Moet Warmtefonds pas op de plaats maken? ‘Marktinitiatieven klaar om woningeigenaren financiering te verstrekken’

Daarvoor pleit Romano Hagen van Duurzaam Gefinancierd.

400 miljoen euro
Toenmalig minister voor Wonen en Rijksdienst Stef Blok richtte in 2013 de stichting Nationaal Energiebespaarfonds (NEF) op. De oprichting vloeide voort uit het Woonakkoord waarin de VVD, de PvdA, D66, de ChristenUnie en de SGP overeenkwamen dat een revolverend fonds opgericht moest worden voor energiebesparende maatregelen in woningen. Doelgroepen van het Energiebespaarfonds – dat sinds vorig jaar zomer door het leven gaat als Warmtefonds – zijn woningeigenaren en Verenigingen van Eigenaren (VvE’s).

Het Warmtefonds verstrekt laagrentende leningen voor de financiering van energiebesparende maatregelen zoals het aanbrengen van zonnepanelen, maar bijvoorbeeld ook voor isolatiemaatregelen, warmtepompen en zonneboilers. De totale portefeuille van het fonds telde eind vorig jaar ruim 27.000 Energiebespaarleningen voor individuele woningeigenaren en ruim 250 Energiebespaarleningen voor Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). De totale financieringsomvang bedraagt ruim 400 miljoen euro.

Freeriders
Hagen vindt dat het fonds langzamerhand zijn doel voorbijschiet. ‘Het Warmtefonds is oorspronkelijk in het leven geroepen om burgers te helpen die via de normale weg geen financiering voor de verduurzaming van hun huis kunnen krijgen. Anno 2021 financiert het fonds echter een groot aantal particuliere woningeigenaren die prima bij een bank of via een intermediair een financiering kunnen afsluiten.’

Het Warmtefonds heeft tot op heden goed werk verricht, maar nu staat het fonds volgens Hagen de verdere ontwikkelingen in de verduurzaming in de weg. ‘De vraag rijst of het geen tijd is dat het Warmtefonds een stap opzij doet en marktpartijen de financieringen aan woningeigenaren laat verstrekken. Die kunnen beter inspelen op wat de markt vraagt en dat voorkomt freeriders. Er is nu een groot aantal woningeigenaren dat de Energiebespaarlening afsluit vanwege de aantrekkelijke rente van 1,7 tot maximaal 2,2 procent, maar het benodigde kapitaal gewoon op zijn spaarrekening heeft staan of elders kan lenen.’

Concurrentievervalsing
Door die consumenten een lening aan te bieden, vindt er volgens Hagen een zekere mate van concurrentievervalsing plaats. ‘Uit de jaarverslagen van het Warmtefonds blijkt dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 185 miljoen euro kapitaal aan het fonds verstrekt heeft. De zogenaamde fair value rente – de reële rente – die voor dat kapitaal aan het ministerie betaald zou moeten worden, ligt tussen de 5,1 en 6,3 procent. In werkelijkheid wordt het geld echter tegen 0 procent rente beschikbaar gesteld. Dat geld is tot op heden aangevuld met 270 miljoen euro aan kapitaal van de Rabobank, Volksbank (ASN), Council of Europe Development Bank en de Europese Investeringsbank. In het geval van de banken geldt dat zij een goudomrande lening weggeven, maar er wel geld aan verdienen. Door deze opzet wordt het andere initiatieven heel lastig gemaakt om de verduurzaming te bedienen, want zij kunnen geen gebruik maken van een renteloze achtergestelde lening van de overheid.’

Lees hier het volledige artikel ‘Marktinitiatieven klaar om woningeigenaren financiering te verstrekken’ in de juni 2021-editie van Solar Magazine.