CE Delft kan directe arbeidsvraag zonne-energiesector gedetailleerd voorspellen: ‘Zet op een rijtje wat nodig is en handel ernaar’

CE Delft draagt als onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau bij aan een duurzame samenleving. De focus ligt daarbij op de werkvelden energie, transport en grondstoffen. Amanda Bachaus werkt er als onderzoeker-adviseur bij de sector Economie. Die leverde afgelopen juni het rapport ‘Arbeidsvraag in de Energietransitie’ op.

Wat was de aanleiding voor deze publicatie?
‘Dit rapport is geschreven door Justen Steenbergen, in het kader van een stage voor zijn master aan Wageningen University & Research. Het is feitelijk een volgende stap in een al langer lopend onderzoek van CE Delft naar de arbeidsmarkt in relatie tot de Nederlandse energietransitie. Ik ben een van de mensen die zich hier al 3 jaar op richt.’

Het tekort aan technische mensen is een steeds nijpender probleem, dat is een open deur…
‘Het perspectief is behoorlijk veranderd. Enkele jaren geleden werd de energietransitie toch vooral nog gezien als een mooie banenmotor, een kans om meer mensen aan het werk te krijgen. Nu is het gebrek aan mensen een zorg, een mogelijke barrière die wezenlijk in de weg kan gaan zitten bij het verwezenlijken van een hernieuwbare-energiesysteem.’

Wat is de kern van het rapport Arbeidsvraag in de Energietransitie?
‘CE Delft had al eerder een werkgelegenheidsmodel ontwikkeld aangaande de directe vraag naar arbeid als gevolg van investeringen in de opwek van duurzame energie – wind op land, wind op zee, zon, biomassa en waterstof, energiebesparende technologieën in de gebouwde omgeving en netverzwaring. Stel je voor: je besluit enkele miljarden euro’s te steken in het versnellen van de bouw van windparken, wat betekent dat dan voor de directe vraag naar arbeid? In deze studie tillen we dat model naar een hoger niveau.’

Wat betekent dat exact?
‘Met ons vernieuwde model kunnen we nu – bijvoorbeeld met concrete investeringsimpulsen als input – zowel de hoeveelheid als de aard van de directe vraag naar arbeid bepalen. Zo ontstaat een nauwkeurig beeld van het kwantitatieve en kwalitatieve aanbod dat nodig is voor de Nederlandse energietransitie, uitgesplitst naar type energiebron, beroep, opleidingsniveau en fasen over de gehele keten.’

Ook voor in de zonne-energiesector…
‘Zeker. Worden de doelstellingen voor het realiseren van zon-pv verder verhoogd, zoals de Europese Commissie wil, dan is het aanbod van mensen die dat moeten doen een kritische factor. Wat betreft wetenschappers is dat minder het geval in Nederland; onderzoekers werken veel samen met collega’s in het buitenland. Ook vinden veel onderdelen van productie buiten Nederland plaats. De uitdaging zit met name bij installatie en onderhoudsbedrijven. Daar is het tekort aan mensen nu al nijpend en de verwachting is dat dat alleen maar zal toenemen.’

Hebben jullie al veel reacties gekregen op jullie nieuwe tool?
‘We hopen daar natuurlijk wel op, en dat verwachten we ook. De klimaatcrisis is enorm bedreigend, de energietransitie moet dus worden versneld. Het voorkomen van tekorten op de arbeidsmarkt is daarbij cruciaal. Met behulp van ons model kunnen die beter in kaart worden gebracht door gedetailleerd inzicht te bieden in de noodzakelijke vraag naar arbeidskwalificaties - soft en hard skills - en opleidingsniveau. Onze oproep aan overheden, duurzame-energiesectoren, opleiders en andere betrokkenen is: ‘Zet op een rijtje wat nodig is, en handel daar vervolgens naar.’

CE Delft heeft nog niet doorgerekend wat er nodig is aan arbeidsmarktontwikkeling in de zonne-energiesector, ook niet gegeven de ambities van dit moment…
‘We hebben in het kader van de stageopdracht een case uitgewerkt aangaande waterstof. Vanuit de zonne-energiesector is er nog geen vraag naar ons model voor de directe vraag naar arbeid, maar dat doen we natuurlijk graag.’