Onne Hoogland: ‘Versobering steun zon-pv behoeft geen overgangsregeling maar kan ook binnen SDE++’

Hoogland is Senior Consultant bij Trinomics. Dat focust zich op advies aan overheden aangaande energie-, klimaat- en milieuvraagstukken. In dat kader leverde het bijvoorbeeld input bij het tot stand komen van de SDE++ en evalueerde het de effectiviteit van de subsidieregeling over het afgelopen decennium. In mei bracht het een advies uit in het kader van de ‘Review overgangsregeling hernieuwbare elektriciteit na 2025’.

Voorbereiden
‘Er komt in 2025 een einde aan de SDE++ voor zon en wind, althans dat is het voornemen’, aldus Hoogland. ‘Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat sorteert daarop voor door het opstellen van een overgangsregeling. Het idee daarachter is legitiem. Er komt een periode aan dat de markt op zichzelf moet staan. Maar de onzekerheden zijn groot, bijvoorbeeld wat betreft de ontwikkeling van kosten voor zon-pv en de elektriciteitsprijzen. Als steun na de SDE++ nodig blijft, moet Nederland zich daar nu op voorbereiden. Zo ontstaat helderheid en valt de uitrol van zonnepanelen niet stil.’

Scherpe knip
De expliciete boodschap van de rijksoverheid is dat de overgangsregeling die momenteel wordt vormgegeven optioneel is; ze wordt alleen ingevoerd indien noodzakelijk en onder strikte voorwaarden. Hoogland: ‘De hoop is natuurlijk dat ze overbodig blijkt, dat de uitrol van zonnevelden en -daken straks vanzelf gaat. Een te scherpe knip kan echter zorgen dat de markt stilvalt. Die kans is ook zeer reëel, zo blijkt uit onze eigen simulaties. De Europese en Nederlandse ambities aangaande de energietransitie zijn onlangs nog eens opgeschroefd. De intentie is dus om een onrendabele top van projecten te blijven vergoeden. Daarbij wordt dan wel gestreefd naar het verkleinen van het risico op overwinsten.’

Overwinsten
Met de enorm hoge energieprijzen van dit moment, renderen zonneparken enorm goed. Waar de basisbedragen in de SDE++ garanderen dat projecten niet door het financiële ijs zakken, kunnen in de huidige marktomstandigheden overwinsten worden gedraaid. De kans daarop is de afgelopen jaren toegenomen door technologische vooruitgang en dalende kosten en als gevolg daarvan dalende basisbedragen voor zon-pv. De kans dat dit tot grote overwinsten leidt, wil de overheid verkleinen in een overgangsregeling. In de conceptovergangsregeling die Trinomics bestudeerde, werd daarbij gekozen voor het bijstellen van het basisbedrag op basis van een verwachting van wat de energiemarkten gaan doen.

Eerlijker systeem
Hoogland: ‘Dat is best wel een elegant idee. Nu wordt het basisbedrag voor zon-pv bepaald aan de hand van de kosten van projecten. Neem je voorspellingen van extra inkomsten in jaren met hoge elektriciteitsprijzen mee, dan krijg je een eerlijker systeem. Het probleem is natuurlijk dat een nauwkeurige voorspelling van de elektriciteitsprijzen, zowel wat betreft hoogte als volatiliteit, over een lange periode niet mogelijk is. Kijk naar wat er de afgelopen tijd is gebeurd. Daarnaast is het niet nodig om een dergelijke correctie voor extra inkomsten onder te brengen in een separate overgangsregeling. Het kan prima worden geïncorporeerd in de SDE++, zo geeft ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) aan.’

Faire wijze
Hoogland ziet weinig toegevoegde waarde in een overgangsregeling in plaats van de SDE++. Hij geeft de voorkeur aan het voortzetten van de SDE++ voor zon-pv, met de noodzakelijke aanpassingen op weg naar een subsidieloos zonne-energietijdperk. ‘Waar het onder de streep op neerkomt’, stelt Hoogland, ‘is dat de SDE++ altijd heel goed heeft gefunctioneerd. De regeling heeft op een behoorlijk faire wijze de realisatie van heel veel grote zonne-energiesystemen mogelijk gemaakt en doet dat nog steeds. De tijd om dat aan de markt over te laten, is nog niet aangebroken. Iedereen wil een versnelde uitrol van zonne-energieprojecten. Niemand is erbij gebaat als die risicovoller worden. Een overgangsregeling is daar echter niet voor nodig. De SDE++ voor zon-pv kan voorlopig gewoon worden verlengd, eventueel met een correctie voor mogelijke overwinsten en een jaarlijks maximumvolume dat beschikt kan worden in lijn met de ambities.’