Ondergrondse energieopslag: ‘Snel wegnemen barrières noodzakelijk’

Met name opslag van waterstof en warmte is daarbij kansrijk. Om dat potentieel op verantwoorde wijze waar te maken, moet de komende jaren actie worden ondernomen om nieuwe verdienmodellen, innovatieve technologie en draagvlak te creëren.

Het huidige Nederlandse energiesysteem geldt als een van de meest betrouwbare in de wereld. De lichten en verwarming gaan zelden op grote schaal uit. Dat is onder andere het gevolg van de ingebouwde flexibiliteit. Wanneer de vraag naar energie in korte tijd toeneemt, schakelen piekgascentrales bij. De leverzekerheid van gas over de seizoenen, met name voor de wintermaanden, wordt gegarandeerd door het vastleggen van ondergrondse gasvoorraden. Met de transitie naar een systeem met hernieuwbare energie zal Nederland moeten overschakelen naar alternatieven.

Zoutcavernes en aquifers
‘Naarmate er meer wind en zon in de energiemix komt, wordt ons energiesysteem volatieler en de voorspelbaarheid van het aanbod minder. Ondergrondse opslag van energiedragers en warmte is uitermate geschikt om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de energiezekerheid van ons land’, aldus Serge van Gessel, senior geoloog en adviseur bij TNO. ‘We hebben allereerst heel veel ruimte onder onze voeten; je kan er grote volumes in kwijt zonder beslag te leggen op onze beperkte bovengrondse ruimte. Maar we hebben daarvoor ook geschikte plekken zoals lege gasvelden, zoutcavernes en aquifers nodig. Bovendien zijn ondergrondse opslagtechnologieën efficiënt te integreren in ons energiesysteem; de mogelijke opslagcapaciteit en het realiseerbaar vermogen overtreffen dat van batterijen bijvoorbeeld significant.’

Noodzakelijke acties
TNO en EBN onderzochten gezamenlijk de verwachte bijdrage van ondergrondse energieopslag in het toekomstige energiesysteem en de noodzakelijke acties om die te realiseren. Dat begon in 2018 met de studie ‘Ondergrondse opslag in Nederland: technische verkenning’. Het potentieel voor het opslaan van waterstof en perslucht, en dat van warmte, werden verder uitgediept in de Topsectorenprojecten ‘Large Scale Energy Storage in Salt Caverns and Depleted Fields’ en WINDOW. Onlangs presenteerden de organisaties - op basis van wat eerder was geleerd en nieuw onderzoek – het rapport ‘Ondergrondse energieopslag in Nederland 2030-2050’. Dit kwam tot stand op verzoek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Thijs Huijskes, reservoir engineer CCS en ondergrondse energieopslag: ‘De achtergrond van deze studie is een goed gevoel krijgen over de noodzaak van ondergrondse energieopslag en hoe we daaraan moeten voldoen. Alleen zo kunnen we tijdig de juiste ontwikkelingen in gang zetten, zowel in de ontwikkeling van beleid als technologie. Maar het is ook van belang voor het creëren van maatschappelijk draagvlak. Daarbij kunnen veel lessen uit het verleden op het gebied van energietransitie, ondergrondse opslag en winning meegenomen worden.’

Lees hier het volledige artikel in de maart 2022-editie van Storage Magazine.