Stormloop op ISDE blijft uit: ‘Doelgroep zonnepanelen te klein, zonneboilers te onbekend’

De Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) stimuleert het aanschaffen van kleinschalige installaties voor het opwekken van duurzame energie en energiebesparing door particuliere en zakelijke gebruikers. De regeling omvat onder andere een financiële bijdrage bij de koop van een zonneboiler. Sinds 2021 geldt voor zakelijke partijen ook een vergoeding voor zonnepanelen. Voor beide producten ontstaat echter vooralsnog geen run op de subsidie. Waarom niet? De redactie van Solar Magazine vroeg het aan fiscaal jurist Romano Hagen (Duurzaam Gefinancierd) en Jeroen Prinsen (HRsolar).

Dieptepunt
In de eerste helft van 2021 werd 5,6 miljoen euro subsidie voor zonnepanelen aangevraagd binnen de ISDE. Dat bedrag mocht dan 14 keer zoveel zijn als dat voor windmolens, gezien het totaal beschikbare budget van 40 miljoen euro voor dit jaar kan van een succes niet worden gesproken. Afgelopen maand daalde het aantal aanvragen zelfs naar een dieptepunt. Voor Hagen kwam dit niet onverwacht. ‘De branche heeft hier vanaf het begin voor gevreesd. De voorwaarden sluiten heel veel bedrijven en organisaties uit.’

Kleinverbruikersaansluiting
De ISDE voor zonnepanelen geldt voor zakelijke partijen die een pv-systeem van 15 tot 100 kilowattpiek installeren. Ze krijgen een vergoeding van 125 euro per kilowattpiek vermogen, tenminste als het netto eigen verbruik op de kleinverbruikersaansluiting het jaar daarvoor minimaal 50.000 kilowattuur was. Bovendien moet de zonnestroominstallatie worden aangesloten op een kleinverbruikersaansluiting met een maximale doorlaatwaarde van 3 x 80 ampère.

Buiten de boot
‘De ISDE voor zonnepanelen lijkt theoretisch goed onderbouwd’, aldus Hagen. ‘Bij een verbruik van meer dan 50.000 kilowattuur wordt namelijk gesaldeerd tegen een laag tarief waardoor het rendement op de zonnepanelen een stuk lager is. De extra stimulans van de regeling is dan ook van harte welkom. Maar bij een verbruik van 50.000 kilowattuur in combinatie met een kleinverbruikersaansluiting geldt dat er constant veel stroom wordt verbruikt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan koelhuizen of veestallen met ventilatoren. Een industrieel bedrijf met een degelijke stroomconsumptie, laten we zeggen tot 150.000 kilowattuur, zal al snel een grootverbruikersaansluiting hebben om de piekbelasting bij het opstarten van de machines op te vangen. Die kunnen nu beroep doen op de SDE++, die subsidie is voor dergelijke “kleine” installaties heel bewerkelijk. Het doorgaans lange wachten op een beschikking zorgt bovendien voor een verlies aan interesse. Als deze groep in aanmerking komt voor de ISDE voor zonnepanelen zou dat dus grote winst zijn.  Onder de streep is de doelgroep van de regeling nu gewoonweg klein. Dat merken wij ook bij de subsidieaanvragen. Tot op heden hebben we welgeteld slechts 20 klanten gehad die naar de mogelijkheden informeerden.’

Eigen leven
Hagen twijfelt niet aan de goede intenties die ten grondslag liggen aan het tot stand komen van de ISDE voor zonnepanelen. Hij is gericht op bedrijven en organisaties die binnen het laagste energiebelastingtarief vallen. Van het salderen van zonnestroom profiteren zij dan ook het minst. Een subsidie op pv kan deze categorie over de streep trekken en zo de energietransitie via pv op dak bevorderen.

Hagen: ‘Ik heb echter het gevoel dat dit verhaal zijn eigen leven is gaan leiden. In 2020 kwam er, na een amendement van het CDA en goedkeuring van de Tweede Kamer, tot en met 2023 100 miljoen euro extra vrij voor de ISDE. Het kabinet werd tevens verzocht de mogelijkheden voor subsidiëring van zonnepanelen te onderzoeken. Daarna namen de ambtelijke krachten het over. Het moest en zou, en tijdens de uitwerking is onvoldoende naar de markt geluisterd. Dat kun je herstellen door de voorwaarden te herformuleren. Bovendien hebben we in Nederland ook nog de Energie-investeringsaftrek (EIA). Die biedt ondernemers fiscaal voordeel bij investeringen in energiebesparende bedrijfsmiddelen en duurzame energie zoals zonnepanelen. Ook via deze regeling kun je bereiken wat nu via de ISDE wordt geprobeerd. Niet-commerciële organisaties zouden daarbij buiten de boot vallen, dat is waar. Maar hun investeringsbereidheid in zonnepanelen is mogelijk toch wel hoog, ook als er geen subsidie wordt verstrekt. Bovendien zijn er binnen deze groep al helemaal weinig die aan de nu geldende voorwaarden van de ISDE voor zonnepanelen voldoen. Hoe dan ook, het is tijd om de regeling te evalueren, bij voorkeur samen met brancheorganisatie Holland Solar.’

Kannibalisme
Gedurende de eerste 7 maanden van dit jaar werd er binnen de ISDE 2,7 miljoen euro subsidie aangevraagd voor zonneboilers, 1,6 miljoen euro door consumenten en 900.000 euro door zakelijke aanvragers. Daarmee zijn zonneboilers nu respectievelijk goed voor 4,4 en 8,3 procent van het geclaimde subsidiebudget. Dat betekent dat er ten opzichte van het vorige kalenderjaar grofweg 50 procent minder subsidie werd aangevraagd. Ook wat betreft zonneboilers is van een stormloop op de ISDE dus nog geen sprake.

‘Dit is allereerst te wijten aan kannibalisme’, aldus Jeroen Prinsen, businessdevelopmentmanager bij de HRsolar groep en bestuurslid Zonnewarmte bij branchevereniging Holland Solar. ‘Mensen wegen hun opties bij de verduurzaming van hun huis en dat wordt gereflecteerd in het aanvragen van subsidie. Isolatie is voor velen een eenvoudige maatregel, die bovendien volop wordt gepromoot. Je ziet dan ook dat hier verreweg het meeste geld uit de ISDE naartoe gaat; het heeft de nummer 1-positie van warmtepompen van vorig jaar overgenomen. Dat gaat ten koste van de uitrol van zonneboilers.’

Lees hier het volledige artikel ‘Doelgroep zonnepanelen te klein, zonneboilers te onbekend’ in de september 2021-editie van Solar Magazine.