Europese Commissie: groen label voor gas en kernenergie vanaf 1 januari 2023

Voor (aard)gas zou het groene label dat kadert in de EU-taxonomie (red. zie kader) tot 2035 gelden en voor kernenergie tot 2045.

Nederlandse feedback
De EU bracht eind vorig jaar al een conceptvoorstel van de EU-taxonomie voor kernenergie en aardgas uit, waarin beide tijdelijk als duurzaam worden opgenomen als zij voldoen aan bepaalde voorwaarden.

De Europese lidstaten, waaronder ook Nederland en België, zijn geconsulteerd over deze zogenaamde ‘concept aanvullende gedelegeerde handeling’. Minister Rob Jetten van Klimaat en Energie heeft eind januari tijdens de informele energieraad nogmaals de Nederlandse positie duidelijk gemaakt. Nederland is voorstander van de toevoeging van kernenergie aan de taxonomie, maar tegenstander van de toevoeging van aardgas. Wat betreft Nederland mag aardgas absoluut niet het label ‘groen’ krijgen en wil de regering als het echt niet anders kan water bij de wijn doen en aardgas het label ‘oranje’ geven. Er zou dan sprake moeten zijn van een soort stoplichtmodel voor alle economische activiteiten, met daarin groene (duurzaam), rode (schadelijk) en oranje (tussenvorm) categorieën.

EU pakt door
Na afgelopen december het conceptvoorstel te hebben gepresenteerd, heeft de Europese Commissie nu een definitief voorstel onthuld. De Eurocommissarissen hebben namelijk een politiek akkoord bereikt over de tekst die formeel zal worden aangenomen zodra de vertalingen in alle EU-talen beschikbaar zijn.

Op basis van wetenschappelijk advies en de huidige technologische vooruitgang stelt de Europese Commissie van mening te zijn dat particuliere investeringen in gas- en nucleaire activiteiten een rol kunnen spelen bij de energietransitie. De geselecteerde gas- en nucleaire activiteiten stroken volgens de Eurocommissarissen met de Europese klimaat- en milieudoelstellingen en zullen de EU in staat stellen vaart te zetten achter de verschuiving van meer vervuilende activiteiten – zoals elektriciteitsproductie uit steenkool – naar een klimaatneutrale toekomst, die voornamelijk gebaseerd is op hernieuwbare-energiebronnen.

Strikte voorwaarden
De Europese Commissie denkt met strikte voorwaarden te kunnen borgen dat gas en kernenergie bijdragen aan de energietransitie. Voor kernenergie geldt bijvoorbeeld dat voldaan moet worden aan de nucleaire en milieuveiligheidseisen; en voor gas dat het bijdraagt aan de overgang van steenkool naar hernieuwbare-energiebronnen.

Ook worden specifieke openbaarmakingsvereisten voor bedrijven ingevoerd voor hun activiteiten in gas en kernenergie. Zo wil de Europese Commissie het voor beleggers mogelijk maken om na te gaan welke beleggingskansen gas- of nucleaire activiteiten omvatten en hen zo weloverwogen keuzes laten maken.

Vervolgstappen
De gedelegeerde handeling die de Europese Comissie nu heeft gepresenteerd, wordt voor onderzoek naar het Europees Parlement en de Europese Raad – met daarin de regeringsleiders van de 27 lidstaten van de Europese Unie – gestuurd.

Zij hebben 4 maanden de tijd om het document te toetsen en, indien zij dat nodig achten, bezwaar te maken. Beide instellingen kunnen 2 maanden extra tijd vragen voor de toetsing.

Bezwaar maken
De Europese Raad heeft het recht om bezwaar te maken als ten minste 72 procent van de lidstaten (red. minimaal 20 lidstaten) met ten minste 65 procent van de EU-bevolking tegen het voorstel is. Het Europees Parlement kan bezwaar maken als de meerderheid van zijn leden – dat wil zeggen ten minste 353 Europarlementariërs – in de plenaire vergadering tegenstemt.

Zodra de toetsingsperiode voorbij is en als het Europees Parlement en de Europese Raad geen bezwaar hebben gemaakt, treedt het voorstel in werking en is dit van toepassing vanaf 1 januari 2023.