Poly- en perfluoralkylstoffen, oftewel PFAS, worden gebruikt in tienduizenden producten zoals mobiele telefoons, windturbines, cosmetica, medische toepassingen en regenjassen.
PFAS in zonnepanelen
PFAS zijn chemische stoffen die gebruikt worden om producten water-, vuil-, stof- of vetafstotend te maken. 80 procent van de zonnepanelen die verkocht worden, bevat PFAS.
Martin Späth, onderzoeker bij TNO, stelde 1,5 jaar geleden in gesprek met Solar Magazine dat de alternatieven voor het gebruik van PFAS in zonnepanelen voorhanden zijn, maar fabrikanten overtuigd moeten worden om massaal over te stappen op een nieuwe generatie PFAS-vrije backsheets. De backsheet van een zonnepaneel vormt letterlijk de eerste ‘verdedigingslaag’ en beschermt zonnecellen tegen uv-straling, vocht, wind, stof, zand en verschillende mechanische invloeden.
Nederland voorvechter
Het voorstel voor het PFAS-verbod – een zogenaamd ‘restrictievoorstel’ – is opgesteld door Nederland, Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden. De planning is dat de Europese Commissie in 2025 een formeel voorstel doet aan de lidstaten. Het restrictievoorstel zal een van de meest omvangrijke chemische stoffenverboden ooit zijn in Europa.
In het restrictievoorstel krijgen bedrijven, afhankelijk van de toepassing, 1,5 tot maximaal 12 jaar de tijd om een alternatief te introduceren. Deze termijnen hangen af van de beschikbaarheid en toepasbaarheid van alternatieven voor PFAS.
Lang proces
Aan het restrictievoorstel is een aantal jaren gewerkt, onder leiding van Nederland en Duitsland. Half januari dienden de 5 landen het voorstel formeel in bij ECHA en nu is dat voorstel gepubliceerd. ECHA start op 22 maart de formele consultatie over het restrictievoorstel. Tijdens deze consultatie kunnen betrokkenen aanvullende informatie indienen, bijvoorbeeld om te onderbouwen waarom het voorstel op een bepaald punt zou moeten worden aangepast.
Op basis van het voorstel en de informatie die in de formele consultatie wordt ingebracht, zullen de wetenschappelijke comités van ECHA begin 2024 advies uitbrengen aan de Europese Commissie. Ook hierover volgt nog een formele consultatieronde. Daarna zal ECHA het restrictievoorstel met deze adviezen naar verwachting in het voorjaar van 2024 naar de Europese Commissie sturen. De verwachting is dat de Europese Commissie vervolgens in 2025 besluit over het PFAS-verbod.
Einde maken aan opmars
Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat laat weten opgetogen te zijn met de vordering op het PFAS-dossier. ‘Met dit ECHA-voorstel voor een totaalverbod op PFAS zetten we een grote stap. Door de inzet van Nederland, en specifiek de experts van het RIVM, en de andere lidstaten kon dit voorstel het levenslicht zien. Mijn inzet is om straks in één klap een einde te maken aan de opmars van PFAS in onze leefomgeving. Dat is belangrijk voor onze gezondheid, die van toekomstige generaties en een schoner milieu.’