Staatsbosbeheer: ‘Grote kansen voor zonneparken met het oog op natuurontwikkeling’

Staatsbosbeheer zoekt een actieve rol bij het vormgeven en realiseren van dit soort projecten en ziet de markt daar steeds meer voor openstaan. Ondertussen werkt de organisatie ook aan zonne-energie op eigen grond, ook in de vorm van zonnecarports. ‘De uitdagingen zijn echter legio’, aldus businessdeveloper Jan-Pieter Peijs.

10 jaar geleden dreigde het Rijk de subsidie voor Staatsbosbeheer te schrappen. Daarmee zou een derde van de inkomsten wegvallen. De organisatie ging op zoek naar manieren om natuurbeheer kostendekkend te houden. Bij het identificeren van mogelijke nieuwe productmarktcombinaties kwam het aanwenden van de grond voor de opwek van duurzame energie met windmolens en zonnepanelen bovendrijven als kansrijk. Sindsdien is dat, hoewel de bezuiniging uiteindelijk niet doorging, het domein van Peijs.

Ruilverkaveling
De missie van Staatsbosbeheer is beschermen, beleven en benutten van natuur. Het verzekert de natuurwaarde van zijn terreinen. Mensen moeten daarvan kunnen genieten.  De gebieden kunnen ook worden ingezet voor het maatschappelijk nut. Maar wel in die volgorde. Hoe verhoudt zich dat tot het plaatsen van windmolens en zonnepanelen?

‘Staatsbosbeheer is de grootste grondbezitter van Nederland’, vertelt Peijs. ‘We hebben zo’n 270.000 hectare in beheer, dat is bijna 7 procent van het nationale grondoppervlak. Het grootste deel is beschermd als Natuur Netwerk Nederland. De rest – zo’n 17.000 hectare – heeft geen beschermingsstatus. Je hebt het dan bijvoorbeeld over groene stroken langs wegen, spoorlijnen en industriegebieden. Dat zijn gronden waar het plaatsen van windmolens of zonnepanelen een optie is. En er zijn ook plekken in bossen waar windmolens relatief weinig schade toebrengen.’

Gunstige ruil
Op de grond van Staatsbosbeheer staan 28 windmolens, waarvan er 18 zijn geplaatst in het afgelopen decennium. De rekensom die daaraan ten grondslag ligt, is eenvoudig. Een windmolen legt beslag op zo’n halve hectare land. Hij levert Staatsbosbeheer jaarlijks zo’n 40.000 euro op, over de hele levensduur is dat het twintigvoudige. Daarmee kan 8 tot 10 hectare nieuwe natuur worden ontwikkeld. ‘Dat is dus een heel gunstige ruil’, aldus Peijs. ‘Daarom hebben we ook liever een windmolen op onze grond, dan 100 meter verderop. De impact is hetzelfde, terwijl bij ons de grondvergoeding gebruikt wordt om natuurlijke en maatschappelijke waarde te creëren.’

Lastige materie
Voor zonnevelden is de businesscase voor Staatsbosbeheer geheel anders dan die van wind, zo geeft Peijs aan. Zonnepanelen leggen een groter beslag op de ruimte dan een windmolen. 1 hectare pv vertaalt zich bovendien maximaal in 1,5 hectare natuurontwikkeling. Vandaar dat de uitrol van zonne-energie voor Staatsbosbeheer begint op de daken van het vastgoed; er liggen inmiddels zonnepanelen op zo’n 50 gebouwen. Dat wil echter niet zeggen dat er geen zonnevelden op het land van Staatsbosbeheer zijn ontwikkeld. Zo leverde Sunvest in 2020 zonnepark Lelystad op. Dat ligt in de buurt van de Maximacentrale aan de IJsselmeerdijk. Het is 2,1 kilometer lang en heeft een capaciteit van 9,5 megawattpiek. Met diezelfde ontwikkelaar realiseert Staatsbosbeheer Zonnewoud Zeewolde, dat opvalt door een bijzonder ontwerp waarin onder andere de recreatieve waarde voor de omwonenden een centrale plek heeft.

Lees hier het volledige artikel in de maart 2022-editie van Solar Magazine.