Voorstel kabinet om procedures te versnellen: maak transformatorhuisjes vergunningsvrij

De minister voor Klimaat en Energie heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van een verkenning naar de versnellingsmogelijkheden voor de aanleg van grootschalige groene energie-infrastructuur. In de verkenning is onderzoek gedaan naar bestaand juridisch instrumentarium dat binnen de huidige wet- en regelgeving tot versnelling kan leiden, maar ook naar aanpassingen van wetgeving.

pMIEK
De belangrijkste boodschap is volgens Jetten helder: de energietransitie moet sneller. De minister benadrukt dit langs tal van lijnen ook al te doen, via het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE), maar ook via het Nationaal Programma Verduurzaming Industrie (NPVI), het Programma Energiehoofdstructuur (PEH) en het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN).

‘We nemen als Rijksoverheid beslissingen bij het prioriteren van projecten. Dit doen we voor de aanleg van de energie- en grondstoffen-infrastructuur door middel van het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK)’, duidt Jetten. ‘Het MIEK breiden we uit naar het provinciaal MIEK (pMIEK) in 2023. Ook passen we een nieuw prioriteringskader toe om uitbreidingsinvesteringen van het elektriciteitsnetwerk met grote maatschappelijke waarde te prioriteren bij het opstellen van de investeringsplannen van de netbeheerders. Om procedures te versnellen, gaan we gericht – op basis van een uitgevoerde verkenning – voorstellen voor aanpassing van wet- en regelgeving voorbereiden.’

Stikstof en 5 voorstellen
Welke voorstellen dat zijn, heeft de minister nu aan de Tweede Kamer medegedeeld. Daarbij maakt hij wel een belangrijke kanttekening. ‘De versnellingsinitiatieven laten onverlet dat er voor de uitvoering van projecten beperkingen kunnen zijn in fysieke ruimte en in stikstofruimte. In het kader van stikstof verkent het Rijk of het mogelijk is om voor de toestemmingverlening op grond van de Wet natuurbescherming geen of minder beperkingen op te leggen aan energietransitieprojecten die op korte termijn een toename van stikstofuitstoot en -depositie veroorzaken, maar op de langere termijn een substantiële afname leveren, die bijdragen aan natuurherstel.’

De uitgevoerde verkenning heeft een groslijst met 28 wettelijke versnellingsopties opgeleverd. Die opties zijn inmiddels door 3 ‘zeven’ gehaald om tot een shortlist te komen. Zo zijn de versnellingsopties onder meer op rechtmatigheid getoetst. Uiteindelijk heeft dit geleid tot het overblijven van 5 voorstellen.

Rijkscoördinatieregeling
Het eerste voorstel is om de rijkscoördinatieregeling (RCR) en provinciale coördinatieregeling  voor meer projecten te laten gelden. Bijvoorbeeld voor waterstofinfrastructuurprojecten en de Delta Corridor – de bundel van 4 pijpleidingen tussen de Rotterdamse haven, het Limburgse Chemelot en het Duitse Rijnland.

‘Toepassing van de rijkscoördinatieregeling geeft in veel gevallen tijdwinst in de procedures en leidt dus tot snellere realisatie van het project’, aldus minister Jetten.

Projectprocedure verkorten
Voorstel 2 is het verkorten van de projectprocedure onder meer door – stappen in – de verkenningenfase over te slaan en de termijn te maximeren. Dit kan gelden voor aangewezen projecten voor duurzame-energie-infrastructuur op landelijk niveau met weinig gevolgen voor de fysieke leefomgeving of waar weinig te kiezen valt.

Dit levert volgens de minister voor de betreffende projecten een potentieel op voor het voorkomen van een half jaar vertraging.

Vergunningsvrij maken transformatorhuisjes
Het derde voorstel is het vergunningsvrij maken van bepaalde kleinere bouwwerken: deze versnellingsmogelijkheid richt zich specifiek op kleinere bouwactiviteiten van regionale netbeheerders, zoals kleine transformatorstations met weinig impact op de omgeving. Deze bouwactiviteiten passen vaak (net) niet binnen de huidige categorie vergunningsvrije bouwwerken van maximaal 15 vierkante meter en een hoogte van 3 meter.

‘De komende jaren zijn er veel extra transformatorhuisjes nodig’, aldus minister Jetten. ‘Deze zijn namelijk van groot belang voor het functioneren van het netwerk en het verder elektrificeren van de industrie. Door een mogelijke verruiming van de normen van deze bouwwerken die zonder vergunning gebouwd kunnen worden, zijn de netuitbreidingen eerder gereed en kunnen bedrijven sneller omschakelen naar duurzame productie. Het vergunningsvrij maken van kleinere bouwwerken ontlast bovendien de vergunningverlener bij gemeenten, zodat die capaciteit ingezet kan worden bij complexe bouwvergunningen, bijvoorbeeld voor industriële bedrijven.’

Verandering bezwaar- en beroepsprocedure
Een vierde voorstel voor versnelling is verandering in de bezwaar- en beroepsprocedure. Minister Jetten verwijst daarbij naar onderzoeksrapporten van de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Uit de rapporten komen veel handvatten voor regievoering door de bestuursrechter die er op grond van de Algemene wet bestuursrecht al zijn’, aldus de minister. ‘De rapporten bevatten ook aanbevelingen voor bestuursorganen om te versnellen.’

Het vijfde en laatste voorstel betreft verbeteringen in overige wettelijke opties zoals de coördinatieprocedure. ‘Bij deze versnellingsvoorstellen zijn zowel voldoende capaciteit van de rechterlijke macht als de consequenties voor de organisatie van de rechterlijke macht belangrijke aandachtspunten’, aldus Jetten.

Het kabinet komt voor het zomerreces met concrete voorstellen om vervolgens te beslissen of én welke wijziging van wet- en regelgeving zinvol is. De minister besluit: ‘Wij blijven in gesprek met de betrokken partijen over welke overige opties kansrijk zijn. Zoals de mogelijkheid van een maximale termijn voor het bevoegd gezag voor het gehele vergunningenproces bij duurzame energie-infrastructuurprojecten.’