Raghu Belur (Enphase): ‘Zonne-energie held van energietransitie, slimme omvormer het hart’

Enphase ontwikkelt en produceert omvormers voor zonnepanelen en batterijopslagsystemen. Belur wordt daarbij gedreven door een heldere visie: ‘Onze softwaregebaseerde energieoplossingen voor huishoudens en bedrijven faciliteren niet alleen de optimalisatie van de opwek van zonnestroom, maar tevens de distributie daarvan. Daarmee leveren we een belangrijke bijdrage aan het creëren van een betere wereld, en het is ook nog eens heel goede business.’

Drijvende kracht
Enphase startte in 2006 als een pionier in micro-omvormers. Het principe van die technologie van het bedrijf uit Californië in de Verenigde Staten berust op het converteren, managen en monitoren van de opwek van stroom per zonnepaneel. Dit heeft diverse voordelen ten opzichte van ouderwetse stringomvormers. Zo levert die niet alleen meer rendement van het zonne-energiesysteem op, maar wordt de opgewekte gelijkstroom (DC) direct omgezet in wisselstroom (AC), wat de veiligheid van pv-installaties ten goede komt.

Over de jaren verscheepte Enphase wereldwijd meer dan 42 miljoen micro-omvormers. De huidige installed base bestaat uit ongeveer 1,9 miljard Enphase-systemen die geïnstalleerd zijn in meer dan 130 landen. Het heeft in zijn metier de grootste marktkapitalisatie. Dat maakt het bedrijf tot de marktleider in micro-omvormers. Het succes dankt het bedrijf met name aan de innovatiekracht; het toevoegen van steeds meer rekenkracht, intelligentie en functionaliteit aan zijn technologie. Inmiddels brengt het ook een AC-thuisbatterij en laadtechnologie op de markt. Daarmee verbreedt en verdiept Enphase zijn activiteiten, allereerst omdat het een drijvende kracht wil zijn in de transitie van een fossiel naar een hernieuwbare-energiesysteem.

Haalbaar en betaalbaar
‘De energietransitie gaat gepaard met een enorme en snelle elektrificatie, onder andere door de opkomst van de elektrische auto’, aldus Belur. ‘Het gemiddelde energieverbruik van een Nederlands huishouden is 2.760 kilowattuur per jaar, in Vlaanderen ligt dat nog wat hoger. Schaf je een elektrische auto aan, dan verdubbelt dat al snel. En dan heb ik het nog niet eens over het voor de deur zetten van een tweede elektrische auto en verduurzaming van de warmtevoorziening met behulp van een warmtepomp. De vraag is waar al die benodigde duurzame energie vandaan moet komen, maar vooral hoe je de behoefte van zo’n huishoudens op een slimme haalbare en betaalbare manier bedient.’

Killer
Grote zonne- en windparken zijn nodig en dat blijft zo, geeft Belur aan. Maar hij ziet ook een hoop bezwaren en uitdagingen, bijvoorbeeld uit het oogpunt van distributie en kosten. Wil men groene stroom bij de gebruikers blijven krijgen naarmate de energietransitie vordert, dan zijn er bijvoorbeeld enorme investeringen en ingrepen nodig in de netinfrastructuur.

Belur: ‘Europa gaat de overgang naar duurzame-energiesystemen versnellen, de inval van Rusland in Oekraïne heeft dat vuur verder aangewakkerd. Ik was onlangs in Duitsland en werd gegrepen door de passie en ambitie aangaande de grootschalige uitrol van zonne-energie. Concrete ideeën over hoe je die groeiende stroomvraag gaat servicen, hoorde ik echter niet. Duitsland is daar niet uniek in. En wat betreft Nederland, dat heeft al een ernstig netcapaciteitsprobleem. Dat is een potentiële killer van de energietransitie. Met name de verduurzaming van de gebouwde omgeving is de grote uitdaging voor de toekomst. Dat lukt niet zonder gebruik te maken van een mix van allerhande soorten duurzame resources, ook om de winter te overbruggen. Zwaar leunen op demand response – het afstemmen van de vraag naar stroom op het aanbod – is daarbij onontkoombaar.’

