logo
wvhj2023
hero-image
25 augustus 2022

CE Delft: 6 opties om hoge energieprijzen voor consumenten te compenseren

CE Delft heeft 6 maatregelen verkend die het kabinet de mogelijkheid bieden om de almaar stijgende energieprijzen voor huishoudens te compenseren. Verhoging van de teruggave energiebelasting geniet de voorkeur.

De rijksoverheid neemt al verschillende maatregelen om de stijgende energieprijzen te compenseren, waaronder de vermindering van de energiebelasting, de eenmalige energietoeslag en de tijdelijke btw-verlaging op energie. De maatregelen zijn echter niet structureel van aard en het kabinet onderhandelt momenteel om te kijken welke maatregelen vanaf 2023 ingezet kunnen worden om huishoudens te compenseren voor de hoge inflatie, die voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door de hoge energieprijzen.

1. Energietoeslag voor huishoudens met een laag inkomen
Deze eerste maatregel is gebaseerd op de eenmalige energietoeslag in 2022. De onderzoekers gaan er hier echter van uit dat het compensatiebedrag voor huishoudens met een laag inkomen niet 800 euro maar 1.591 euro bedraagt.

Voordeel van deze maatregel zijn de relatief lage kosten voor het Rijk. Wel bestaat het risico dat de compensatie niet aan energie wordt besteed. Bovendien staat volgens de onderzoekers de uitvoeringscapaciteit bij gemeenten onder druk en zijn niet alle huishoudens automatisch in beeld. Een deel van de consumenten moet zichzelf melden en kan hierdoor de compensatie mislopen. Verder hebben ook huishoudens met een inkomen van meer dan 120 procent van het sociaal minimum – degenen die in aanmerking komen voor de energietoeslag – moeite met het betalen van de energierekening.

2. Energietoeslag gekoppeld aan zorgtoeslag (inkomensafhankelijk)
In plaats van een energietoeslag die via de gemeente wordt uitgekeerd aan huishoudens met een laag inkomen, kan de energietoeslag ook gekoppeld worden aan de bestaande zorgtoeslag. De zorgtoeslag is een maandelijkse bijdrage van de overheid om de zorgverzekering betaalbaar te houden. De overheid kan een vergelijkbare bijdrage doen om de energierekening van huishoudens betaalbaar te houden. De zorgtoeslag wordt dan opgehoogd en huishoudens die een zorgtoeslag krijgen, krijgen dan een gecombineerde zorg- en energietoeslag. Als de energietoeslag op deze manier wordt vormgegeven, is deze inkomensafhankelijk: hoe lager het inkomen, hoe hoger het toeslagbedrag.

Voordeel is dat de maatregel een relatief grote groep compenseert van huishoudens met een inkomen van meer dan 120 procent van het sociaal minimum. Wel is de benodigde uitvoeringscapaciteit bij de Belastingdienst naar verwachting beperkt. Ook hier bestaat het risico dat de compensatie niet aan energie wordt besteed, tenzij deze uitgekeerd wordt in de  vorm van een voucher.

3. Hogere teruggave energiebelasting (variant a – alle huishoudens)
In 2022 is aangekondigd dat de teruggave van de energiebelasting – ook wel ‘heffingskorting’ of ‘vermindering energiebelasting’ genoemd – tijdelijk omhooggaat met 265 euro, van 560 euro naar 825 euro. Bij deze derde maatregel gaat CE Delft ervan uit dat het compensatiebedrag niet met 265 euro, maar met 1.591 euro omhooggaat. Dit zijn de gemiddelde extra kosten waarmee huishoudens met een laag inkomen worden geconfronteerd als gevolg van de hoge energieprijzen.

Deze maatregel is gemakkelijk uitvoerbaar voor energieleveranciers, maar nadeel zijn de zeer hoge kosten voor het Rijk omdat dit een generieke maatregel is die ook huishoudens compenseert die het niet nodig hebben.

4. Hogere teruggave energiebelasting (variant b – enkel huishoudens met een laag inkomen)
De vorige maatregel kan ook zo worden vormgegeven dat de teruggave energiebelasting alleen bij huishoudens met een laag inkomen wordt verhoogd. De teruggave energiebelasting voor de huishoudens die buiten de doelgroep vallen, blijft dan gelijk aan het oorspronkelijke bedrag.

Voordeel zijn de hier relatief lage kosten voor het Rijk. Wel zijn extra inspanningen vereist bij energieleveranciers voor het aanpassen van hun systemen.

5. Sociaal energietarief
In België wordt het sociaal tarief – ook wel sociale maximumprijs genoemd – als maatregel ingezet om bepaalde huishoudens te helpen om hun elektriciteits- of aardgasrekening te betalen. Het sociaal tarief is een gunstig tarief voor elektriciteit en/of aardgas. Het sociaal tarief is hetzelfde in heel België, ongeacht de energieleverancier of de netbeheerder. Het sociaal tarief wordt 4 keer per jaar berekend door de federale regulator voor energie CREG. Stijgende marktprijzen sijpelen beperkt door in de tarifering.

Voordeel van deze maatregelen is dat deze zeer gericht is: huishoudens met een laag inkomen en hoog energiegebruik ontvangen de meeste compensatie. Ook zijn er relatief lage kosten voor het Rijk en is de benodigde uitvoeringscapaciteit bij de Belastingdienst naar verwachting beperkt. Nadeel is dat er veel extra inspanningen vereist zijn bij energieleveranciers voor het opzetten van dit nieuwe systeem. Ook neemt de prikkel om energie te besparen af en leidt het tot een langere terugverdientijd voor verduurzamingsmaatregelen.

6. Budget/voucher voor energiekosten
De zesde en laatste mogelijke maatregel is huishoudens compenseren voor de hoge energiekosten met een budget of voucher. Huishoudens zouden de voucher voor energiekosten met hun DigiD via een portaal kunnen aanvragen. Het voordeel van een voucher is dat huishoudens het bedrag niet eerst zelf hoeven voor te schieten en dat de compensatie wordt gebruikt waarvoor deze bedoeld is: het betalen van de energierekening.

Voordeel van deze maatregel zijn de relatief lage kosten voor het Rijk. Een nadeel is dat actie vereist is van huishoudens, waardoor sommige huishoudens compensatie zullen mislopen.

Meeste voordelen
De onderzoekers van CE Delft concluderen dat de verhoging van de teruggave energiebelasting voor huishoudens met een laag inkomen de meeste voordelen kent ten opzichte van de andere maatregelen die zijn verkend.

De maatregel gaat namelijk niet ten koste van de prikkel om energie te besparen, het compensatiebedrag komt direct ten goede aan de energierekening; en als het Portaal voor Inkomensafhankelijke Huurverhoging kan worden gebruikt voor de inkomenstoets, is de extra benodigde uitvoeringscapaciteit bij de Belastingdienst naar verwachting beperkt en kunnen mogelijk ook middeninkomens gecompenseerd worden.

De maatregel ‘budget/voucher’ voor energiekosten kent vergelijkbare voordelen als de verhoogde teruggave energiebelasting voor huishoudens met een laag inkomen. Deze maatregel vraagt echter meer inspanningen van huishoudens en de uitvoeringsorganisaties.

Deel dit artikel:

Nieuwsbrief

Meld u aan voor de nieuwsbrief met het laatste nieuws!
Ja, ik wil de nieuwsbrief ontvangen en heb de privacy policy gelezen.

Laatste Nieuws

Bekijk al het nieuws

Meest gelezen

Producten