Dringende oproep aan Europese lidstaten: ‘YES TO 45% RES’

De Europese lidstaten moeten ja zeggen tegen het verhogen van de lat van de energietransitie. Het doel moet van 40 naar 45 procent of meer hernieuwbare energie tegen het einde van dit decennium, voor de burgers, de veiligheid en het klimaat. Die boodschap wordt begin volgende week afgegeven in een open brief aan de Raad van de Europese Unie, staatshoofden en de Europese Raad. Tot de ondertekenaars behoren onder andere vertegenwoordigers van ETH Zürich, Lappeenranta University of Technology, University of Liège en brancheverenigingen Hydrogen Europe, ESTELA, Solar Heat Europe, European Heat en SolarPower Europe. Solar Magazine vroeg Dries Acke, Policy Director bij SolarPower Europe naar de urgentie.

Waarom deze oproep? Is dat doel van 45 procent hernieuwbare energie voor 2030 nog geen done deal?
‘In mei heeft de Europese Commissie een streefcijfer van 45 procent hernieuwbare energie voor Europa voor 2030 aangenomen. Dat is onderdeel van het REPowerEU-plan om onafhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen. Het Europees Parlement zal naar verwachting eind september de eigen goedkeuring voor dat doel formaliseren. De Europese Raad vormt de laatste hobbel. Die heeft in juni een streefcijfer van 40 procent benoemd. Dat voldoet niet aan de ambitie van haar medewetgevers. In het najaar zullen de Europese Raad, de Europese Commissie en het Europees Parlement onderhandelen over het streefcijfer van de EU voor hernieuwbare energie. We moeten ervoor zorgen dat dat 45 procent of hoger wordt.’

Waarom denk je dat sommige landen de versnelling van zonne-energie willen uitstellen?
‘Europa is zich er meer dan ooit van bewust dat het af moet van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. De overkoepelende markt- en regelgevingstrends wijzen op een groei van zonne-energie. In die zin is het dus geen terughoudendheid. Maar het kan zo zijn dat sommige lidstaten minder overtuigd zijn van hun vermogen om een doelstelling van 45 procent hernieuwbare energie te halen – of dat nu te wijten is aan de problemen die ze op hun eigen markten zien bij het toestaan van procedures, het gebrek aan arbeidskrachten of toegang tot het net. De realiteit van vandaag betekent echter dat we het ons niet kunnen veroorloven om de ambitie terug te draaien.’

Wat is de status op dit moment, hoe schat je de kansen in op een ‘go’ van de lidstaten?
‘Kijkend naar het huidige landschap – slopende energieprijzen, de toenemende frequentie en intensiteit van extreme weersomstandigheden, de politieke drang om onafhankelijk te worden van Russisch gas – heeft de Europese Raad genoeg redenen om haar ambitie op te voeren.’

Wat wint Europa door de lat te verhogen van 40 naar 45 procent hernieuwbare energie.
‘5 procent extra lijkt een kleine stap. Dat is het echter niet. In een scenario van 40 procent hebben het over 1.507 terawattuur aan gas- en olie-elektriciteitsopwekking in 2030. In een scenario van 45 procent hernieuwbare energie neemt dat met meer dan 56 procent af. Die 5 procent vertegenwoordigt dus 857 terawattuur minder productie van fossiele energie.’

SolarPower Europe stelde al in 2020 dat 45 procent of meer hernieuwbare energie in de energiemix tegen 2030 de meest kosteneffectieve weg is om klimaatneutraliteit in 2050 te bereiken…
‘De jaarlijkse kosten van energiesystemen in de EU in 2020 waren ongeveer 640 miljard euro. Die zullen dit decennium toenemen naarmate de energievraag vraag groeit en het net wordt aanpast aan hernieuwbare energiebronnen. Met een doelstelling van 40 procent stijgen de kosten van het energiesysteem tot 773 miljard euro in 2030. Maar met een doelstelling van 45 procent – zo laten modellen van LUT University zien – is dat 697 miljard euro. We besparen in dit geval dus 76 miljard euro. Natuurlijk was deze berekening van voor de oorlog en energiecrisis. Als we het over kosteneffectiviteit hebben, zo gaf BloombergNEF deze zomer aam – behoudt zonne-energie op nutsschaal de laagste LCOE van alle energiebronnen – zelfs in het licht van inflatie of tijdelijke problemen met de toeleveringsketen.’

Als 45 procent hernieuwbare energie wordt overeengekomen, kan de zonne-energiesector dan leveren?
‘Met de juiste politieke wil om de implementatie te ondersteunen, heeft de zonne-energiesector daar vertrouwen in. Natuurlijk zijn er faciliterende kaders die moeten worden ingevoerd - versnelde en gestroomlijnde vergunningsprocedures zijn van cruciaal belang. Ook moeten nationale regeringen ervoor zorgen dat de juiste omscholings- en bijscholingsprogramma's klaar zijn om de 1 miljoen zonnewerkers op te leiden die de energietransitie van ons continent vereist. We zullen ook de geglobaliseerde toeleveringsketens moeten versterken en diversifiëren, waaronder het herbouwen van de Europese productiebasis voor zonne-energie tot ten minste 20 gigawattpiek capaciteit tegen 2025.’

Wat als we dat niet doen?
‘Het oude gezegde is “voorkomen is beter dan genezen”. Aanpassing aan de klimaatcrisis in de komende decennia zal veel duurder en ontwrichtender zijn dan een energietransitie nu.’