Wachten op congestiemanagement: ‘Gewoon beginnen, halsstarrig vasthouden aan oude waarheden brengt ons niet vooruit’

Die lijken echter niet staan te springen. Volgens Wannes Devillé van Solarfields is het echter tijd om in actie te komen.

Projectontwikkelaar Solarfields is de Nederlandse nummer 1 in zon op land. Aansluiting van een zonne-energiepark op het elektriciteitsnet was tot enkele jaren geleden geen enkel issue voor het bedrijf. De laatste jaren krijgt het echter steeds vaker nul op rekest vanwege een gebrek aan transportcapaciteit. ‘Ik heb daar deels mijn baan als senior grid-specialist bij Solarfields aan te danken’, zegt Devillé niet zonder gevoel voor ironie. ‘Wij richten ons steeds meer op niet-reguliere aansluitingen, bijvoorbeeld op een gesloten distributienet of grootverbruikers en het delen van aansluitingen met windparken. Met dit soort oplossingen valt nog heel veel winst te halen in Nederland – in het omzeilen van netproblematiek en dus ook het bevorderen van de uitrol van zonne-energie. Tegelijkertijd is het duidelijk dat dat eens temeer geldt voor congestiemanagement.’

Acuut en real time
Bij congestiemanagement lossen netbeheerders een directe krapte op het elektriciteitsnet op door producenten en afnemers een vergoeding te bieden als zij helpen het stroomnet minder te belasten. Dat kunnen ze doen door op die kritische momenten invoeding van onder andere zonne-energie op het stroomnet te verminderen of, in het geval van een gebruiker, minder of meer stroom af te laten nemen. Zo kunnen er meer producenten van groene elektriciteit op het stroomnet worden toegelaten dan de capaciteit feitelijk toelaat.

Devillé: ‘Congestieproblemen zijn vaak goed te voorspellen. Je kunt als netbeheerder afspraken maken met producenten van hernieuwbare energie om dat probleem via biedingen gezamenlijk het hoofd te bieden. Wij zouden dan bijvoorbeeld kunnen bijdragen door een zonnepark van 100 megawattpiek tijdelijk terug te schakelen naar de helft van dat vermogen, uiteraard tegen een vergoeding. Dit principe – een van de vele vormen van curtailment – wordt nog nauwelijks toegepast in Nederland, je ziet nu wel de eerste voorzichtige gesprekken op gang komen. Bij congestiemanagement heb je het over iets anders. Ondanks die goede voorspellingen gaat het toch mis: er moet een acuut probleem real time worden opgelost om de veiligheid niet in gevaar te brengen. Hiervoor moeten netbeheerders, groenestroomproducenten en afnemers direct naadloos samenwerken. Die praktijk lijkt nog heel ver weg.’

Heel apart
Waarom komen de Nederlandse netbeheerders moeizaam in beweging als het om congestiemanagement gaat? Devillé ziet hiervoor 2 hoofdoorzaken. Allereerst is sprake van een juridisch probleem. Netbeheerders mogen de productie van hernieuwbare energie wettelijk niet afknijpen. Maken ze afspraken over curtailment en komen marktpartijen die niet na, dan kan dat tot grote problemen leiden. Deville noemt deze zorgen ‘heel apart’. Hij ziet geen enkele reden waarom partijen zoals Solarfields dit soort afspraken zouden schenden.

‘Daarnaast is er het argument dat er nu geen directe digitale communicatie standaard is tussen installaties van de netbeheerders en energieproducenten, waardoor het sowieso niet kan. Dat is slechts ten dele waar. Dat bewijzen we bijvoorbeeld met Zonnepark Hollandia. Dat is direct aangesloten op het gesloten distributiesysteem – een GDS - van de aardappelzetmeelfabriek van Avebe en werkt feilloos samen met hun warmtekrachtcentrale. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor zonneparken Solarcarport Biddinghuizen en Dorhout Mees in Flevoland die hun netaansluiting delen met windparken binnen het GDS van Windnet Oost-Flevoland. De netbeheerders zijn momenteel bezig met het ontwikkelen van een real time interface dat onder andere direct ingrijpen bij capaciteitsproblemen mogelijk maakt, maar daarvoor moeten nog heel wat trafostations worden uitgerust met slimme communicatietechnologie. Dat is allemaal mooi, maar ook nu kan er technisch gezien al veel.’

Lees hier het volledige artikel ‘Gewoon beginnen, halsstarrig vasthouden aan oude waarheden brengt ons niet vooruit’ in de december 2021-editie van Solar Magazine.