‘Lokale capaciteitsmarkt zorgt voor betere afstemming vraag en aanbod op bedrijventerreinen’

Samen met netbeheerder Stedin, TU Eindhoven, Blue Terra, Energy21 en technologiebedrijven PetaWatts en aug.e heeft Greenparc Bleiswijk de lokale capaciteitsmarkt voor elektriciteit georganiseerd. Deze zorgt ervoor dat lokaal vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd. In combinatie met een aangepast transporttarief leidt dit lokaal tot voordelen, buiten het bedrijventerrein ondersteunt het de balans in het stroomnet en kan het in de toekomst bijdragen aan vermindering van netcongestie. Het project Lokaal, Energie, Flexibel (LEF) in Greenparc kwam tot stand met behulp van subsidie vanuit TKI Urban Energy.

Piekvermogen
Bedrijventerreinen hebben een belangrijke rol in de energietransitie. De daken van de bedrijven bieden een groot potentieel voor opwek van energie met zonnepanelen. Door elektrificatie van bedrijfsprocessen, verwarming en mobiliteit wordt bijgedragen aan vermindering van de CO2- uitstoot. Deze veranderingen vragen om een elektriciteitsnet dat om kan gaan met toegenomen vraag en aanbod. Het huidige nettarievensysteem voor grootverbruikers en de krapte op het net kunnen verduurzamingsplannen in de weg zitten. Het huidige nettarief werkt zodanig dat slimme oplossingen om elektriciteitspieken in vraag en aanbod te beperken niet worden gewaardeerd. In sommige gevallen worden bedrijven die met flexibiliteit het elektriciteitssysteem willen ondersteunen zelfs geconfronteerd met hogere kosten.

Voor bedrijventerrein Greenparc Bleiswijk is een oplossing ontwikkeld die beide problemen aanpakt. Het initiatief kwam vanuit de bedrijven zelf, aangevoerd door Mark Lemkes en Niek van Keeken van Royal Lemkes. ‘We hebben sinds 2017 een grote batterij bij het bedrijf staan om de opwek van de zonnepanelen op het dak op te slaan op momenten van overschot. In 2020 zijn daar “slimme laadpalen” bij gekomen die auto’s opladen op het moment dat er een overschot aan (zonne-)energie is. Die batterij en laadpalen wilden we ook voor andere doelen inzetten om als bedrijventerrein samen meer lokaal opgewekte energie te kunnen benutten en het net meer efficiënt in te zetten. Dit liep vast op de hoge kosten die we zouden maken voor het ondersteunen van het lokale energienet: eenmalig een groot piekvermogen uit het net vragen, resulteert nog 12 maanden lang in een hogere factuur van netbeheerder Stedin.’

Virtueel aansluitpunt
Dit probleem werd aangekaart bij netbeheerder Stedin die aanvankelijk geen oplossing kon bieden, omdat de netbeheerder dient te voldoen aan de tarievencode voor elektriciteit en omdat Greenparc Bleiswijk zich niet in een gebied met congestie bevindt, waardoor er voor de netbeheerder geen directe aanleiding was om af te wijken van de standaard. Tot een oplossing in de vorm van een local energy community als experiment op tafel kwam. Uit de ervaring die er al was met residentiële toepassing is een variant speciaal voor bedrijventerreinen ontwikkeld. De hoofdkenmerken zijn dat er een lokale markt is waar de deelnemende bedrijven capaciteit verhandelen en dat de netbeheerder ruimte geeft voor een andere kostenverdeling op basis van een ‘virtueel aansluitpunt’.

Door collectief de benodigde capaciteit te bepalen, kwamen de bedrijven uit op een capaciteitsbehoefte die meer dan 75 procent lager ligt dan de optelsom van de gecontracteerde capaciteit per bedrijf. TU Eindhoven ontwikkelde het tariefmodel voor de lokale capaciteitsmarkt. Met behulp van de expertise van Energy21 werd dit gecompleteerd tot een compleet marktprocesmodel voor een lokale capaciteitsmarkt. Het model borgt alle aspecten die verlangd worden van nettarieven en stimuleert de inzet van flexibiliteit om vraag en aanbod lokaal beter af te stemmen. Het model heeft de eerste tests ondergaan in Greenparc Bleiswijk in een experimentele omgeving waarin afgeweken kon worden van het geldende tariefstelsel.

Geld verdienen
Peta Watts en aug.e ontwikkelden de techniek en staan klaar om de oplossing door te ontwikkelen en breder toe te passen. Peta Watts is specialist in ‘stuurboxen’, dit zijn de slimme kastjes die in elk bedrijf zorgen voor de verbinding met zowel de lokale capaciteitsmarkt als de landelijke markten voor elektriciteit. Rob van Leeuwen van Peta Watts: ‘Op de lokale capaciteitsmarkt verzekeren de klanten zich van capaciteit voor hun geplande elektriciteitstransacties. Met dit concept is er niet alleen meer ruimte voor levering en teruglevering van energie, maar kunnen we met slim inspelen op de groothandels- en onbalansprijzen ook geld verdienen voor onze klanten.’

De lokale capaciteitsmarkt is ontwikkeld door aug.e. Dat bedrijf richt zich al geruime tijd op softwareoplossingen voor de energietransitie, waarbij samenwerking in een community centraal staat. ‘We hebben al veel ervaring met energy communities voor huishoudelijke klanten. Nu voegen we daar deze oplossing voor bedrijventerreinen aan toe’, aldus Stefan Lodeweyckx van aug.e.

Wat is de volgende stap? Alle betrokkenen zijn het eens, dat door slim samen te werken in een energy community, de energietransitie versneld kan worden. Voor bedrijventerreinen die de volgende stap willen maken kan deze lokale capaciteitsmarkt de oplossing bieden.