe skills en stimulering van bijscholing voor oudere werkkrachten.

Ten derde pleit VEKA voor horizontaal beleid op het vlak van correcte sociale bescherming, arbeidsomstandigheden en verloning. Daarbij pleit ze ook voor innovatie, automatisatie en digitalisering om de productiviteit te verhogen en op bewustmakingscampagnes om het imago van de bouwsector te verbeteren. Tot slot wordt beleid voor de vraagkant geaviseerd: advies en begeleiding van verbouwers, stimuleren van totaalrenovaties en collectieve renovaties.

Overkoepelende strategie
Om in te spelen op de verschillende behoeften, adviseert VEKA tot slot een overkoepelende strategie en een concreet actieplan op te stellen met heldere doelstellingen, timing, verantwoordelijkheden en budgetten.

De omvang van de uitdaging maakt een geplande en doordachte schaalvergroting van de capaciteit van álle initiatieven noodzakelijk: zowel via onderwijs, beroepsgerichte opleidingen, trainingen, omscholing en continue bijscholing.