Enexis over nieuwe spelregels congestiemanagement: ‘In veel rode gebieden komt nieuwe netcapaciteit beschikbaar’

‘Hoeveel exact is koffiedik kijken, maar het mag met recht een gamechanger genoemd worden.’ Dat stelt Ton van Cuijk, innovatiemanager bij netbeheerder Enexis.

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) publiceert in de eerste helft van dit kalenderjaar de nieuwe Netcode elektriciteit waarin wordt vastgelegd hoe, wanneer en onder welke voorwaarden netbeheerders congestiemanagement moeten toepassen. ‘Wij willen heel graag starten met congestiemanagement, mits het natuurlijk beheersbaar blijft en veilig gebeurt’, opent Van Cuijk het gesprek. ‘Ook wij willen namelijk zo snel mogelijk zoveel mogelijk duurzame-energieproductie in onze netinfrastructuur inpassen.’

Overbelasting voorkomen
Het volle stroomnet was en is in de (zonne-)energiesector nog altijd het gesprek van de dag. Congestie komt inmiddels vrijwel overal in Nederland voor. In gebieden waar het stroomnet de vraag niet aankan, kan er sprake zijn van congestie voor afname – waarbij te veel bedrijven tegelijkertijd stroom willen verbruiken – maar ook van congestie voor teruglevering, waarbij er te veel productie op het stroomnet komt op hetzelfde moment. Dat gebeurt bijvoorbeeld op een zonnige dag met wind, waarbij alle zonnepanelen en windmolens op volle toeren draaien.

Bij structurele congestie kijken netbeheerders naar de mogelijkheden van congestiemanagement. Het idee erachter is dat zodra er overbelasting dreigt te ontstaan, aangeslotenen op het stroomnet hun afname of productie van elektriciteit tegen een financiële vergoeding kunnen aanpassen om overbelasting van het stroomnet te voorkomen.

Kosten versus baten
De ACM heeft in 2021 het ontwerp codebesluit congestiemanagement gepubliceerd waarin de nieuwe spelregels voor congestiemanagement staan. Momenteel vinden naar aanleiding van door belanghebbenden ingediende zienswijzen gesprekken plaats over het definitieve codebesluit. Zo willen de netbeheerders het voorstel voor de codewijziging op 2 belangrijke punten aangepast zien: er moet niet op maximaal 200 van de feitelijke transportcapaciteit aangesloten worden, maar significant lager en de maximale vergoeding voor congestiemanagement van 2,50 euro per megawattuur moet naar beneden bijgesteld worden.

‘Het is ons inziens belangrijk dat de kosten van congestiemanagement in verhouding staan tot de baten’, stelt Van Cuijk. ‘Dat is niet alleen in ons belang, maar ook in dat van de maatschappij. De netbeheerders moeten immers de kosten dragen en laten deze terugkomen in de nettarieven van alle aangeslotenen.’

Biedladder en langetermijncontracten
Tot op heden staan de uitkomsten van de vele tientallen congestieonderzoeken die de regionale netbeheerders uitvoeren bij voorbaat al vast. Omdat eigenaren van duurzame opwekinstallaties zoals windmolens en zonnepanelen conform de huidige regels niet mee hoeven te doen aan congestiemanagement, blijkt het in de praktijk vrijwel nergens toegepast te kunnen worden. De codewijziging gaat daar verandering in brengen.

Van Cuijk legt uit dat netbeheerders 2 manieren hebben om flexvermogen in te kopen en daarmee congestiemanagement toe te passen: via een biedladder en via langetermijncontracten. Bij de eerste is er sprake van dagelijkse biedingen. ‘Zodra wij als netbeheerder signaleren dat er morgen overbelasting is, vragen we de markt biedingen te doen om het energieverbruik aan te passen. De klant die tegen de laagste prijs zijn energieverbruik (of -productie) wil aanpassen, wordt gevraagd dit te doen. De tweede manier is het afsluiten van een langetermijncontract, op basis van een aanbesteding. Hiermee verzekeren we ons als netbeheerder ervan dat er altijd flexibiliteit is als dit nodig is, én weten we vooraf tegen welke prijs. Als Enexis kiezen we vooralsnog voor de tweede optie. Dit biedt enkele grote voordelen: als netbeheerder weten we zeker dat we het stroomnet veilig kunnen beheren en de flexaanbieders krijgen meer zekerheid over het rendement van hun investering. Als in de praktijk blijkt dat we met een biedladder efficiëntere keuzen kunnen maken, zullen we dat uiteraard niet nalaten.’

Lees hier het volledige artikel in de maart 2022-editie van Solar Magazine.