ACM: transporttarieven moeten geen belemmering zijn bij aanleg elektriciteitsopslag

Dit is de belangrijkste uitkomst van de ‘Marktscan elektriciteitsopslag’ waarin de ACM heeft geïnventariseerd welke belemmeringen er zijn voor de aanleg en ontwikkeling van elektriciteitsopslagsystemen.

Lokaal opslaan
De manier waarop transporttarieven voor elektriciteit zijn opgebouwd, moeten volgens de ACM geen belemmering zijn voor de aanleg en de ontwikkeling van installaties voor het opslaan van elektriciteit.

Opslag van energie biedt namelijk flexibiliteit die nodig is om het elektriciteitsnet in balans te houden. Opslag van duurzame energie wordt steeds belangrijker, omdat Nederland overschakelt van elektriciteit uit kolen- en gascentrales naar wind- en zonne-energie. De beschikbare wind- en zonne-energie is sterk afhankelijk van het weer en van de seizoenen en is daardoor veel moeilijker te regelen. Het lokaal opslaan van energie kan ook helpen om krapte op het energienet op te lossen. Opgewekte energie die tijdens piekmomenten niet getransporteerd kan worden, kan dan tijdelijk lokaal worden opgeslagen. Dit kan voorkomen dat windmolens of zonneparken tijdelijk uitgeschakeld moeten worden.

Opslag past niet in tariefstructuur
Met het vervolgonderzoek naar tariefgerelateerde belemmeringen wil de ACM de mogelijkheden voor elektriciteitsopslag stimuleren en zorgen dat elektriciteitsopslag op een gelijk speelveld kan concurreren met andere flexibiliteitsdiensten.

Bij het toekennen van de kosten van het stroomnet aan de aangesloten partijen wordt onderscheid gemaakt tussen producenten (invoeders) en verbruikers (afnemers). Omdat elektriciteitsopslag kenmerken heeft van zowel een producent als een verbruiker past deze volgens de ACM niet goed in de huidige tariefstructuur.

Opslaginstallaties niet de eindgebruiker
In de marktscan bevestigt de ACM dat energieopslaginstallaties doorgaans niet de eindgebruikers zijn van de door hen opgeslagen energie. Het is wat de ACM betreft echter nog te vroeg om te stellen dat zij daarom (volledig) vrijgesteld zouden moeten zijn van transporttarieven. De Tarievencode elektriciteit is zo ingestoken dat de partij die het netwerk belast het tarief voor het faciliteren van die netbelasting betaalt. In de traditionele context werd de belasting bepaald door de verbruiker en volgde de productie de vraag. De verbruiker was hiermee de veroorzaker van de netbelasting en betaalde dan ook het transporttarief.

Afhankelijk van hoe een systeem wordt ingezet, kan een elektriciteitsopslaginstallatie het elektriciteitsnet ontlasten of juist zwaarder belasten. De ACM hierover: ‘Er kan dus niet op voorhand eenduidig en in alle omstandigheden gezegd worden dat deze kosten altijd onterecht bij de elektriciteitsopslag terechtkomen.’

Piekbelastingscomponent
De door de ACM voor de marktscan geïnterviewde marktpartijen stellen een specifieke tariefcomponent die voor hoge, in hun optiek onterechte, kosten zorgt: de piekbelastingscomponent. ‘Deze komt voort uit het in artikel 3.7 van de Tarievencode elektriciteit uitgewerkte transportafhankelijke verbruikerstransporttarief (TAVT)’, duidt de ACM. ‘Dit tarief brengt kosten in rekening gebaseerd op het gecontracteerde transportvermogen en het hoogst gemeten transportvermogen. Het hoogst gemeten transportvermogen bepaalt de piekbelastingscomponent van het TAVT en wordt maandelijks vastgesteld. Afhankelijk van het spanningsniveau van de aansluiting bedraagt deze component 25 tot 50 procent van het TAVT. Door de hoogte van het TAVT te laten bepalen door de mate waarin de aansluiting aanspraak maakt op de capaciteit van het netwerk, vormt dit een prikkel voor aangeslotenen om het net niet meer dan nodig te belasten.’

De diensten die geleverd worden door elektriciteitsopslaginstallaties gaan echter gepaard met kortstondige hoge vermogens. Hierdoor vormt de piekbelastingscomponent een grote kostenpost in verhouding tot de inkomsten. Deze kostenpost wordt volgens de ACM geschat op 60 procent van de operationele uitgaven en kan voor een kleine installatie oplopen tot 2 miljoen euro per jaar. De ACM concludeert dan ook dat de piekbelastingscomponent van het TAVT mogelijk een belemmering vormt voor elektriciteitsopslagen, maar dat nader onderzoek nodig is om vast te stellen in welke situaties dit het geval is en wat het TAVT voor deze situaties dan wel zou moeten zijn.

Vervolgstappen
De Marktscan elektriciteitsopslag is onderdeel van een reeks publicaties waarmee de ACM een inhoudelijke bijdrage wil geven voor keuzen die in het kader van de energietransitie moeten worden gemaakt. Het vervolgonderzoek naar de tariefgerelateerde belemmeringen en naar de mogelijke oplossingen wordt naar verwachting dit najaar afgerond.

Eerder publiceerde de ACM al een notitie over de ontwikkeling en regulering van waterstofinfrastructuur en een notitie over marktmodellen warmte en de rol van netwerkbedrijven.