Pleidooi voor nationale taskforce die circulariteit zonne-energiesector gaat coördineren

Via het Rijksbrede Programma Nederland Circulair in 2050 zet het kabinet samen met maatschappelijke partners in op het creëren van een circulaire economie. Onder de vlag van het programma werken 5 transitieteams aan het realiseren van dit doel. Het regieteam Maakindustrie heeft – als onderdeel van Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie (UPCM) – de routekaart Circulaire Maakindustrie opgesteld.

Routekaart
In die routekaart is uitgebreid aandacht voor circulaire zonneparken. Het transitieteam constateert dat de pv-markt weliswaar volwassen is, maar de stap naar circulariteit nog gezet moet worden. ‘Waar de focus van de industrie en overheden tot nu toe vooral lag op het omlaagbrengen van de kosten van zonne‐energie, is deze verlegd naar het ontwikkelen van technologische en beleidsmatige oplossingen voor duurzame inkoop, reparatie, hergebruik, ontwikkeling en productie van circulaire zonnepanelen en recycling van pv-producten.’

Dit vraagt volgens het team om tal van technologische innovaties, ketensluiting, nieuwe businessmodellen, (Europese) normeringen, nieuwe (keten)samenwerkingen en een set aan beleidsmaatregelen om de pv-markt duurzaam en circulair te maken. ‘Daarnaast zijn Nederland en Europa te lang afhankelijk geweest van productie en ketens die elders lagen. Strategische autonomie is op weg naar 2030 van belang. Er moet ruim baan worden gegeven aan Nederlandse producenten en marktcoalities die reeds of in de nabije toekomst forse stappen zetten op het gebied van circulariteit. De transitie naar een circulaire pv-markt vergt iets van meerdere partijen en van meerdere (beleids)instrumenten. Daarbij is een belangrijke impuls dat Nederlandse en Europese inkoopcriteria erop gericht zijn om pv te ontwikkelen en in te zetten met een lagere milieu‐impact; solar footprint.’

Belangrijke uitdagingen
Om tot een grotere circulariteit te komen voor zonnepanelen en zonneparken zijn er een aantal belangrijke uitdagingen waar de genoemde ‘prestaties’ (red. zie kader) volgens het transitieteam een verschil kunnen maken.

‘Een groot deel van de huidige geïnstalleerde zonnepanelen bereikt over 5 à 10 jaar de status van einde levensduur. Van hoogwaardige recycling en hergebruik van grondstoffen is nog geen of amper sprake. Dit vraagt om organiserend vermogen alsmede innovatie op het gebied van recycling. Zonnepanelen met nog voldoende rendement moeten een tweede leven kunnen krijgen, en niet voortijdig worden afgeschreven zonder daarin belemmerd te worden door vigerende subsidiestelsels.’

Taskforce nodig
Over de noodzaak van een taskforce meldt het transitieteam het volgende: ‘Om het organiserend vermogen in Nederland vanuit verbindende kabinetsopgaven – Klimaat & Energie, Bouwopgave en Circulariteit – te organiseren op impact binnen circulaire Zon PV is een bovenregionaal multidisciplinair programmateam (Taskforce) nodig dat in verbinding staat met de regio’s, Fair Solar Netwerk en bekende partijen als Holland Solar, Stichting OPEN, Europa. Dit vernieuwersnetwerk is agenderend en jaagt vernieuwing aan.’

‘De circulaire strategie met het meeste potentieel voor een bijdrage aan het overkoepelende effectdoel CO2‐emissiereductie is “recycling”. De inzet van materialen uit gerecycleerde stromen zorgen voor de significante CO2‐emissiereductie’, besluit het transitieteam.