Alex Polfliet: ‘Wezenlijke omslag in Vlaamse zonne-energiemarkt; zakelijke systemen gaan energietransitie drijven’

Het debacle over de terugdraaiende teller lijkt vergeten in Vlaanderen, kijkende naar de snelheid waarmee zonnepanelen worden geïnstalleerd…
‘En ook in de zakelijke markt – zon op dak – gaat het nu heel hard. 2022 was enorm hectisch voor ons. We werden overdonderd door aanvragen van klanten en nieuwe klanten die zonne-energie willen.’

De hoge energieprijzen hebben iedereen wakker geschud?
‘Absoluut. Om met Churchill te spreken: ‘Never waste a good crisis’. De projecten worden ook steeds groter. Waar we hier eerder 1 megawattpiek al een flinke installatie vonden, is dat nu eerder klein. Daarnaast zijn er overigens andere zaken dan de huidige stroomtarieven die bedrijven naar zonne-energie trekken.’

Welke?
‘Vanaf 2025 ben je, als je meer dan 1 gigawattuur stroom verbruikt, verplicht zonnepanelen te plaatsen. Neem je een groot gebouw over, dan moet je dat binnen 5 jaar van hernieuwbare energie voorzien. Wij zien dat veel partijen daar nu al op voorsorteren. Maar onder de streep: zonnepanelen verdienen zich gewoon heel snel terug, ook omdat het verdienmodel in Vlaanderen wezenlijk is veranderd.’

Hoe dan?
‘In het verleden zochten we in onze berekeningen naar balans tussen het zelfverbruik en het aantal zonnepanelen op het dak. Je draaide verlies op wat je aan overproductie in het stroomnet injecteerde. Nu is het advies: “leg je dak zo vol mogelijk, dat is bijzonder lucratief”’. De levelised cost of energy (red. de genivelleerde energiekosten) van zonne-energie ligt onder die van fossiel, en dat zal zo blijven, zelfs als de energieprijzen weer gaan dalen.’

Vlaanderen is ook al verder met corporate stroomafnameovereenkomsten (ppa’s) dan Nederland...
‘We zien dat er steeds vaker contracten worden afgesloten met afnemers van groene stroom. Daarbij worden afspraken gemaakt over de afname van zonnestroom door eindklanten, tot periodes van 20 jaar. Dit jaar begeleidden we er enkelen, volgend jaar worden dat er heel veel meer. Daarnaast kloppen er – mede in dit verband – zelfs grote partijen aan die willen investeren in zonnedaken van externe partijen.’

De zakelijke calls voor zonne-energiesystemen in Vlaanderen zijn overbodig?
‘Uit onze informatie blijkt dat er volgend jaar nog 1 zal volgen, daarna zal het wel afgelopen zijn. Een subsidie van 1,50 euro per megawattuur – waar nu zo’n beetje op wordt uitgekomen – is peanuts ten opzichte van de verdiensten. Het subsidieloze tijdperk is aangebroken.’

Waar gaat dat toe leiden?
‘In september dit jaar spraken de cijfers van het Vlaams Klimaat- en Energieagentschap over een gerealiseerd vermogen van 277 megawatt aan zonnepanelen. Ik schat in dat we dit jaar uitkomen op 500 megawatt, een gezonde mix van residentieel en zakelijk. Voor 2023 voorzie ik de verdere versnelling door een definitieve doorbraak van de business-to-businessmarkt, en daarna een enorme vlucht. Zakelijke zonne-energiesystemen zijn terug van weggeweest en gaan de drijver van de Vlaamse energietransitie worden.’

De Vlaamse ambitie – jaarlijks 350 megawatt aan zonnepanelen erbij – steekt nogal schril af tegen de cijfers die je noemt…
‘De markt volgt zijn eigen weg. Wanneer de snelheid van de uitrol van zonnepanelen hoger ligt dan de overheid nastreeft, is er feitelijk geen sprake van ambitie. Dat zou immers impliceren dat je de lat hoger legt dan wat er werkelijk gebeurt. De urgentie van de energietransitie is groot. De overheid kan en moet die stimuleren, beter en sterker dan nu. Er is nog een heel grote opportuniteit voor zonne-energie in Vlaanderen. Er zijn nog heel veel daken waar geen zonnepanelen op liggen. Dat is mede te wijten aan het stop-and-go-subsidiebeleid van de overheid. Nu de noodzaak voor subsidies wegvalt, moet de overheid verantwoordelijkheid pakken en de uitrol van zonnepanelen op een andere manier faciliteren. Daarbij heeft het wegnemen van obstakels voor energiedelen en energiegemeenschappen absolute prioriteit. Immers, energiedelen maakt dat vele daken die tot op heden onbenut bleven aantrekkelijk worden om zonnepanelen op te plaatsen, omdat mensen die geen of te weinig eigen dak hebben ervan kunnen profiteren.’