Virtual power plant
Belur benadrukt dat het massaal installeren van zonnepanelen op woningen een enorm positief netwerkeffect heeft. Dat geldt al helemaal als dat gepaard gaat met het lokaal opslaan van elektriciteit en het intelligent en automatisch managen van de energieflow van het huishouden. De volgende stap is dat tevens op buurtniveau te doen door het creëren van een virtual power plant. Juist dat – het optimaliseren van lokale opwek en zelfverbruik – is wat Enphase mogelijk maakt met zijn nieuwste generatie IQ8 micro-omvormers. Die werden vorig jaar voor het eerst verzonden in de Verenigde Staten en zijn reeds geïntegreerd in de AC-thuisbatterij die het bedrijf nu al in Europa verkoopt. Dit jaar zullen naar verwachting ook in Europa de IQ8-micro-omvormers beschikbaar komen.

Bidirectioneel laden
‘Met die technologie is het tevens mogelijk een microgrid te creëren en zo tijdelijk autonoom in je stroom te blijven voorzien bij problemen met het stroomnet of om dat net te ontlasten’, vertelt Belur. ‘In Amerika gebeurt dat allemaal al door huishoudens, zoals dat van mijzelf, die gebruikmaken van de nieuwste Enphase-architectuur. Het is dus geen verhaal van de toekomst, maar van nu. In dit licht is het goed om te zien dat de thuisbatterij op steeds meer plekken in Europa doorbreekt, bijvoorbeeld in Vlaanderen. Hetzelfde geldt voor de elektrische auto, niet alleen als een apparaat dat energie vraagt, maar ook energie kan terugleveren. Bidirectioneel laden wordt binnen enkele jaren mainstream. Daarmee wordt een geheel nieuwe en noodzakelijke dimensie aan de energietransitie toegevoegd.’

De kunst
Zonnepanelen, de thuisbatterij, de elektrische auto en het stroomnet. Dat zijn de elementen waarmee je het moet doen om een duurzaam, residentieel energiesysteem te creëren, volgens Belur. ‘Zonne-energie is de held van de energietransitie, de slimme omvormer is het hart’, zegt hij in dit verband. Daarmee duidt hij tevens de vernieuwing waar Enphase voor staat. Innovatie in hardware is mooi, maar het bedrijf is in wezen altijd een softwarebedrijf geweest. ‘De kunst zit in het creëren van een intelligent systeem dat het hele energiesysteem kan reguleren; de energieopbrengst en zelfconsumptie vergroot terwijl het de economische opbrengst optimaliseert.’

Data en algoritmen
Belur: ‘Je moet dan alle elektronen doorlopend versturen naar daar waar die de meeste waarde hebben; je batterij, elektrische apparaten en het stroomnet. Daarvoor is het noodzakelijke grote hoeveelheden data te verzamelen en te verwerken, bijvoorbeeld ten aanzien van de prestaties van componenten, weersvoorspellingen, elektriciteitstarieven en het gedrag van mensen binnen een huishouden. Slimme zelflerende algoritmen moeten vervolgens binnen milliseconden besluiten nemen om er het maximale uit te halen. Onze technologieroadmap is gericht om er op dit vlak steeds meer uit te halen en de weg te blijven wijzen. Dat doen we onder andere middels het doorontwikkelen van onze architectuur, software-gebaseerde devices en het bouwen van custom chips.’

Visie en technologie
‘Bijzondere en opwindende tijden.’ Zo omschrijft Belur het huidige tijdsgewricht voor Enphase. De sector wordt volwassen. De zonne-energiemarkt staat niet langer op zichzelf, het is een echte energiemarkt die bepalend is bij het scheppen van een totaal nieuw energiesysteem. ‘Ik geloof werkelijk dat de visie en technologie van Enphase bijdraagt aan het scheppen van een betere wereld. Tegelijkertijd is het gewoon goede business. Ons bedrijf telt nu een kleine 2.250 mensen en we hebben een jaaromzet van zo’n 1,4 miljard Amerikaanse dollar gerapporteerd. We doen R&D in landen zoals de Verenigde Staten, Canada en Nieuw-Zeeland. We hebben productiesites in Mexico, India en China. Onze sales groeit op alle fronten, ook in Europa. Duitsland, Nederland en België zien we daarbij als speerpuntmarkten om samen met de distributeurs en installateurs met wie we samenwerken onze technologie breed uit te rollen.’