Nederlandse innovatie in zonne-energie: ‘Overheid en private investeerders mogen best een tandje bijzetten’

Waar via de SDE+(+) jaarlijks miljarden euro’s worden vergeven aan het realiseren van grootschalige wind- en zonne-energieprojecten, bedraagt het innovatiesubsidiebudget van de overheid voor hernieuwbare energie slechts een fractie van dat bedrag. Quax: ‘Daarnaast is er in Nederland een tekort aan investeerders in de commercialisering van vernieuwingen. Beide zaken zijn van groot belang voor het versnellen van de energietransitie en het creëren van een florerende duurzame economie. Hier ligt dus een belangrijke uitdaging voor Nederland.’

Fundamentele shift
Binnen de Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) werken ondernemers en wetenschappers sectorgewijs samen aan innovatie en investeren in nieuwe marktkansen. Daarbij werd 3 jaar geleden een fundamentele shift in gang gezet; die van bijdragen aan economische groei naar het waarmaken van het klimaatakkoord. Dat is terug te zien in de huidige innovatieprogramma’s, bijvoorbeeld die van de topsector Energie.

Succes
Quax: ‘Nederland is inmiddels behoorlijk voortvarend in de uitrol van zonne-energie. Wat betreft geïnstalleerd vermogen per hoofd van de bevolking staan we globaal op nummer 3 en het aandeel zon in de elektriciteitsmix is nu rond de 10 procent. De innovatieactiviteiten onder de vlag van TKI kennen 3 hoofdlijnen: het ruimtelijk mogelijk maken van toepassingen, technologieontwikkeling en inpassing in ons energiesysteem. Op al die fronten is sprake van succes. Zo lopen we voorop in zon op water, worden bij instituten zoals TNO en TU Delft de zonnecellen en zonnepanelen van de toekomst gecreëerd en is er heel goed ingeschreven op het nieuwe innovatieprogramma Systeemoplossingen grootschalige opwekking hernieuwbare elektriciteit – MOOI-SIGOHE. Toch zijn er ook kanttekeningen te plaatsen.’

Marktrijpe producten
Het totale subsidiebudget voor hernieuwbare energie op land en binnenwater (samen met hernieuwbaar op zee de zogenaamde missie A uit het klimaatakkoord) bedraagt momenteel zo’n 50 miljoen euro. Via de SDE++ gaat een veelvoud van dat bedrag naar de bouw van grote wind- en zonne-energiesystemen. Quax noemt dit opvallend. ‘We hebben grote doelen gesteld in ons klimaatakkoord. Het is goed dat we snelheid maken in implementatie. Maar ik denk dat juist voldoende investeren in innovatie van het grootste belang is om te komen waar we willen komen. In het verlengde daarvan is het uiteraard van belang die innovaties, marktrijpe producten, gecommercialiseerd worden zodat nieuwe bedrijven ontstaan en start-ups kunnen groeien. Daarvoor zijn durfinvesteerders nodig, en daar ontbreekt het in Nederland te veel aan. Op beide fronten mag dus best een tandje bij worden gezet.’

Innovation Award
Op Solar Solutions International, de vakbeurs voor zonne-energie, wordt jaarlijks de Innovation Award uitgereikt. Quax neemt dit jaar voor het eerst deel aan de jury en heeft de 67 inzendingen nauwkeurig onder de loep genomen. ‘Ten eerste was ik positief verrast door de hoeveelheid vernieuwende producten. Ik heb die uiteraard langs de 3 hoofdlijnen van innovatie binnen TKI Urban Energy gelegd. Ik zag een aantal mooie innovaties op het gebied van inpassing in de omgeving, bijvoorbeeld agri-pv en solar carports. Bovendien hebben steeds meer zonnepanelen zeer hoge rendementen. Waar sommigen jaren geleden al zeiden dat de rek er wel zo’n beetje uit was, is 22 procent rendement inmiddels niet meer vreemd. Ook zijn er vele batterijen op de nominatielijst gezet, wat aangeeft dat die technologie op marktdoorbraak staat. Ik word van al die dingen heel erg blij. De keuze zal dus absoluut niet eenvoudig zijn voor de jury.’